سهم خودروهای وارداتی از بازار ایران به ده درصد رسیده است اما واردکنندگان با چالشهای جدی در زمینه تخصیص ارز و سهمیه روبرو هستند که آینده این بازار را مبهم میکند.
رئیس هیئت مدیره انجمن واردکنندگان خودرو در نشست خبری اخیر خود از سهم ده درصدی خودروهای خارجی در بازار کشور خبر داد و به تشریح آخرین وضعیت و چالشهای پیش روی این حوزه پرداخت. این اتفاق در حالی رخ میدهد که واردات خودرو تا چند سال پیش به عنوان یک جرم نانوشته تلقی میشد اما اکنون به عاملی برای ایجاد رقابت در بازار تبدیل شده است.
به گفته هادی سلیمانی ملکان طی پنج ماه نخست امسال بین ۱۵ تا ۲۰ هزار خودروی خارجی به کشور وارد شده است. با این حال حدود هشت هزار خودرو نیز به دلیل مشکلاتی مانند تخصیص ارز و فرایندهای ثبت سفارش همچنان در گمرکات متوقف ماندهاند و شرکتها در تلاش برای ترخیص آنها هستند.
آمار خودروهای وارداتی و موانع پیش رو
سلیمانی ملکان با تاکید بر اهمیت شفافسازی آمار و اطلاعات گفت انتشار ماهانه جزئیات مدلهای تولیدی و وارداتی میتواند به ایجاد بازاری رقابتیتر کمک کند. با این حال این موضوع هنوز محقق نشده است. او به تلاشهای صورت گرفته در سالهای اخیر اشاره کرد که با اولویتهایی مانند قانون هوای پاک و حمایت از حقوق مصرفکننده به طور میانگین سالانه ۷۰ هزار خودروی خارجی وارد کشور میشود.
یکی از بزرگترین محدودیتها در فرایند واردات، زمانبر بودن تخصیص ارز و هزینههای مالی سنگین است. این مشکلات حاشیه سود فعالان این حوزه را به شدت کاهش داده است. به همین دلیل انجمن واردکنندگان خواستار تسهیل و شفافیت بیشتر در فرایندهای عرضه و صدور مجوز است تا محدودیتهای غیرضروری که به توقف فعالیتهای اقتصادی منجر میشود برداشته شوند.
چالش تخصیص سهمیه و آینده نامشخص شرکتها
از ابتدای سال جاری هیچ ثبت سفارش یا سهمیه جدیدی برای شرکتها ابلاغ نشده و تمام خودروهای وارداتی از محل سهمیههای پاییز و زمستان سال گذشته تامین شدهاند. این موضوع تداوم فعالیت شرکتها را با مشکل جدی مواجه میکند. در جلسه اخیر با سازمان بازرسی و وزارت صمت تاکید شده است که سهمیههای ارزی تا پایان هفته جاری ابلاغ شود.
گفته میشود از میان ۲۷۰ شرکتی که برای مجوز واردات خودرو درخواست دادهاند تاکنون حدود ۱۳۰ شرکت موفق به دریافت آن شدهاند. در فاز اول شرکتهای نوپا سهمیه حداقلی دریافت کردهاند و در فاز بعدی سهمیه شرکتهای بزرگ و باسابقه مشخص خواهد شد. همچنین تلاشهایی برای فراهم کردن نقش مشورتی در زمینه واردات خودروهای کارکرده و خودروهای ایرانیان خارج از کشور در حال انجام است.
تاثیر نوسانات ارز و چشمانداز بازار
رئیس هیئت مدیره انجمن واردکنندگان خودرو به تاثیر نوسانات ارزی بر بازار اشاره کرد و گفت با وجود افزایش بیش از صد درصدی نرخ ارز در یک سال و نیم گذشته قیمت خودروهای وارداتی مدل بالا به دلیل کاهش قیمت خودروهای دست دوم کاهشی بوده است. این موضوع نشان میدهد بازار به سمت تعادل در حال حرکت است.
با این حال اگر سهمیه ارزی جدید به زودی اختصاص پیدا نکند روند واردات با چالش مواجه خواهد شد. به گفته ملکان در صورت تسریع فعالیتهای تجاری ورود خودروها به بازار حداقل سه تا چهار ماه زمان میبرد. اصلاح ساختارهای مدیریتی و کاهش مداخلات غیرضروری از جمله راهکارهایی است که میتواند به حل مشکلات این صنعت کمک کند.