شاید باور نکنید اما فرزندآوری مغز را جوان‌تر نگه می‌دارد

محققان در این پژوهش مشاهده کردند که با افزایش تعداد فرزندان، ارتباطات عصبی در مغز والدین تقویت می‌شود. این پدیده، برخلاف روند طبیعی کاهش عملکرد مغز در دوران میانسالی و سالمندی، عمل می‌کند. این تأثیر به‌ویژه در نواحی از سیستم عصبی مرکزی که مسئول کنترل حرکت و حس هستند، قابل توجه بود.

این تحقیق که توسط ادوینا اورچارد متخصص علوم اعصاب شناختی از دانشگاه ییل هدایت شد، جامع‌ترین بررسی انجام شده تا به امروز در زمینه‌ی عملکرد مغز والدین است. همچنین، این مطالعه نخستین پژوهشی است که تغییرات مغزی در مردان را فراتر از مراحل اولیه‌ی پدر شدن مورد بررسی قرار می‌دهد.

نتایج حاصل از تحلیل داده‌های بانک اطلاعات زیستی بریتانیا نشان می‌دهد که علی‌رغم خستگی، فشارهای روانی و چالش‌های ناشی از فرزندپروری، داشتن فرزندان در بلندمدت می‌تواند زندگی افراد را غنی‌تر کرده و محرک‌های شناختی، فعالیت‌های فیزیکی و تعاملات اجتماعی مورد نیاز را فراهم آورد.

اگر این یافته‌ها صحیح باشند، می‌توان انتظار داشت که مراقبت مستقیم از کودکان، مزایای مشابهی را برای پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها، مربیان مهد کودک و هر فرد دیگری که مسئولیت مراقبت از کودکان را بر عهده دارد، به همراه داشته باشد.

در بسیاری از مطالعات مربوط به والدین، پدران به دلیل عدم تجربه بارداری، زایمان و شیردهی، از قلمرو تحقیق خارج می‌شوند. اما این امر به معنای عدم تاثیر عمیق نقش جدید پدری بر زندگی آنان نیست. فرزندآوری تغییرات شگرفی در جسم و ذهن ایجاد می‌کند، با این حال، دانش عصب‌شناسی در مورد تاثیرات بلندمدت مغزی والدین در هر دو جنس محدود است.

مطالعات اخیر، برای اولین بار، تغییرات عمیق مغزی را که در طول بارداری رخ می‌دهد، آشکار کرده‌اند. اسکن‌های MRI پس از تولد نوزاد، تغییرات معماری مغز مادران را در نواحی مرتبط با تفکر و تخیل نشان می‌دهند، که احتمالاً پدیده «مغز مادری» را توضیح می‌دهد.

تحقیقات اولیه روی مردانی که برای نخستین بار پدر می‌شوند، نشان می‌دهد که پدر شدن می‌تواند منجر به کاهش یک تا دو درصدی حجم قشر مغز شود. از آنجا که این کاهش حجم در ناحیه‌ای از مغز رخ می‌دهد که با احساس پذیرش و گرمای والدین مرتبط است، محققان بر این باورند که مغز به این ترتیب، شبکه‌های عصبی خود را برای ایفای نقش جدید در زندگی فرد بازسازی می‌کند.

اما سوالی که مطرح می‌شود این است که پس از بزرگ شدن فرزند، چه تغییراتی در مغز والدین رخ می‌دهد؟ به منظور بررسی تأثیرات بلندمدت والدینی، ادوینا اورچارد، عصب‌شناس شناختی، پژوهش خود را در دانشگاه ییل به انجام رساند. در این پژوهش، اسکن‌های مغزی نزدیک به 20000 زن و بیش از 17600 مرد بالای 40 سال که در بیوبانک انگلستان ثبت شده بودند، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

نتایج این پژوهش نشان داد که در هر دو جنس، والد شدن همبستگی مثبتی با افزایش اتصال عملکردی مغز وجود دارد. به طور معمول، با افزایش سن، اتصال عملکردی مغز در سراسر شبکه حسی-حرکتی کاهش می‌یابد، در حالی که اتصال در سیستم‌های قشری-زیرقشری افزایش می‌یابد.

در میان والدین با بازه سنی 40 تا 69 سال، الگوهای مغزی متفاوتی مشاهده شد. دانشمندان می‌گویند، مناطقی از مغز که با افزایش سن، میزان ارتباط عملکردی‌شان کاهش می‌یابد، همان مناطقی هستند که در افراد دارای فرزند، میزان ارتباط‌شان افزایش پیدا می‌کند

این ساختارهای مغزی جوان‌تر، موضوعی قابل توجه هستند؛ اما اورچارد و همکارانشان تأکید می‌کنند که برای تشخیص و تفکیک دقیق تمام عوامل مؤثر بر روند پیری، به مطالعات مغزی طولانی‌مدت، گسترده‌تر و متنوع‌تری نیاز است.

نتایج این تحقیق در مجله PNAS منتشر شده است.