آیا گجتهایی که میخریم، واقعا متعلق به ما هستند؟ از قفل نرمافزاری گوشیهای هوشمند تا اشتراکهای اجباری برای استفاده از امکانات خودرو، به نظر میرسد مالکیت گجت ها دیگر به معنای گذشته نیست.
پیشتر خرید گجت به معنی مالکیت کامل آن بود. اما امروزه با وجود قفلهای نرمافزاری، محدودیتهای بهروزرسانی و اشتراکهای اجباری، مالکیت گجتها رنگ باخته است. در این مقاله به بررسی این موضوع میپردازیم که آیا واقعا کنترل گجتهایمان را از دست دادهایم یا خیر. قفل سختافزاری هم مزید بر علت شده است.
مالکیت گجتها زیر سوال رفته است
زمانی خرید گجت ساده بود؛ پول میدادید، آن را به خانه میآوردید و برای همیشه مال شما بود. اگر چیزی خراب میشد، خودتان آن را تعمیر میکردید یا به تعمیرکار میسپردید. اگر میخواستید آن را 10 سال نگه دارید، میتوانستید. کامپیوترها، تلفنها و کنسولهای بازی به اندازهای باز بودند که امکان ارتقا و تعمیر آنها وجود داشت. اما آن روزها رو به پایان است. گجتهای امروزی پر از محدودیت هستند و اغلب مدتها قبل از اینکه دستگاه قدیمی از کار بیفتد، شما را به خرید دستگاه جدید سوق میدهند. با ظهور سرویسهای اشتراکی برای تقریبا همه چیز، مالکیت واقعی دستگاهها به آرامی در حال از بین رفتن است.
وقتی گوشی شما واقعا مال شما نیست
گوشیهای هوشمند نمونه بارز این مشکل هستند. شما یک گوشی هوشمند میخرید و فکر میکنید مال شماست، اما اگر آن را خارج از نمایندگیهای مجاز تعمیر کنید، ممکن است بعدا خدمات گارانتی را از دست بدهید. برخی گوشیها حتی اگر تشخیص دهند قطعهای از برند اصلی نیست، برخی از ویژگیها را غیرفعال میکنند. بهروزرسانیها هم مشکل دیگری هستند. بسیاری از گوشیها پس از چند سال بهروزرسانی دریافت نمیکنند. گوشی هنوز کار میکند، اما نرمافزار ناامن میشود. این مشکل سختافزاری نیست، بلکه یک انتخاب است تا شما را مجبور به خرید گوشی جدید کند.
گوگل اندروید را محدودتر میکند
این مشکل فقط به تعمیرات محدود نمیشود. بسیاری از سازندگان گوشی اکنون قفل بوتلودر را مسدود میکنند. این کار مانع از نصب رامهای سفارشی یا زنده نگه داشتن گوشیها با بهروزرسانیهای اجتماعی میشود. گوگل، که زمانی به آزادی اندروید افتخار میکرد، اکنون در حال بستن راههاست. حرکت جدید آن به سمت امنیت، سایدلودینگ برنامهها را دشوارتر میکند، به این معنی که کاربران کمتری برنامهها را خارج از فروشگاه Play Store نصب خواهند کرد. ذره ذره، شما کنترل خود را بر آنچه میتوانید با دستگاه خود انجام دهید، از دست میدهید.
اخیرا گوگل قوانین جدیدی برای توسعه برنامهها اعلام کرده که میتواند بر سایدلودینگ تأثیر بگذارد. برای کسانی که نمیدانند، سایدلودینگ به معنی نصب برنامهها فقط با استفاده از APK است، حتی اگر برنامه در فروشگاه Play Store نباشد. گوگل میگوید سایدلودینگ باقی خواهد ماند، اما تغییرات کوچکی مانند این اغلب بعدا به محدودیتهای بزرگتری منجر میشود. آزادی اندروید زمانی یکی از بهترین ویژگیهای آن بود. اکنون، با بستهتر شدن بخشهای بیشتری از سیستم توسط گوگل، اندروید بیشتر شبیه اپل میشود. این ممکن است امنیت را افزایش دهد، اما به این معنی هم هست که دیگر کنترل سابق را نداریم. ما نمیتوانیم همه کارهایی را که قبلا میتوانستیم روی اندروید انجام دهیم، دیگر انجام دهیم.
- اتحادیه اروپا گوگل را برای سوءاستفاده در فناوری تبلیغات ۳.۵ میلیارد دلار جریمه کرد!
- افشاگری دادههای اروپا: باتری گوشی های سامسونگ دو برابر بیشتر از پیکسل و آیفون عمر میکنند
- ژاپن اپل را مجبور به رفع انحصار اپ استور برای دانلود اپلیکیشنهای iOS میکند
سختافزار و نرمافزار، در دام اشتراک
تغییر دیگر مربوط به مالکیت نرمافزار است. قبلا یک برنامه را یک بار میخریدیم و برای همیشه از آن استفاده میکردیم. اکنون، اکثر شرکتهای بزرگ هزینه ماهانه دریافت میکنند. مایکروسافت آفیس با Office 365 در حال گذر از مسیر مشابهی است. پرداخت را متوقف کنید و دسترسی خود را حتی به فایلهای خودتان از دست خواهید داد. فکر نکنید این فقط به نرمافزار محدود میشود. سختافزار نیز در همین مسیر حرکت میکند. برخی از خودروها به شما اجازه میدهند از ویژگیهایی مانند صندلیهای گرمکن فقط در صورت پرداخت اشتراک استفاده کنید. چاپگرها اغلب از کارتریجهای جوهر ارزانتر جلوگیری میکنند. شما هزینه محصول را میپردازید، اما شرکت هنوز تصمیم میگیرد که چگونه از آن استفاده کنید.
تله راحتی
برخی میگویند این سیستم امنتر است. هک کردن دستگاههای قفلشده سختتر است و اشتراکها هزینه بهروزرسانیهای مداوم را تأمین میکنند. بسیاری از کاربران این را دوست دارند و فقط میخواهند همه چیز کار کند. اما راحتی بهایی دارد. وقتی شرکتها تصمیم میگیرند چه زمانی دستگاه شما دیگر مفید نباشد، شما قدرت انتخاب را از دست میدهید. هنوز امیدی هست. مکانهای بیشتری در حال تصویب قوانین حق تعمیر هستند. این قوانین شرکتها را مجبور میکند قطعات یدکی را بفروشند و راهنماهای تعمیر را به اشتراک بگذارند. در سمت نرمافزار، برخی از برندها اکنون قول میدهند که دستگاههایشان چند سال بهروزرسانی دریافت میکنند. این امر سایر شرکتها را وادار به پیروی میکند. افراد بیشتری خواهان دستگاههایی هستند که دوام بیشتری داشته باشند و تعمیر آنها آسانتر باشد، که نشانه خوبی است.
مالکیت گجتها را پس بگیرید!
اگر هیچ چیز تغییر نکند، روزی ممکن است واقعا صاحب گوشی، لپتاپ یا حتی ماشین خود نباشیم. ما فقط آنها را اجاره خواهیم کرد و برای استفاده از آنها تا زمانی که شرکت اجازه میدهد، پول میپردازیم. این ممکن است برای سود آنها خوب باشد، اما برای ما نه. راهحل ساده است. از قوانین حق تعمیر حمایت کنید و وقتی شرکتها قوانین ناعادلانه وضع میکنند، اعتراض کنید. دستگاههایی بخرید که دوام داشته باشند و قابل تعمیر باشند. به ویژگیهای قفلشده و اشتراکهای بیپایان نه بگویید. مالکیت واقعی به این معنی است که شما انتخاب میکنید چگونه و چه زمانی از آنچه خریدهاید استفاده کنید. اگر هزینهای را پرداخت کردهاید، باید مال شما بماند.