محققان اخیرا روشی برای درمان دیابت نوع 1 در موشهای آزمایشگاهی پیدا کردهاند. دانشمندان امیدوارند با موفقیتآمیز بودن آزمایش بر روی موشها، در قدم بعدی شاهد بهبود دیابت نوع 1 در انسانها با استفاده از همین روش باشند.
بر اساس گفتههای مرکز کنترل بیماریها، تنها در ایالات متحده آمریکا حدود 1.25 میلیون نفر از دیابت نوع 1 رنج میبرند. بیماران مبتلا به دیابت نوع اول تاکنون تنها میتوانستند با رژیم غذایی مناسب و دریافت دوزهایی از انسولین به صورت روزانه، بیماری خود را مدیریت کنند و خبری از درمان قطعی نبود. خوشبختانه اکنون دانشمندان مرکز علوم بهداشت تگزاس در سن آنتونیو روشی را ابداع کردهاند که با استفاده از آن، دیابت نوع 1 در موشها درمان شده است. این روش نه تنها ممکن است تاثیر یکسانی بر روی افراد مبتلا به این بیماری داشته باشد، بلکه شاید بتوان دیابت نوع 2 را نیز با آن درمان کرد.
ابتلا به دیابت نوع 1 شرایط بدی را برای یک فرد ایجاد میکند. زمانی این بیماری بروز میکند که لوزالمعده از تولید انسولین مورد نیاز بدن به منظور مدیریت سوخت و ساز قند دست میکشد. تا قبل از اینکه روشهایی برای تزریق انسولین مصنوعی ابداع شود، این بیماری به اندازه انواع سرطانها خطرناک و مرگبار تلقی شده و سالانه جان افراد بیشماری را در سراسر دنیا میگرفت. در دیابت نوع 2 نیز چنین شرایطی حکمفرماست، با این تفاوت که شدت آن کمتر بوده و لوزالمعده به جای توقف کامل تولید انسولین، میزان بسیار کم و ناکافی از آن را تولید میکند. در برخی موارد بیماران میتوانند تنها با داشتن یک رژیم غذایی خوب و بدون نیاز به تزریق انسولین مصنوعی، دیابت نوع 2 را مدیریت کنند.
همچنین بخوانید :
متاسفانه دیابت یک بیماری خود ایمن است. انسولین توسط سلولهای ویژهای در لوزالمعده با نام سلولهای بتا تولید میشود. در برخی موارد سیستم ایمنی بدن انسان در برابر خود قرار گرفته و با دشمن فرض کردن این دسته از سلولها، به آنها حمله کرده و آنها را از بین میبرد. علت بروز دیابت در برخی موارد همین مورد است. وقتی این بیماری بروز میکند که شدت تخریب سلولهای بتا از مرز هشتاد درصد عبور کند.
برای درمان قطعی دیابت نوع 1 سلولهای عادی تبدیل به سلولهای بتا میشوند
روش جدید درمان قطعی دیابت نوع 1 در مرکز علوم بهداشت تگزاس در سن آنتونیو و توسط دو فرد با نام برونو دویرن (Bruno Doiron) و رالف دیفرانزو (Ralph DeFronzo) ابداع شده است. در این روش با استفاده از انتقال ژنها، سلولهای لوزالمعده موشها دگرگون شده و سبب میشود تا سلولهای عادی خود را سلولهای بتا تصور کنند. به این ترتیب تولید انسولین طبیعی در بدن از سر گرفته میشود. در این روش درمان دیابت نوع 1 ژنهای انتخاب شدهای از سلولهای بتای خارجی گرفته شده و با استفاده از ویروسها به عنوان حامل، به داخل سلولهای عادی لوزالمعده فرد بیمار منتقل میشوند.
بر اساس گفتههای دکتر رالف دیفرانزو، سلولهای دگرگون شده قادر به تولید انسولین هستند، اما تنها در زمان وجود قند میتوانند این کار را انجام دهند. البته این یک شرایط ویژه و استثنایی نیست، چرا که سلولهای بتای واقعی نیز برای تولید انسولین به قند نیاز دارند. در صورت نرسیدن قند کافی به بدن، این سلولها به صورت مداوم هورمون تولید کرده و با سوزاندن کل قند در جریان خون سبب کاهش شدید قند خون میشوند.
همچنین بخوانید :
اندازه گیری بدون درد قند خون با محصول جدید PKvitality
به عقیده وی، برای درمان دیابت نوع 1 تنها کافی است بیست درصد از سلولهای بتای از دست رفته را جایگزین کرد. اگر سلولهای بتای جدید به سادگی تولید شوند، ممکن است سیستم ایمنی مجددا به آنها حمله کرده و سلولهای بتا را مجددا از بین ببرد. یکی از مزایای روش جدید ابداع شده برای درمان دیابت نوع 1 ، کار کردن آن پیرامون قوانین سیستم خود ایمنی بدن است. این سیستم به جای از بین بردن سلولهای دگرگون شده، آنها را نادیده میگیرد.
به گفته دکتر رالف دیفرانزو اگر دیابت نوع 1 حتی برای حدود پنجاه سال مداوم نیز با سلولها همراه بوده باشد و دانشمندان سبب شوند که اکنون تمامی آنها تولید انسولین را آغاز کنند، باز هم انتظار میرود سیستم ایمنی بدن در برابر آنها جبهه نگرفته و پاسخ نامطلوبی از سوی آن مشاهده نشود. اگرچه بهبود دیابت نوع 1 در موشهای آزمایشگی خبری بسیار بزرگ برای جامعه پزشکی دنیا محسوب میشود، اما به گفته محققان فاصله زیادی بین درمان موشها و انسانها با استفاده از همین روش وجود دارد.
این تیم تصمیم دارد تا طی سه سال آینده، کارآزمایی بالینی و آزمایش مستقیم بر روی انسان را آغاز کند، اما تا آن زمان باید آزمایشهای بیشتری بر روی انواع حیوانات انجام دهد. به عقیده این محققان هزینه آزمایشهای مورد نیاز به منظور رسیدن به مرحله آزمایش مستقیم بر روی انسان، حدود 5 میلیون دلار است. علاوه بر آن این دانشمندان باید با ارسال نتیجه پژوهش خود به سازمان غذا و داروی ایالات متحده آمریکا، به دنبال گرفتن تاییدیه تولید داروی خود باشند.
برونو دویرن به کارکرد بیعیب و نقص این روش برای درمان دیابت نوع 1 در موشها اشاره کرد. به گفته وی، تیم تحقیقاتی توانست نمونه موش آزمایشگاهی خود را طی یک سال و بدون هیچ گونه عوارض جانبی درمان کند. شگفتی این روش این است که نمونه آن تاکنون در علم پزشکی مشاهده نشده است. اما در هر صورت این آزمایش بر روی موش انجام شده و برای تست مستقیم آن بر روی انسان باید احتیاط را رعایت کرد. به گفته وی، تا پیش از انجام آزمایش مستقیم بر روی انسان، باید این روش درمان دیابت نوع 1 بر روی حیوانات بیشتری با فیزیولوژی سیستم غدد درون ریز شبیه به انسان انجام شود.