طبق اظهارت اخیر وزیر نفت، طرح حذف کارت سوخت و انتقال سهمیه به کارت بانکی تا پایان شهریور سال جاری اجرایی خواهد شد.
موضوع تحول در نظام توزیع سوخت کشور، داستانی دیرینه است که ایده آن حدود سه سال پیش برای نخستینبار مطرح شد. اکنون این طرح با الزام صریح قانون بودجه ۱۴۰۴، رنگ و بوی اجرایی به خود گرفته و به نظر میرسد زمان تحقق آن فرا رسیده است. با عنایت به آخرین اخبار داخلی و با اعلام وزیر نفت، طرح حذف کارت سوخت تا پایان شهریور ماه 1404 نهایی میشود.
جزئیات اجرای طرح حذف کارت سوخت و انتقال به کارت بانکی
طرح حذف کارت سوخت که ریشههای آن به دولت سیزدهم بازمیگردد، اکنون به عنوان یک الزام قانونی در دستور کار دولت چهاردهم قرار گرفته است. هدف اصلی این تحول فراتر از صرفاً تغییر ابزار پرداخت، عدالتمحوری در توزیع یارانههای پنهان سوخت و در کنار آن، کاهش قابل توجه هزینههای مربوط به صدور کارتهای سوخت مجزا عنوان شده است.
الزام قانونی این طرح از قانون بودجه ۱۴۰۴ نشأت میگیرد؛ جایی که وزارت نفت مکلف شده است با همکاری بانک مرکزی، طی چهار ماه از ابتدای سال جاری، بستر لازم برای انتقال سهمیه سوخت به کارتهای بانکی را فراهم آورد و آییننامه اجرایی آن نیز تا پایان اردیبهشت به تصویب برسد.
با این حال مانند بسیاری از پروژهها در مقیاس ملی، اجرای این طرح نیز با چالشها و ملاحظات خاص خود روبروست. مسئولان مربوطه اشاره میکنند که سرعت عمل در این زمینه هرچند مطلوب است، اما باید تابع آمادهسازی دقیق زیرساختهای لازم و رفع تمامی ملاحظات امنیتی باشد.
در همین راستا کرامت ویسکرمی، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی ماه گذشته با تأکید بر آمادگی این شرکت، اعلام کرد که به محض تصویب نهایی آییننامه اجرایی توسط هیئت وزیران، آماده اجرای طرح هستند. این اظهارنظر، نشان میدهد که کارهای مقدماتی و هماهنگیهای بینبخشی با جدیت پیگیری شده است. در تأیید این موضوع، نشستهای متعددی میان دستگاههای مسئول از جمله وزارت نفت، بانک مرکزی و سایر نهادهای مرتبط برگزار شده و پیشنویس آییننامه اجرایی، هماکنون در کمیسیون اقتصادی دولت در حال بررسی دقیق و کارشناسی است.
اهمیت و پیچیدگیهای این تحول تا جایی است که حتی پیش از تصویب نهایی آییننامه، اجرای آزمایشی سوختگیری بدون کارت سوخت در یکی از جایگاههای سوخت شهر تهران انجام شده است. این اقدام که در اوایل ماه جاری صورت گرفت، منجر به شناسایی برخی مشکلات بانکی و فنی شد. همین تجربیات عملی باعث شده تا تدوین آییننامه اجرایی با دقت و ظرافت بیشتری دنبال شود تا تمامی جوانب احتمالی پوشش داده شوند.
- بنزین وارداتی تاثیری روی سهمیه و قیمت بنزین ندارد
- قیمت بنزین سوپر وارداتی اعلام شد؛ ۱۸ برابر بنزین آزاد!
- سخنگوی دولت: نباید سهم بنزین نیازمندان را به آفرودسواران اختصاص دهیم
در ارتباط با ابهامات و شایعاتی که گاه در فضای عمومی مطرح میشود، عباس باصفا، مدیر سامانه هوشمند سوخت خبرهای مربوط به حذف کامل کارت سوخت را نادرست خوانده است. او تأکید کرده است که سهمیه فعلی خودروها به طور کامل محفوظ خواهد ماند و نگرانی از بابت از دست رفتن سهمیهها بیاساس است. در توضیح بیشتر، باصفا به رویکرد چندجانبه در بازطراحی سامانه سوخت اشاره کرد و عنوان داشت که چهار روش برای دریافت بنزین پیشبینی شده که شامل کارت سوخت (فعلی)، کارت بانکی، توکن و اپلیکیشن موبایل میشود.
در تکمیل این موارد نیز وزیر نفت با در نظر گرفتن تمامی این مراحل و چالشها، اخیراً تأیید کرده است که با انجام اصلاحات لازم در زیرساختها، اجرای طرح حذف کارت سوخت تا پایان شهریور ماه به بهرهبرداری کامل خواهد رسید.
آیا زیرساختهای بانکی آماده میزبانی از سهمیه سوخت هستند؟
انتقال سهمیه سوخت به کارتهای بانکی به عنوان یک گام بلند و جدی در مسیر اصلاح ساختار سوخترسانی مطرح شده است. با این حال مسئولان ذیربط اعلام کردهاند که برخلاف شایعات و تصورات اولیه، کارتهای سوخت فعلی قرار نیست در حال حاضر از چرخه خارج شوند و حذف نخواهند شد. بدین ترتیب این دوره تازه امکان استفاده از چندین ابزار مختلف برای دریافت سوخت را فراهم میکند و در کنار کارت سوخت، کارت بانکی به عنوان یک گزینه جدید و مهم وارد میدان میشود.
با وجود تمامی این امیدواریها و اعلام زمانبندی مشخص برای آغاز اجرای طرح، پرسشی اساسی میان مردم و البته در میان کارشناسان مطرح میشود: آیا زیرساختهای فنی و بانکی لازم برای چنین پروژه عظیمی، تا پایان شهریور ماه به مرحله بهرهبرداری کامل و بدون نقص خواهند رسید؟
تجربه اخیر، و به ویژه اجرای آزمایشی طرح در برخی جایگاههای سوخت در شهر تهران، نه تنها مفید بود بلکه بسیار هم آموزنده بود. این فاز آزمایشی محدود، به وضوح نشان داد که برخی چالشها و ناهماهنگیهای قابل توجه در زمینه ارتباط و تعامل میان سامانههای بانکی و سامانه هوشمند سوخت همچنان وجود دارد. این مشکلات، که عمدتاً ماهیت فنی و سیستمی دارند، نیازمند زمان کافی و از آن مهمتر، همکاری تنگاتنگ و بیوقفه تمامی دستگاههای مختلف متولی هستند.
- یارانه ۷ میلیون تومانی بهشرط بنزین ۷۰ هزار تومانی!
- پزشکیان چه برنامهای برای قیمت و سهمیه بنزین دارد؟
- تمیز کردن باک بنزین خودرو: آیا واقعاً ضروری است یا یک ترفند تعمیرگاهی؟
از همین رو، دور از انتظار نیست که بسیاری از کارشناسان حوزه انرژی و فناوری اطلاعات بر این باورند که تحقق وعده اجرای طرح در موعد مقرر، منوط به سرعتبخشی بیسابقه در تکمیل و تصویب نهایی آییننامه اجرایی طرح و همچنین برطرف شدن تمامی نواقص فنی و سیستمی شناساییشده در مراحل آزمایشی است.
اکنون، نگاهها به سمت وزارت نفت و بانک مرکزی دوخته شده است تا ببینیم آیا این دو نهاد کلیدی میتوانند در فرصت نسبتاً اندک باقیمانده، تمامی ملاحظات امنیتی سایبری و زیرساختی را به طور کامل رفع کنند تا طرح دقیقاً طبق وعده اولیه در شهریورماه آغاز به کار کند یا خیر.
هرچند شواهد و اظهارات رسمی نشاندهنده اراده جدی و قوی برای اجرای این برنامه ملی در بالاترین سطوح مدیریتی کشور است، اما نباید فراموش کرد که تجربه عملی اجرای آزمایشی و شناسایی ایرادات هرچند کوچک، یادآور این نکته مهم است که موفقیت پایدار و رضایتبخش این طرح حیاتی، به طور کامل وابسته به آمادهسازی بینقص و جامع تمامی سامانههای درگیر و حفظ هماهنگی پویا و مداوم میان دستگاههای متولی است.