گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
جنگنده F-35، پروژه‌ای چندصد میلیارد دلاری و نماد فناوری پیشرفته نظامی آمریکا، حالا دوباره به چالش کشیده شده است — این بار نه فقط به دلیل عملکردش، بلکه به دلیل ارتباط مستقیم آن با وعده‌های سیاسی دونالد ترامپ. رئیس‌جمهور سابق ایالات متحده که زمانی این برنامه را بازطراحی و هزینه‌های آن را کاهش‌داده اعلام می‌کرد، اکنون با گزارش‌هایی مواجه است که نشان می‌دهند مشکلات اصلی این پروژه نه‌تنها برطرف نشده‌اند، بلکه در حال تشدیدند.
مقدمه: بازگشت F-35 به تیتر اول رسانه‌ها
برنامه جنگنده پیشرفته F-35 که سال‌هاست به‌عنوان یکی از پرهزینه‌ترین پروژه‌های نظامی آمریکا شناخته می‌شود، حالا بار دیگر به کانون توجهات بازگشته و این بار مستقیماً به دونالد ترامپ مربوط می‌شود. هرچند رئیس‌جمهور سابق آمریکا تلاش داشت با کاهش هزینه‌ها و تسریع روند تحویل این جنگنده‌ها، برنامه F-35 را به یک موفقیت بدل کند، اما شواهد اخیر نشان می‌دهد که این ماجرا برای ترامپ ممکن است به یک کابوس واقعی تبدیل شود.
پشت‌پرده پروژه F-35 و آینده‌ای مبهم
معرفی جنگنده F-35 و اهداف آن
برنامه جنگنده F-35 Lightning II که تحت نظارت شرکت لاکهید مارتین (Lockheed Martin) توسعه یافته، از همان ابتدا با انتقاداتی در زمینه هزینه‌های سرسام‌آور، تاخیر در زمان تحویل و مشکلات فنی مواجه بود. هدف اصلی از طراحی این هواپیما، ساخت یک جنگنده چندمنظوره نسل پنجم بود که قابلیت عملیات در تمامی شاخه‌های ارتش آمریکا، از نیروی هوایی تا نیروی دریایی و تفنگداران دریایی را داشته باشد.
چالش‌های فنی و عملیاتی
اکنون و در حالی که بیش از ۸۰۰ فروند از این جنگنده‌ها در سراسر جهان مستقر شده‌اند، گزارش‌هایی نگران‌کننده درباره وضعیت عملکرد، تعمیر و نگهداری، و هزینه‌های عملیاتی آن‌ها منتشر شده است.
ترامپ و F-35؛ وعده‌ها و واقعیت‌ها
تعهدات ترامپ درباره کاهش هزینه‌ها
در سال ۲۰۱۶، دونالد ترامپ در جریان مبارزات انتخاباتی‌اش از هزینه‌های گزاف پروژه F-35 انتقاد کرد. او قول داد هزینه‌ها را کاهش دهد و قراردادی بهتر برای مالیات‌دهندگان آمریکایی رقم بزند. با ورودش به کاخ سفید، ترامپ توانست تخفیف‌هایی از لاکهید مارتین بگیرد و حتی مدعی شد که میلیاردها دلار در هزینه‌ها صرفه‌جویی کرده است.
افشاگری‌های جدید و بی‌نتیجه بودن اصلاحات
اما اکنون، همزمان با انتشار گزارش‌های جدید پنتاگون درباره کمبود قطعات، نرخ پایین آمادگی عملیاتی (Mission Capable Rate) و هزینه‌های غیرقابل‌کنترل برای نگهداری این جنگنده‌ها، تمام وعده‌های ترامپ در این زمینه زیر سوال رفته است.
واقعیت آماری نگران‌کننده
بر اساس گزارش اخیر دفتر حسابرسی دولت آمریکا (GAO):
- تنها ۳۰٪ از جنگنده‌های F-35 موجود، آمادگی کامل عملیاتی دارند.
- هزینه نگهداری یک فروند F-35 برای یک سال، بین ۷ تا ۹ میلیون دلار برآورد شده است.
- بیش از ۱۰۰۰ قطعه حیاتی این جنگنده‌ها با کمبود شدید مواجه هستند.
چرا ارتش آمریکا به F-35 وفادار مانده است؟
نبود جایگزین مؤثر
با وجود تمام انتقادات، ارتش آمریکا و متحدان ناتو همچنان به خرید و استقرار این جنگنده ادامه می‌دهند. دلیل اصلی این موضوع، نبود جایگزین عملیاتی در کلاس نسل پنجم و قدرت بازدارندگی بالای F-35 در میدان نبردهای مدرن است.
ویژگی‌های فنی منحصربه‌فرد
این جنگنده به فناوری پنهان‌کاری (Stealth)، سیستم‌های ارتباطی پیشرفته و توانایی انجام عملیات ترکیبی مجهز است. اما این مزایا نتوانسته‌اند نگرانی‌ها را درباره هزینه‌های بلندمدت و چالش‌های لجستیکی از بین ببرند.
ارتباط مستقیم ترامپ با بحران F-35
تأثیر سیاسی و رسانه‌ای بر ترامپ
در آستانه انتخابات ۲۰۲۴، دونالد ترامپ بار دیگر در صدر اخبار قرار گرفته است. مخالفان او اکنون از F-35 به‌عنوان نمادی از وعده‌های عملی‌نشده‌اش استفاده می‌کنند. رسانه‌ها و تحلیل‌گران سیاسی تأکید دارند که ترامپ با توجه به تمرکزش بر مسائل اقتصادی و قراردادهای نظامی، باید درباره نتایج واقعی اقداماتش در حوزه دفاعی پاسخگو باشد.
گمانه‌زنی‌ها درباره تحقیقات آتی
حتی برخی منابع از احتمال بررسی‌های قضایی یا تحقیقاتی درباره نحوه عقد قراردادهای مربوط به F-35 در دوران ترامپ سخن گفته‌اند، اگرچه هنوز هیچ اتهام رسمی مطرح نشده است.
تأثیرات انتخاباتی و افکار عمومی
تاثیر احتمالی بر مناظرات و رای‌دهندگان
با توجه به حساسیت افکار عمومی نسبت به هزینه‌های نظامی، این موضوع می‌تواند به یکی از محورهای اصلی مناظرات انتخاباتی تبدیل شود. در صورتی که رقبای ترامپ بتوانند از ماجرای F-35 بهره‌برداری مؤثر انجام دهند، احتمال دارد بخشی از پایگاه رأی‌دهندگان محافظه‌کار نیز دچار تردید شود.
پاسخ کوتاه: آیا ترامپ مسئول مشکلات F-35 است؟
نه کاملاً. گرچه ترامپ بخشی از قراردادها را مدیریت کرده، اما مشکلات این پروژه ریشه‌ای‌تر و متعلق به دولت‌های قبلی نیز هستند. با این حال، اقدامات و ادعاهای او در دوران ریاست‌جمهوری‌اش اکنون زیر ذره‌بین قرار دارند.
نتیجه‌گیری
جنگنده F-35 به‌رغم تمام فناوری‌های پیشرفته‌اش، هنوز به‌طور کامل نتوانسته به اهداف اولیه خود دست یابد. در حالی که ترامپ تلاش کرده بود پروژه را اصلاح کند، حالا نتایج آن اصلاحات با چالش‌های جدی مواجه شده‌اند. به‌نظر می‌رسد F-35 نه‌تنها برای پنتاگون، بلکه برای ترامپ نیز به نمادی از وعده‌های پرهزینه و دست‌نیافتنی تبدیل شده است.