در دنیای رقابتهای نظامی، هواپیماهای نظامی شکستخورده بخش جذابی از تاریخ هوانوردی را تشکیل میدهند؛ ماشینهای پرندهای که قرار بود جنگ را متحول کنند، اما هرگز وارد خدمت نشدند.
از زمان جنگ جهانی اول تا دوران جنگ سرد، هر پیشرفت تکنولوژیک نوید یک پرنده جنگی انقلابی را میداد. اما همیشه هم ماجرا طبق برنامه پیش نمیرفت. برخی جتها بیش از حد جاهطلبانه بودند، برخی دیگر با فناوریهای ناپخته طراحی شدند و بعضی هم صرفا بدشانس بودند. در این مقاله به سراغ ده مورد از شگفتانگیزترین جتهای جنگنده آزمایشی میرویم که به دلایل گوناگون از خط تولید تا میدان نبرد نظامی، هرگز راهی به آسمان نیافتند.
۱. F-18L – نسخه زمینی یک افسانه
در اواخر دهه ۱۹۷۰، شرکت Northrop تلاش کرد تا نسخهای از جنگنده F-18 را با نام F-18L برای استفاده در پایگاههای زمینی توسعه دهد. این نسخه سبکتر و کارآمدتر از F-18 سنتی بود اما رقابت حقوقی با McDonnell Douglas و عدم استقبال بینالمللی باعث شد این طرح کنار گذاشته شود.
۲. YF-93 – قربانی سرعت بالای بمبافکنها
YF-93 بهعنوان نسخه ارتقایافتهای از F-86 Sabre توسعه یافت و قرار بود اسکورت بمبافکنهای B-47 باشد. اما چون B-47 آنقدر سریع بود که نیازی به اسکورت نداشت، پروژه YF-93 با وجود تولید دو نمونه اولیه، لغو شد.
۳. EWR VJ 101 – رویای عمودپرواز آلمانی
آلمان در سال ۱۹۶۳ با الهام از F-104G Starfighter پروژه جنگنده عمودپرواز EWR VJ 101 را آغاز کرد. با وجود ساخت دو نمونه اولیه، این طرح در سال ۱۹۶۸ به دلایل فنی و تغییر نیازهای نیروی هوایی آلمان متوقف شد.
۴. XP-55 Ascender – پیشتاز مدرن زودرس
جنگنده XP-55 که در سال ۱۹۴۳ به پرواز درآمد، دارای طراحی پیشرفتهای چون ارابه فرود سهچرخ، بالهای کانارد و سیستم ایمنی جداکننده ملخ هنگام اجکت بود. اما فقدان موتور جت و دو سانحه مرگبار در مراحل آزمایشی باعث حذف این طرح شد.
۵. XF-87 Blackhawk – انتخابی که هرگز نشد
Curtiss-Wright پس از ناکامی XP-55، امیدش را به جنگنده XF-87 بسته بود. این جت چهار موتوره با توپهای ۲۰ میلیمتری آماده رقابت بود اما در نهایت دولت آمریکا مدل Northrop F-89 را انتخاب کرد و Curtiss-Wright از صنعت هوایی خارج شد.
۶. Boulton Paul P.92 – قربانی اولویتهای جنگی
P.92 تنها در مقیاس نصف و از جنس چوب ساخته شد. این جنگنده با هدف دفاع داخلی بریتانیا طراحی شده بود، اما با نزدیک شدن نازیها، دولت انگلیس ترجیح داد روی طرحهای قابل اطمینانتر تمرکز کند.
۷. Bell X-14 – شبیهساز فرود روی ماه
X-14 یک نمونه آزمایشی VTOL بود که ناسا برای شبیهسازی فرود ماه از آن استفاده کرد. نیل آرمسترانگ چندینبار آن را پرواز داد. هرچند این هواپیما هیچگاه جنگی نشد، اما نقش مهمی در توسعه فناوری عمودپرواز داشت.
۸. X-25B – ژیروکوپتر برای فرار از پشت خطوط دشمن
نسخه X-25B از طراحی Bensen B-8 توسعه یافت تا به صندلی اجکت جنگندهها متصل شود. هدف آن، امکان کنترل فرود برای خلبان پس از سرنگونی بود. اما با پایان جنگ ویتنام، این پروژه هم متوقف شد.
۹. Lockheed XF-90 – الهامبخش در کمیکها
XF-90 نخستین جت Lockheed با پسسوز بود. با اینکه در رقابت شکست خورد و مدل F-101 به تولید رسید، اما نام این هواپیما در کمیکهای DC با عنوان “F-90” ماندگار شد.
۱۰. Bell X-1 – آغازگر عصر مافوق صوت
در سال ۱۹۴۷، چاک ییگر در کابین X-1، نخستین انسان شد که دیوار صوتی را شکست. هرچند X-1 یک جنگنده نبود، اما بدون آن، هیچیک از جتهای امروزی یا سفرهای فضایی محقق نمیشدند.