آیا میدانستید فشار نادرست باد تایر میتواند ایمنی رانندگی را به خطر بیندازد؟ سیستم نظارت بر فشار باد تایر (TPMS) با هشدار بهموقع، شما را از این خطرات ناگوار دور نگه میدارد.
لاستیکهای خودرو یکی از مهمترین بخشهای ایمنی آن هستند و باید همیشه در بهترین و ایدهآل ترین حالت خود باشند. از سوی دیگر تشخیص لاستیک کاملا پنچر برای اکثر افراد آسان است. اما کافیست تا فشار باد لاستیکها تنها کمی کمتر از حد استاندارد خود باشد، احتمالا به سختی متوجه آن خواهید شد. همچنین رانندگی با لاستیکهای کم باد ایمنی شما را میتواند به خطر بیندازد، بدون اینکه متوجه آن باشید.
به همین دلیل، سیستم نظارت بر فشار باد تایر (TPMS) در خودروها بسیار مهم و حیاتی است. این سیستم با روشن کردن چراغ هشدار که در پشت داشبورد قرار دارد، شما را از کم باد بودن لاستیکها مطلع میکند. هرچند همه سیستمهای TPMS هدف یکسانی دارند، اما برخی از آنها با فناوریهای پیشرفته و روشهای متفاوتی فشار لاستیکها را کنترل میکنند.
سیستم نظارت بر فشار باد تایر: فناوری از دل دهه ۷۰ میلادی
اگر فشار هوای یک یا چند تایر مناسب نباشد، این اطلاعات به کامپیوتر خودرو منتقل میشود. در نتیجه یک چراغ هشدار پشت داشبورد روشن میشود و تا زمانی که فشار تایر به مقدار درست (بر اساس مقدار مناسب فشار تایر شما) نرسد، روشن میماند. کافی است تایر را با مقدار مناسب هوا پر کنید تا به راحتی مشکل حل شود!
جالب است بدانید که فناوری TPMS از دهه 1970 میلادی بهصورت اولیه وجود داشت. در دهه 1980 بهتدریج این فناوری به خودروهای شخصی نیز اضافه شد. اما این سیستمها تا سال 2000 اجباری نبودند. در آن سال، پس از چند تصادف شدید ناشی از کم بودن باد تایرها، مجلس آمریکا قانونی برای جلوگیری از این نوع حوادث تصویب کرد. از سال 2007 به بعد، تمام خودروهای سواری با وزن کمتر از 4500 کیلوگرم موظف شدند تا به این سیستم مجهز شوند.
نگاهی به حسگر هوشمند چرخها
سیستمهای نظارت بر فشار باد تایر (TPMS) به دو نوع مستقیم و غیرمستقیم تقسیم میشود. در نگاه راننده، هر دو در صورت بروز مشکل با روشن کردن چراغ هشدار عمل میکنند، اما فناوری پشت این دو کاملا متفاوت است.
در سیستم غیرمستقیم TPMS، تمرکز روی چرخش تایرهای خودرو است.بطور کلی یک حسگر کوچک داخل چرخها قرار دارد که سرعت چرخش آنها را پیوسته بررسی میکند. وقتی تایرها به درستی از هوا پر باشند، در نتیجه چرخها با سرعت یکنواختی حرکت میکنند. اما اگر فشار هوای تایر کم باشد، اندازه چرخ خودرو کوچک میشود و در نتیجه سریعتر از حالت عادی میچرخد. بدین ترتیب، حسگر این تغییر را متوجه میشود و هشداری به کامپیوتر مرکزی خودرو میفرستد تا چراغ هشدار را روشن شود.
در نوع غیرمستقیم، اطلاعات این سیستم معمولا دقیق و قابل اعتماد است. تنها نکته اینجاست که بعد از باد کردن دوباره تایر، باید این سیستم را ریست کنید. اگر این کار را نکنید، سیستم فرض را بر این میگذارد میکند تایرها ناگهان بزرگتر شدهاند. در نهایت این وضعیت را بهعنوان خطر شناسایی میکند و مجدد چراغ هشدار را روشن میکند.
فناوری پیشرفته TPMS برای ایمنی بیشتر تایرها
عملکرد این سیستم بدین صورت است که حسگرهای کوچکی درون تایرها قرار دارند که فشار هوای داخل تایر و اطلاعاتی مثل دما را لحظه به لحظه بررسی میکنند. این حسگرها بهجای اتصال مستقیم به خ اودرو، با یک فرستنده رادیویی کوچک که با باتری کار میکند، دادهها را به کامپیوتر مرکزی ارسال میکنند. این اطلاعات جزئیاتی از وضعیت تایر، مثل فشار و رفتار آن در جاده را ارائه میدهند. اگر فشار تایر از حد ایمن خارج شود، حسگر هشدار میدهد و چراغ آن روشن میشود.
اما این سیستم یک نقطهضعف دارد. اینکه حسگرها به باتری داخلی وابسته هستند. در نتیجه اگر باتری ضعیف شود، عملکرد حسگر آن کاهش پیدا میکند و به راحتی از کار میافتد. از سوی دیگر عمر حسگرها معمولا بین 5 تا 10 سال است و پس از آن نیازمند تعویض هستند. البته برخی حسگرها برای صرفهجویی در باتری، وقتی تایر در حال چرخش نیست خاموش میشوند. اما این ویژگی به این معنا است که تا وقتی خودرو حرکت نکند، داده دریافت نمیکنید.
آیا سیستم نظارت بر فشار باد تایر در خودروهای ایرانی وجود دارد؟
این سیستم در خودروهای ایرانی، بهویژه مدلهای مانند پراید، سمند یا تیبا، بهصورت استاندارد وجود ندارد. در مدلهای جدیدتر و امروزی نیز مثل دنا پلاس توربو یا شاهین، ممکن است TPMS غیرمستقیم، بهصورت آپشن یا در نسخههای سفارشی وجود داشته باشد.
خودروهای وارداتی یا مونتاژ داخل ایران، مانند مدلهای چینی، اغلب به TPMS مجهز هستند. زیرا این سیستم در بسیاری از کشورها اجباری است. برای اطمینان از وجود TPMS در خودروی خود، دفترچه راهنما یا مشخصات فنی خود را بررسی کنید.