شاید فیلتر شدن شبکه های اجتماعی و ایجاد اختلال در آنها در طول سال و در روزهای خاص و مناسبتی، اتفاق عجیب و دور از ذهنی نباشد اما وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در آخرین اظهارات خود تاکید کرد که فعلا تصمیمی برای این موضوع گرفته نشده و خبری از فیلتر شدن تلگرام و سایر شبکه های اجتماعی در زمان انتخابات 96 نخواهد بود، مگر اینکه تصمیم جدیدی گرفته شود.
در حالی که به انتخابات ریاست جمهوری و شورای شهر نزدیک میشویم، شایعاتی مبنی بر فیلتر شدن تلگرام در این زمان به گوش میرسد؛ اتفاقی که در گذشته رخ داده بود و به همین دلیل پیشبینی میشد که باز هم شاهد اختلالاتی در شبکه های اجتماعی باشیم. با این حال، محمود واعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران در خصوص فعالیت یا فیلتر شدن تلگرام و سایر شبکه های اجتماعی بیان کرد که این شبکهها، نقش مهم و افزایشی برای اطلاعرسانی به مردم دارند تا آنها بدانند که برنامه هر یک از کاندیداها چگونه است.
نظر وزیر ارتباطات در مورد فیلتر شدن تلگرام و جایگزینی آن با نرم افزارهای دیگر
محمود واعظی در ادامه اظهار کرد:
فعالیت شبکه های اجتماعی تا جایی که در کارشان تخلفی صورت نگیرد ادامه پیدا خواهد کرد. قوه قضاییه، وزارت کشور، شورای نگهبان و شورای عالی فضای مجازی برای تبلیغات انتخابات، چارچوب مشخصی تعیین کردهاند و همه وظیفه دارند این چارچوب را رعایت کنند. تا زمانی که چارچوب و قوانین کشور از سوی شبکه های اجتماعی رعایت شود لزومی ندارد که آنها را فیلتر کنیم.
از سوی دیگر، اخباری مبنی بر جایگزینی نرم افزارهای داخلی مانند سروش به جای تلگرام به گوش میرسید که واعظی این موضوع را نیز تکذیب کرد و گفت قرار نیست هیچ نرم افزاری جایگزین تلگرام شود. هر یک از این نرم افزارها مشتری خاص خود را دارد و این که یکی از آنها جایگزین دیگری شود اصلا منطقی نیست.
مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) در بهمنماه 95، یک نظرسنجی ملی را به صورت تلفنی و با حجم نمونه هزار و 500 نفر در مورد میزان استفاده از شبکه های اجتماعی و نگرش مردم نسبت به این شبکهها انجام داد. نتیجه این نظرسنجی نشان داد که از هر 10 ایرانی، 6 نفر در شبکههای اجتماعی حضور دارند و تلگرام نیز در صدر محبوبترین شبکهها قرار دارد. جالب اینکه بیشتر افراد عضو این شبکهها از افراد تحصیلکرده دانشگاهی هستند.
آمار استفاده گروههای سنی مختلف از شبکه های اجتماعی
بر اساس این نظرسنجی، در حال حاضر 59.7 درصد افراد بالای 12 سال کشورمان حداقل در یک شبکه اجتماعی حضور دارند که این رقم نسبت به آذر 94 حدود 7 درصد رشد داشته است. علاوه بر آن، مردان بیشتر از زنان در این شبکهها عضویت دارند و گروه سنی 18 تا 29 سال با 81 درصد دارای بیشترین عضویت در شبکههای اجتماعی هستند. گروه سنی 12 تا 17 سال با 67 درصد، گروه سنی 30 تا 49 سال با 63 درصد و گروه سنی بالای 50 سال با 25 درصد در ردههای بعدی این آمار قرار دارند.
در نظرسنجی ملی ایسپا در سال 94 حدود 38 درصد مردم ایران عضو تلگرام بودند که این رقم در سال 95 با افزایش 17 درصدی به 55 درصد رسید. همچنین در سال 94 حدود 17 درصد مردم عضو اینستاگرام بودند که در سال 95 با رشد 6 درصدی به 23 درصد افزایش پیدا کرده است. میزان عضویت مردم در واتس اپ 14 درصد، فیسبوک 4 درصد، وایبر 2 درصد، گوگل پلاس 2 درصد و شبکههای تانگو، توییتر و وی چت نیز هر کدام کمتر از یک درصد بوده است. بنابراین، تلگرام و اینستاگرام با روند صعودی تعداد کاربر، محبوبترین شبکه های اجتماعی در ایران هستند و سایر شبکههای اجتماعی از سال 94 تا 95 با کاهش تعداد کاربران مواجه شدند.
طبق این نظرسنجی، آمارهای دیگری هم به دست آمده است. بر این اساس، سرانه مصرف شبکه های اجتماعی در طول شبانه روز 72 دقیقه بر حسب کل نمونه و 120 دقیقه بر حسب استفادهکنندگان است. همچنین بیش از 90 درصد کاربران با استفاده از گوشی های موبایل به شبکه های اجتماعی میروند و تنها 10 درصد آنها از کامپیوتر یا لپ تاپ و تبلت استفاده میکنند.
از طرفی هم سید مرتضی موسویان، رئیس مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانههای دیجیتال از اعطای کد شامد به 43 هزار سایت و بیش از 5 هزار کانال تلگرامی (با توجه به الزام کانال های تلگرام به ثبت در وزارت فرهنگ و ارشاد) خبر داد. به گفته موسویان، این شناسه الکترونیکی به تمامی محتواها اعطا خواهد شد و کاربران میتوانند از طریق این کد ملی، نسبت به اعتبارسنجی کانالها و سایتها اقدام کنند.
به این ترتیب با توجه به استفاده گسترده مردم ایران از تلگرام و محبوبیت این پیام رسان در کشورمان، به نظر میرسد که سایر نرم افزارها کار سختی برای جایگزینی آن خواهند داشت. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات کشورمان هم به طور صریح، فیلتر شدن تلگرام در زمان انتخابات را تکذیب کرد و کاربران این شبکه میتوانند همچنان بدون هیچ نگرانی از آن استفاده کنند.