پژوهشگران موفق به شناسایی پروتئینی حیاتی در رشد و محافظت از فولیکولهای مو شدهاند؛ کشفی که امید را برای درمان ریزش مو زنده کرده است.
دانشمندان به تازگی پروتئینی حیاتی را شناسایی کردهاند که نقش اساسی در رشد مو و محافظت از فولیکولهای مو ایفا میکند. این کشف هیجانانگیز میتواند امیدهای تازهای را برای درمان انواع خاصی از ریزش مو مانند آلوپسی به ارمغان بیاورد.
در یک مطالعه که توسط تیمی از دانشکده پزشکی Duke‑NUS سنگاپور و موسسه تحقیقات پزشکی والتر و الیزا هال استرالیا انجام شده است، محققان دریافتند که با مسدود کردن تولید این پروتئین که MCL-1 نامیده میشود، موشها در سنین بالاتر دچار ریزش مو میشوند.
نقش پروتئین MCL‑1 در درمان ریزش مو
فولیکولهای مو به طور معمول دورههای استراحت و رشد را پشت سر میگذارند. این پژوهش مشخص میکند که پروتئین MCL-1 در مرحله رشد این دورهها نقش بسیار پررنگی دارد. اما جالب است بدانیم که این پروتئین در فاز استراحت یا مراحل اولیه ایجاد فولیکولهای مو دخیل نیست.
دانشمندان در این تحقیق با دقت بررسی کردند که پروتئین MCL-1 چه تاثیری روی موهای موشها دارد. آنها فهمیدند که اگر این پروتئین به طور ناگهانی از بدن موشهای بزرگسال حذف شود، سلولهای اصلی فعال که مسئول رشد مو هستند، خیلی زود از بین میروند و دیگر مویی بعد از اینکه کنده شود، درنمیآید. اما سلولهای اصلی مو که در حالت استراحت هستند، هیچ مشکلی پیدا نمیکنند.
پیش از این نیز مشخص شده بود که پروتئین MCL-1 نقش مهمی در محافظت از انواع مختلف بافت در برابر آپوپتوز (مرگ برنامهریزیشده سلولهای زائد یا آسیبدیده برای حفظ عملکرد صحیح بدن) دارد.
این پروتئین برای مو، مانند یک سپر محافظ عمل کرده و سلولهای بنیادی فولیکول مو را در زمان بیدار شدن از حالت استراحت در برابر استرس و آسیب حفظ میکند. نبود این پروتئین منجر به از دست دادن عملکرد این سلولها و در نهایت توقف رشد مو میگردد.
کشف جزئیات دیگری از پروتئین MCL-1
این گروه دانشمندان همچنین چیزهای جدیدی درباره عملکرد پروتئین MCL-1 کشف کردهاند. آنها راهی را پیدا کردهاند که MCL-1 جلوی فعالیت یک پروتئین دیگر به اسم BAK را میگیرد. همچنین فهمیدهاند که یک جور سیستم پیغامرسانی دیگر به اسم ERBB، کار MCL-1 را تنظیم میکند. این اطلاعات جدید میتواند به ساخت داروهای جدید برای درمان ریزش مو کمک کند.
این یافتهها نشان میدهد که درون سلولها نوعی پیامهای شیمیایی به نام سیگنالدهی ERBB وجود دارد. این پیامها قادرند تعیین کنند چه میزان از یک پروتئین خاص به نام MCL-1 تولید شود. آنها این فرایند را از طریق کنترل زمان و میزان تولید پروتئین بر اساس دستورالعملهای ژنتیکی انجام میدهند. این مسئله بهویژه در زمانی اهمیت دارد که سلولها در حال مرگ هستند یا زمانیکه موها از مرحله رشد به مرحله استراحت وارد میشوند.
محدودیتها و افقهای پیش رو
باید یادآوری کنیم که این تحقیق فقط روی موشها انجام شده است. با اینکه احتمال میدهیم همین اتفاقات در سر انسان هم بیفتد، اما برای اینکه مطمئن شویم، باید آزمایشهای بیشتری روی انسانها انجام شود.
باید این را هم در نظر بگیرید که انواع مختلفی از ریزش مو وجود دارد و هر کدام به دلیل خاصی اتفاق میافتند. برای همین، اگر یک روز داروهایی بسازند که کاری کنند پروتئین MCL-1 بیشتر شود، ممکن است این داروها در درمان انواع ریزش مو مؤثر نباشند.
با اینکه این تحقیق فقط روی موشها انجام شده، اما کشف اینکه این پروتئین (MCL-1) چقدر در رشد موهای فولیکولها نقش دارد، خیلی مهم است. این یافتهها میتواند به دانشمندان کمک کند تا در آینده درباره چیزهای دیگری که پروتئین MCL-1 روی آنها تاثیر میگذارد، مثل از بین رفتن سلولهای سرطانی، تحقیق کنند.
دانشمندان در پایان مقاله خود میگویند که این مطالعه باعث شده ما بهتر متوجه شویم که در سطح مولکولی چه اتفاقی میافتد تا فولیکولهای مو دوباره رشد کنند. علاوه بر این، این تحقیق به ما نشان میدهد که چگونه سلولهای اصلی بدن زنده میمانند و بافتهای آسیبدیده ترمیم میشوند.
آنها اضافه کردند که این نتایج میتواند در زمینههای دیگری هم مهم باشد. مثلا ممکن است به ما کمک کند تا یاد بگیریم چگونه میتوانیم زنده ماندن سلولهای اصلی و سلولهایی که قرار است به بافتهای جدید تبدیل شوند را در زمان ترمیم بدن و همچنین رشد تومورهای سرطانی کنترل کنیم.
این مطالعه جدید نشان میدهد که پروتئینی به نام MCL-1 نقش خیلی مهمی در رشد و سالم ماندن موها دارد. این کشف باعث شده که امیدواریها برای پیدا کردن درمانهای بهتر برای بعضی از انواع ریزش مو بیشتر شود. اگر تحقیقات ادامه پیدا کند، ممکن است در آینده نزدیک روشهای جدیدی برای مقابله با این مشکل رایج پیدا کنیم.