کانسپت جنگنده F/A-XX در قامت جنگنده نسل ششم نیروی دریایی آمریکا معرفی شد

نیروی دریایی ایالات متحده از کانسپت جنگنده نسل ششم خود با نام F/A-XX رونمایی کرد. این جنگنده، قابلیت‌های پیشرفته‌ای را در نبردهای هوایی ارائه خواهد داد.

نورتروپ گرومن تصویری از کانسپت پیشنهادی خود برای جنگنده ناونشین نسل بعدی F/A-XX نیروی دریایی ایالات متحده منتشر کرده است. این برنامه از مدت‌ها پیش حتی محرمانه‌تر از جنگنده نسل بعدی برتری هوایی نیروی هوایی آمریکا بوده و تصاویر رسمی منتشرشده توسط سازندگان آن بسیار محدود بوده است. در این میان، آینده برنامه نیروی دریایی بیش از پیش زیر سؤال رفته و به نظر می‌رسد که مقامات این نیرو و پنتاگون بر سر شیوه پیشبرد آن به اختلاف جدی خورده‌اند.

نگاهی به کانسپت جنگنده F/A-XX

تصویر مربوط به کانسپت جنگنده F/A-XX، در بخش هوانوردی دریایی وب‌سایت نورتروپ گرومن دیده شده و دماغه، کابین خلبان و بخش جلویی بدنه این جنگنده را نشان می‌دهد که آماده پرتاب با منجنیق از عرشه ناو هواپیمابر نیروی دریایی است. زاویه دید و برش تصویر باعث شده تشخیص شکل کلی جنگنده به‌سادگی ممکن نباشد.

با این حال، طراحی این جنگنده آشکارا برای پنهانکاری بهینه شده و دارای یک چین برجسته است که بال را به بدنه پیوند می‌دهد. فرم سیال و تقریباً ارگانیک طراحی، با سطوح منحنی متغیر، نشانگر ویژگی‌های پنهانکاری نسل آینده است. دماغه پهن به نظر می‌رسد که فضای بزرگی را برای آنتن رادار فراهم می‌کند.

کانوپی بزرگ که به وضوح برای تک‌خلبان طراحی شده، دید بسیار خوبی را فراهم می‌آورد. تک‌نفره بودن F/A-XX جالب توجه است، زیرا برخی معتقد بودند پیکربندی دوخدمه برای مأموریت‌های پیچیده و دوربرد مناسب‌تر است. کانوپی همچنین دارای یک تیرک میانی مشابه F-35 است.

بدنه‌ی جنگنده عمق قابل‌توجهی در بخش زیرین دارد و شکم گرد و بزرگ آن بیانگر حجم داخلی زیاد برای سوخت و مهمات است. ارابه فرود سنگین با چرخ‌های دوقلو در دماغه، متناسب با فشار پرتاب و فرودهای عرشه‌ای، در طراحی لحاظ شده است.

یکی از شاخص‌ترین ویژگی‌ها، ورودی هوای بالاسری در موقعیت شانه سمت چپ است که پروفایلی مستطیلی‌شکل با انحنای جزئی و یک لبه عمودی در سمت بیرونی دارد. این ورودی از ستون فقرات بدنه تا نزدیکی ریشه بال امتداد یافته و احتمالاً ورودی مشابهی در سمت راست موتور دوم را تغذیه می‌کند. با این حال، طراحی ورودی هوا در جنگنده‌های پنهانکار بسیار حساس است و این نمونه، به نظر می‌رسد صرفاً یک طرح موقتی با پنهانکاری ضعیف باشد که جایگزین ورودی واقعی شده است.

به طور کلی، این طرح مفهومی یادآور YF-23 Northrop است که برای رقابت در برنامه جنگنده تاکتیکی پیشرفته نیروی هوایی ارائه شد و در نهایت به YF-22 شرکت لاکهید باخت. YF-23 دارای بال ذوزنقه‌ای و دم‌های افقی بزرگ و بازشده بود. در تصویر کنونی F/A-XX، امکان مقایسه کامل طرح از نظر شکل بال وجود ندارد، اما شباهت آشکار دماغه و کابین مشهود است. برخلاف این کانسپت، ورودی‌های YF-23 زیر بال قرار داشت. نصب ورودی‌ها در بالاسر مزایای پنهانکاری دارد، اما ممکن است در تأمین جریان هوای کافی برای موتور در مانورهای پرقدرت محدودیت ایجاد کند.

بیشتر بخوانید

• نگاهی نزدیک به جنگنده جدید جنگ الکترونیک J-15DT چین
• اولین جت جنگنده آمریکا چقدر در نبردهای هوایی موفق بود؟
• 5 جنگنده بال متغیر تاریخ‌ساز؛ از اف-14 تامکت تا بمب‌افکن بلک‌جک
• جنگنده چینی چنگدو J‑20 مچ سامانه‌های دفاعی آمریکا، ژاپن و کره را خواباند

البته باید توجه داشت که آنچه در رندر نورتروپ گرومن دیده می‌شود، لزوماً با شکل نهایی جنگنده مطابقت نخواهد داشت. در مجموع، ظاهر آن با مشخصات کلی یک جنگنده نسل ششم همخوانی دارد، اما این به معنای نبود تغییرات غافلگیرکننده در آینده نیست. احتمال دارد تصویر جدید به نسخه نهایی F/A-XX نزدیک‌تر باشد، هرچند همچنان باید امکان تغییرات بزرگ یا حتی بازطراحی کامل و انتشار تصاویر گمراه‌کننده را در نظر گرفت.

مقایسه این رندر جدید با کانسپت‌های پیشین تبلیغاتی نورتروپ گرومن، که ظاهراً مرتبط با پلتفرم سرنشین‌دار NGAD نیروی هوایی آمریکا بوده، نشان می‌دهد که با وجود سادگی و انتزاعی بودن طرح‌های قبلی، پیکربندی کلی مشابه است.

نورتروپ گرومن نامزد اصلی ساخت F/A-XX

گزارش‌ها حاکی است نورتروپ گرومن پس از حذف لاکهید مارتین در اسفندماه، یکی از دو نامزد باقی‌مانده F/A-XX است. این شرکت در حدود سال 2023 از برنامه NGAD نیروی هوایی خارج شد و اعلام کرد که بر پروژه‌هایی مانند F/A-XX و بمب‌افکن پنهانکار B-21 Raider تمرکز خواهد کرد. ظاهراً پیش از خروج داوطلبانه، حذف آن از برنامه محتمل بوده است. رقیب دیگر F/A-XX، شرکت بوئینگ است که پیمانکار اصلی F-47 محسوب می‌شود.

آینده برنامه F/A-XX مدتی است با ابهام روبه‌رو شده و نشانه‌هایی از توقف آن دیده می‌شود، هرچند بوئینگ در خردادماه این موضوع را رد کرده بود. اخیراً کمیته تخصیص اعتبارات سنا نسخه پیش‌نویس لایحه هزینه‌های دفاعی را تصویب کرده که مانع از توقف برنامه F/A-XX توسط پنتاگون می‌شود.

آینده جنگنده F/A-XX

نسخه مصوب این کمیته برای بودجه سال مالی 2026 شامل 1.4 میلیارد دلار اعتبار برای F/A-XX است. همین مبلغ پیش‌تر در فهرست اولویت‌های تأمین‌نشده سالانه نیروی دریایی که در تیرماه به کنگره ارسال شد، درخواست شده بود. همزمان، اختلاف نظر آشکاری بین فرماندهان ارشد نیروی دریایی و پنتاگون درباره مسیر آینده برنامه وجود دارد.

در خردادماه، بودجه پیشنهادی پنتاگون برای سال مالی 2026 تنها هزینه تکمیل مراحل اولیه توسعه را پوشش می‌داد و شامل بودجه خرید جنگنده‌ها نمی‌شد. مقامات نظامی آمریکا این تصمیم را با هدف جلوگیری از رقابت منابع با F-47 نیروی هوایی اتخاذ کردند و معتقد بودند که صنعت دفاعی کشور توان اجرای هم‌زمان هر دو برنامه را ندارد.

پس از آن، علاوه بر ارسال درخواست بودجه اضافی، مقامات نیروی دریایی بر نقش محوری F/A-XX در آینده هوانوردی ناونشین این نیرو تأکید کردند. دریاسالار Daryl Caudle، نامزد فرماندهی عملیات نیروی دریایی، در پاسخ به پرسشی درباره F/A-XX پیش از جلسه تأیید صلاحیت خود در ماه گذشته نوشت: «نیروی دریایی دارای نیاز تأییدشده به یک جنگنده نسل ششم ناونشین است و تجهیز سریع به این توانمندی حیاتی است تا رزمندگان ما بتوانند در برابر طیف گسترده‌ای از تهدیدات نوظهور پیروز شوند.»

به احتمال زیاد، برنامه F/A-XX در ادامه شاهد تحولات و تغییرات بیشتری خواهد بود و همزمان، طرح‌های رقبا نیز پشت درهای بسته در حال بازنگری و حتی تغییرات عمده است. مشخص نیست که رندر جدید نورتروپ گرومن تا چه حد مستقیماً به پیشنهاد نهایی این شرکت اشاره دارد، اما بدون شک، نگاهی وسوسه‌انگیز به شکل احتمالی این جنگنده ارائه می‌کند و زمان انتشار آن نیز جای تأمل دارد.