گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
آیا می‌دانید کدام کشورها به جدیدترین و پیشرفته‌ترین جنگنده پنهان‌کار اف 35 دسترسی دارند و هر یک از آن‌ها چه تعداد از این جت قدرتمند را در ناوگان خود جای داده‌اند؟ در ادامه به این سوالات پاسخ می‌دهیم.
در زمینه دفاع ملی. هرچند برخی کشورها از توانایی‌های تولید داخلی برخوردارند، اما بسیاری همچنان برای تهیه تجهیزات نظامی به همکاری‌های فراملی وابسته‌اند.
کدام کشورها جنگنده اف 35 دارند و چه تعداد؟
یکی از نمونه‌های برجسته همکاری‌های نظامی، جنگنده پنهان‌کار و پیشرفته F-35 Lightning II ساخت شرکت لاکهید مارتین است که با وجود هزینه بالایش، در میان کشورهای متعدد طرفداران زیادی دارد. این هواپیما که از سال 2015 وارد خدمت شده، به دلیل قابلیت‌هایی چون سرعتی معادل 1. ماخ ، توانایی پنهان‌کاری، رادار پیشرفته و قابلیت‌های رزمی چندمنظوره، همچنان تقاضای بالایی دارد.
شرکت لاکهید مارتین سه نسخه اصلی از این جنگنده تولید می‌کند:
- F-35A با قابلیت برخاست و فرود معمولی (CTOL) که بیشترین استفاده را دارد و از لحاظ هزینه نیز مقرون‌به‌صرفه‌تر است.
- F-35B با قابلیت برخاست کوتاه و فرود عمودی (STOVL) که برای عملیات در فضاهای محدود و ناوهای نظامی طراحی شده است.
- F-35C برای عملیات از روی ناو هواپیمابر، با بال‌هایی بزرگ‌تر و برد بیشتر نسبت به سایر مدل‌ها ساخته شده است.
حالا ببینیم کدام کشورها و چه تعداد جنگنده اف 35 در اختیار دارند؟
بلژیک و لهستان
هر دو کشور در سال 2018 به برنامه F-35 پیوستند تا ناوگان فرسوده F-16 خود را جایگزین کنند. بلژیک سفارش 34 فروند F-35A و لهستان 32 فروند ثبت کردند. به دلیل تأخیر در تولید، تاکنون هیچ‌یک از این کشورها هواپیمای عملیاتی را در خاک خود دریافت نکرده‌اند. نخستین جنگنده بلژیکی در اواخر سال 2024 به پایگاه نیروی هوایی لوک تحویل داده شد و نخستین دو فروند هواپیمای لهستانی نیز همان سال به پایگاه گارد ملی هوایی ابینگ منتقل شد. پیش‌بینی می‌شود نخستین F-35 بلژیک تا اواخر 2025 وارد این کشور نشود. با وجود این تأخیرها، آموزش خلبانان آغاز شده تا آمادگی عملیاتی حفظ گردد.
دانمارک
دانمارک در سال 2016 تصمیم به خرید F-35 گرفت و سفارش 27 فروند F-35A را ثبت کرد که ادامه‌ای بر همکاری دیرینه این کشور با لاکهید مارتین از دهه 1950 است. نخستین جنگنده دانمارکی در سال 2021 تحویل داده شد، اما ورود آن‌ها به خاک دانمارک تا سال 2023 به تعویق افتاد. تا اواسط 2025، این کشور 15 فروند از مجموع سفارش خود را دریافت کرده است. تکمیل کامل سفارش تا سال 2026 به‌دلیل مشکلات در سیستم رایانه مرکزی هواپیما با عنوان Technology Refresh 3 به تأخیر افتاده است.
اسرائیل
اسرائیل نخستین مشتری بین‌المللی برنامه F-35 بود که در سال 2010 وارد این طرح شد. این کشور دو فروند نخست را در سال 2016 تحویل گرفت و تا سال 2017 ناوگان آن آماده عملیات شد. اسرائیل سیستم‌های جنگ الکترونیک اختصاصی خود را روی این جنگنده‌ها نصب کرده است. تعداد رسمی اعلام‌شده این جنگنده‌ها تا سال 2023، عدد 39 فروند را نشان می‌دهد. با این حال، ادعاهای مطرح‌شده توسط ایران در سال 2025 مبنی بر سرنگونی چند F-35 موجب ابهام در وضعیت عملیاتی آن‌ها شده است.
ژاپن
ژاپن در سال 2011 نسخه F-35A را انتخاب کرد و بعدتر سفارش خود را به F-35B نیز گسترش داد. در حالی‌که F-35B در تگزاس تولید می‌شود، مونتاژ F-35A در تأسیسات FACO ناگویا در داخل ژاپن انجام می‌گیرد. این کشور سفارش کلی 105 فروند F-35A و 42 فروند F-35B را ثبت کرده است. تا سال 2025، تنها 38 فروند تحویل داده شده‌اند. با توجه به تأخیرهایی که سایر تأمین‌کنندگان ایجاد کرده‌اند، ژاپن در حال بررسی گزینه‌هایی برای ارتقاء ناوگان موجود یا خرید بیشتر این جنگنده‌هاست.
- مقایسه جنگنده جی-۲۰ چین با اف-۳۵ آمریکا: F-35 یا J-20، برتری با کدام است؟
- مقایسه جنگنده جی 10 چین در برابر سوخو 35 روسیه و اف 16 آمریکا
- برخورد نزدیک جنگنده اف ۳۵ آمریکایی و سوخو ۳۵ روسی + ویدیو
- سوخو سو-35 اس، نسل جدید جنگنده روسها به نیروی هوافضای ارتش روسیه تحویل داده شد
بریتانیا
بریتانیا تنها سفارش F-35B را داده است که برای برخاست و فرود عمودی مناسب است و ابتدا قصد خرید 74 فروند را داشت. این عدد بعدها به 138 فروند افزایش یافت. نخستین هواپیماها در سال 2012 تحویل داده شدند و خلبانان از سال 2014 مهارت فرود عمودی را کسب کردند. تا مه 2025، تعداد 39 فروند تحویل شده و انتظار می‌رود 48 فروند به‌زودی عملیاتی شوند. بریتانیا روند تأمین این هواپیماها را شدت بخشیده و نشانه‌هایی از سفارش‌های بیشتر دیده می‌شود.
هلند
هلند علاوه بر خریدار بودن، در زنجیره تولید F-35 نیز نقش کلیدی دارد و قطعات مهمی از این هواپیما را تولید می‌کند. این کشور بین 57 تا 58 فروند F-35A سفارش داده است و تا سپتامبر 2024 تعداد 40 فروند از آن‌ها را دریافت کرده بود. با این حال، مقامات هلندی نگرانی‌هایی نسبت به وابستگی به سیستم‌های ارتباطی و هدف‌گیری تحت کنترل ایالات متحده دارند و سناریوی وجود یک «کلید قطع‌کننده» را مطرح کرده‌اند.
کره جنوبی
کره جنوبی در سال 2014 تعداد 40 فروند F-35A را برای جایگزینی هواپیماهای فرسوده خود سفارش داد. تحویل‌ها از سال 2019 آغاز شد و تا سال 2022 به پایان رسید. در سال 2023، این کشور 20 فروند دیگر سفارش داد که احتمال می‌رفت برای استفاده در یک ناو جدید به‌کار رود. اما این ناو بعدها برای استفاده از پهپادها بازطراحی شد و همین موضوع موجب عدم شفافیت در کاربرد آتی این هواپیماها شده است.
نروژ
نروژ در سال 2008 تعداد 52 فروند F-35A سفارش داد و از سال 2015 شروع به دریافت آن‌ها کرد. برخلاف بسیاری از کشورها، نروژ تا آوریل 2025 سفارش خود را به‌طور کامل دریافت کرده است. این جنگنده‌ها برای دفاع ملی و تعهدات ناتو به‌کار گرفته می‌شوند. نروژ پیش از این از جنگنده‌های F-16 و هواپیماهای شناسایی P-3 Orion ساخت لاکهید مارتین استفاده کرده بود.
استرالیا
استرالیا در ابتدا 72 فروند F-35A سفارش داد و نخستین دو فروند خود را در سال 2018 تحویل گرفت. آخرین 9 فروند از این دسته اولیه در دسامبر 2024 با به‌روزرسانی Technology Refresh 3 به این کشور رسید. از آن زمان، استرالیا تعداد سفارشات خود را به 100 فروند افزایش داده است. بیش از 70 شرکت استرالیایی در زنجیره تأمین این پروژه سهیم‌اند و هزاران شغل داخلی در نتیجه آن ایجاد شده که حضور استرالیا در این برنامه را تقویت می‌کند.
ایتالیا
ایتالیا از نخستین کشورهایی بود که تولید داخلی F-35 را آغاز کرد. این کشور در ابتدا 60 فروند F-35A و 30 فروند F-35B سفارش داد. کارخانه‌ای در شهر کامری وظیفه مونتاژ داخلی این هواپیماها را بر عهده دارد. در سال 2024، ایتالیا با افزایش بودجه دفاعی به میزان حدود 7 میلیارد یورو، تعداد سفارش خود را به 115 فروند افزایش داد. تا همان سال، 90 فروند از این هواپیماها تحویل داده شده بود و احتمال سفارش‌های بیشتر نیز وجود دارد.
ایالات متحده
به‌عنوان کشور توسعه‌دهنده اصلی و بزرگ‌ترین کاربر، ایالات متحده بزرگ‌ترین ناوگان اف 35 را در اختیار دارد. نیروی هوایی این کشور 1,763 فروند F-35A، تفنگداران دریایی 353 فروند F-35B و 67 فروند F-35C و نیروی دریایی 273 فروند F-35C سفارش داده‌اند؛ به‌طوری‌که آمریکا تنها کشوری است که هر سه نوع این جنگنده را به‌کار می‌گیرد. تا کنون، ارتش ایالات متحده مجموعاً 1,707 فروند از این هواپیماها را تحویل گرفته و انتظار می‌رود این عدد با تحویل‌های آینده و جایگزینی هواپیماهای قدیمی افزایش یابد.
کدام کشورها در انتظار تحویل جنگنده اف 35 هستند؟
چند کشور سفارش F-35 ثبت کرده‌اند اما هنوز تحویلی دریافت نکرده‌اند:
کانادا: در سال 2023 تعداد 88 فروند F-35A سفارش داد. تا سال 2025، دولت این کشور به‌دلیل نگرانی‌های امنیت ملی از جمله احتمال وجود «کلید قطع» از سوی آمریکا و بی‌ثباتی سیاسی در حال بازنگری در این خرید است.
- جمهوری چک: در سال 2024 تعداد 24 فروند F-35A سفارش داده است.
- فنلاند: در سال 2021 تعداد 64 فروند F-35A خریداری کرده است.
- سنگاپور: سفارش 8 فروند F-35A و 12 فروند F-35B را ثبت کرده و تنها کشوری است که هر دو نوع را انتخاب کرده است.
- رومانی: علاقه‌مندی خود را اعلام کرده ولی تعداد سفارش‌ها هنوز مشخص نیست.
- سوئیس: تعداد 36 فروند F-35A سفارش داده اما در حال بررسی جایگزینی آن‌ها با گزینه‌های اروپایی به‌دلیل نگرانی‌های سیاسی نسبت به دولت ایالات متحده است.
این کشورها نسل بعدی کاربران احتمالی F-35 محسوب می‌شوند. با این حال، عوامل ژئوپولیتیکی، تأخیرهای تولید و تغییرات در استراتژی‌های دفاعی ملی ممکن است بر نهایی‌شدن و تحویل این سفارش‌ها تأثیر بگذارد. برنامه F-35 به گسترش حضور جهانی خود ادامه می‌دهد و مورد توجه اعضای ناتو، متحدان آمریکا در منطقه آسیا-اقیانوسیه و کشورهایی قرار دارد که به‌دنبال نوسازی نیروی هوایی خود هستند. علیرغم تأخیرها و چالش‌های سیاسی، این جنگنده به دلیل قابلیت‌های بی‌رقیب، توان پنهان‌کاری و امکان ارتقاء بلندمدت، همچنان محور اصلی راهبردهای دفاعی بسیاری از کشورها باقی مانده است.
