سطوح رانندگی خودران از کمکهای اولیه تا حذف کامل راننده چه تفاوتی دارند؟ آشنایی با طبقهبندی SAE و قابلیتهای واقعی خودروهای امروزی و آینده.
انجمن مهندسان خودرو (SAE) مجموعاً شش سطح را برای رانندگی خودران تعریف کرده است. این شش سطح (با شمارهگذاری ۰ تا ۵) طیف کاملی از کمکهای رانندگی را که در خودروهای کنونی و آینده ارائه میشوند، پوشش میدهند. خودروهای مدرن امروزی با مجموعهای گسترده از سیستمهای پیشرفته کمکراننده خودکار، که به اختصار ADAS نامیده میشوند، عرضه میشوند تا به بهبود ایمنی رانندگی به روشهای مختلف کمک کنند. بیایید این شش سطح را مرور کنیم؛ از کمترین میزان کمک به راننده تا بالاترین سطح که خودرو کاملاً خودکار بوده و نیازی به دخالت انسان برای کار کردن ندارد.
سطح صفر: کمکراننده لحظهای (Level 0)
در سیستم سطح صفر، راننده به طور کامل مسئول رانندگی وسیله نقلیه باقی میماند. خودرو ممکن است هشدارهایی مرتبط با ایمنی رانندگی ارائه دهد، اما قادر به هیچ گونه دخالتی نیست. خودروهای سطح صفر شامل مدلهای قبل از معرفی سیستمهای ADAS و همچنین مدلهایی هستند که ویژگیهای ADAS صرفاً هشداردهنده دارند و خودشان اقدامی انجام نمیدهند. این خودروها میتوانند دارای کروز کنترل سنتی، دوربین دید عقب برای پارک کردن، نمایشگر فشار تایر و هشدارهای خروج از خط یا برخورد از جلو باشند.
سطح یک: کمکراننده (Level 1)
پس از آن، سطح یک قرار دارد که به عنوان کمکراننده شناخته میشود. در سیستم سطح یک، راننده همچنان مسئولیت کامل رانندگی وسیله نقلیه را بر عهده دارد. با این حال، خودروهای سطح یک دارای سیستم ADAS هستند که یا شتاب و ترمز خودرو را کنترل میکند (مانند کروز کنترل تطبیقی) یا فرمان خودرو را کنترل میکند (مانند سیستم حفظ خودرو در مرکز لاین).
سطح دو: کمکراننده پیشرفته (Level 2)
سطح دو، پله بعدی در این طبقهبندی است. این سطح به معنای کمکراننده پیشرفته است و خودروهای سطح دو دارای سیستمهای ADAS هستند که به طور پیوسته به راننده کمک میکنند؛ سیستمهایی که هم فرمان و هم شتاب و ترمز خودرو را کنترل میکنند. بنابراین، یک خودروی سطح دو دارای سیستمهای حفظ خودرو در مرکز لاین و کروز کنترل تطبیقی است که میتوانند با هم کار کنند تا خودرو را در لاین نگه دارند و در عین حال به آن اجازه دهند با توجه به ترافیک شتاب گرفته یا سرعت خود را کاهش دهد. همانند سطوح صفر و یک، راننده همچنان ۱۰۰٪ مسئول رانندگی و نظارت بر خودرو در تمام اوقات است.
سطح سه: اتوماسیون مشروط (Level 3)
با رفتن به سطح سه، وارد مرحله اتوماسیون مشروط میشویم. در این سطح، سیستمهای خودکار خودرو از نظر فنی قادر به مدیریت تمام جنبههای رانندگی هستند، اما راننده باید در تمام اوقات خودرو را نظارت کند تا در صورت ناتوانی سیستمهای ADAS در ادامه کار، آماده در دست گرفتن کنترل باشد. خودروهای سطح سه احتمالاً مشکلسازترین گزینه برای رانندگان انسانی خواهند بود، زیرا این خودروها میتوانند خودشان رانندگی کنند – تا زمانی که نتوانند. در این صورت، راننده باید فوراً کنترل را در دست بگیرد، در حالی که احتمالاً برای مدت طولانی به خودرو توجهی نداشته است. چه چیزی میتواند اشتباه پیش برود؟ تنها سیستم سطح سه موجود در ایالات متحده در حال حاضر، سیستم شرکت مرسدس بنز (Mercedes-Benz) است که محدود به حداکثر سرعت ۶۴ کیلومتر در ساعت (۴۰ مایل بر ساعت) است.
سطح چهار: اتوماسیون بالا (Level 4)
سطح چهار، که به عنوان اتوماسیون بالا نیز شناخته میشود، گام بعدی به سمت خودروهای کاملاً خودران است. خودروهای سطح چهار میتوانند مسئولیت کامل تمام وظایف رانندگی را بدون نیاز به راننده انسانی بر عهده بگیرند، اما به یک منطقه خدماتی خاص محدود هستند. ناوگانهای فعلی رباتاکسیها از شرکتهایی مانند ویمو (Waymo)، زوکس (Zoox) و سایر ارائهدهندگان در سطح چهار عمل میکنند. بخش “منطقه خدماتی خاص” در تعریف سطح چهار به این معنی است که این رباتاکسیها فقط میتوانند در یک منطقه “مسیریابی جغرافیایی شده” (geofenced) فعالیت کنند؛ یک منطقه فیزیکی که یک مرز مجازی در اطراف آن قرار داده شده است. به گفته ویمو در مورد فرایند مسیریابی جغرافیایی، “…ما ابتدا قلمرو را با جزئیات باورنکردنی نقشهبرداری میکنیم؛ از خطوط لاینها گرفته تا علائم ایست، جدولها و خطوط عابر پیاده. راننده ویمو از این نقشههای سفارشی بسیار دقیق، به همراه دادههای حسگر لحظهای و هوش مصنوعی (AI) برای تعیین موقعیت دقیق جادهای خود در تمام اوقات استفاده میکند.” رباتاکسیهای ویمو از مجموعه حسگرهایی شامل دوربینها، رادار و لیدار پشتیبانی شده توسط یک کامپیوتر قدرتمند داخلی استفاده میکنند، اما فقط در مناطق مسیریابی جغرافیایی شده خود.
سطح پنج: اتوماسیون کامل (Level 5)
هدف نهایی برای رانندگی کاملاً خودران، سطح پنج است که اتوماسیون کامل نامیده میشود. در این سطح، هیچ راننده انسانی برای کار با وسیله نقلیه لازم نیست و سیستم در هر جادهای و تحت تمام شرایط، مسئولیت کامل رانندگی را بر عهده میگیرد. در حال حاضر، هیچ خودروی سطح پنجی وجود ندارد. در حالی که برخی شرکتها از فناوریهای خود به عنوان “خودروهای کاملاً خودران” یاد میکنند، ما هنوز به آن مرحله نرسیدهایم.