برای علاقهمندان به رویدادهای نجومی فرصتی فراهم شده تا ابرماه طلایی را با جزئیات بیسابقهای در آسمان رصد کنند.
در روزهای آتی، دیدگان ستارهشناسان به سوی آسمان شب معطوف خواهد شد تا شاهد دو پدیده متمایز و در عین حال مکمل باشند. اولین رویداد پدیده ماه کامل است که همزمان عنوان «ماه برداشت» و «ابرماه طلایی» را یدک میکشد. طبق آخرین اخبار نجوم، این همنشینی، قمر زمین را به یک سوژهی استثنایی برای رصد تبدیل میکند که ابعادی فراتر از یک ماه کامل عادی دارد. هسته اصلی این رویداد، پدیده ابرماه (Supermoon) است که از وقوع فاز کامل ماه در حالتی که قمر در نزدیکترین نقطه مداری خود به سیاره ما قرار گرفته است، پدید میآید.
مدار ماه به دور زمین کاملاً دایرهای نیست، بلکه بیضوی است و همین خروج از مرکزیت است که دامنه فاصله ماه از زمین را تعیین میکند. در هنگام ابرماه، فاصله ماه به حداقل خود رسیده و باعث میشود قرص ماه در مقایسه با زمانی که در دورترین نقطه مداری خود یعنی اوج یا آپوژی (Apogee) قرار دارد، به شکل قابل توجهی بزرگتر و درخشانتر به چشم آید. تحلیلهای دقیق رصدی نشان میدهند که این افزایش ابعاد ظاهری میتواند تا سقف ۱۴ درصد نسبت به حالت آپوژی برسد، در حالی که درخشندگی سطح ماه تا ۳۰ درصد افزایش مییابد.
طلوع باشکوه ابرماه طلایی؛ درخشانتر از همیشه
رویداد نجومی خیرهکنندهای که در روز ۱۴ مهر ماه ۱۴۰۴ هجری شمسی (برابر با ۶ اکتبر ۲۰۲۵ میلادی) در آسمان شب قابل مشاهده خواهد بود، نه فقط یک ماه کامل معمولی است، بلکه دو عنوان مهم را همزمان یدک میکشد: ماه برداشت (Harvest Moon) و ابرماه (Supermoon).
ماه برداشت، عنوانی است که ریشه در سنتهای دیرین کشاورزی دارد. این نام به ماه کاملی اطلاق میشود که از نظر زمانی نزدیکترین ماه کامل به اعتدال پاییزی است که در سال ۱۴۰۴ در ۱ مهر رخ داد. اهمیت این پدیده از این جهت است که در چندین شب پیاپی، ماه تقریباً بلافاصله پس از غروب خورشید در افق طلوع میکند. این طلوع به موقع یک منبع نور طبیعی و حیاتی را برای کشاورزان فراهم میآورد تا بتوانند ساعات بیشتری را برای جمعآوری محصولات خود پیش از فرارسیدن یخبندانهای پاییزی صرف کنند. به همین دلیل از سپتامبر (۱۰ شهریور تا ۸ مهر) تا اکتبر (۹ مهر تا ۹ آبان) به عنوان نماد پایان فصل رشد و آمادهسازی برای زمستان شناخته میشود.
- یکی از قمرهای مریخ در حال مرگ است!
- ماه هر سال کمی از زمین دورتر میشود؛ فیزیکدانان دلیل آن را توضیح میدهند
- ناسا ۶۰۰۰ سیاره فراخورشیدی کشف کرد؛ یکی از آنها شاید خانه آینده انسانهاست!
نکته قابل توجه در سال ۲۰۲۵ میلادی این است که ماه برداشت، برخلاف سالهای متعددی که معمولاً در سپتامبر طلوع میکند، این بار در ماه اکتبر یا همان مهر و آبان دیده میشود. دلیل این جابهجایی دقیقاً همان تعریف نزدیکی به اعتدال است؛ به این معنی که ماه کامل مهرماه، نزدیکترین ماه کامل به نقطه اعتدال پاییزی خواهد بود.
در چنین سالهایی، ماه کامل سپتامبر جایگاه تاریخی خود را از دست داده و با نام ماه ذرت (Corn Moon) یا سایر نامهای محلی شناخته میشود، در حالی که در سالهایی که اکتبر میزبان ماه برداشت نیست، آن ماه کامل عنوان ماه شکارچی (Hunter’s Moon) را به خود میگیرد که آن نیز به دوره آمادهسازی برای شکار زمستانی اشاره دارد.
تلاقی یک ابرماه با یک سنت تاریخی در آسمان شب
- بلو اوریجین، ماموریت ناتمام ناسا در ماه را تکمیل میکند
- نزدیکترین موجودات فضایی پیشرفته احتمالا 33 هزار سال نوری از زمین فاصله دارند
- کشف بیش از ۶۵۰۰ دهانه سرشار از پلاتین در ماه: گنجینه فضایی نزدیکتر از همیشه
در میان فرهنگهای بومی آمریکا، نامهای متعددی برای این ماه کامل فصلی وجود دارد که هر یک منعکسکننده وقایع طبیعی کلیدی در آن زمان از سال هستند. از جمله این نامها میتوان به ماه خشککردن برنج (توسط قبیله داکوتا)، ماه ریزش برگها (قبیله انیشینابه)، ماه یخبندان (قبیله اوجیبوه)، ماه یخ (قبیله هایدا) و ماه کوچ (قبیله کری) اشاره کرد.
سال ۲۰۲۵ میلادی با ماه برداشت مهرماه آغازگر یک رشته از پدیدههای ابرماهی است. پس از این رویداد، دو ابرماه دیگر نیز در ماههای آتی طلوع خواهند کرد که یکی در تاریخ ۱۴ آبان ماه (۵ نوامبر) خواهد بود که به عنوان ماه سگ آبی (Beaver Moon) شناخته میشود، و دیگری در تاریخ ۱۳ آذر ماه (۴ دسامبر) با عنوان ماه سرد (Cold Moon) مشهور است. در مجموع باید گفت که برای دیدن این پدیده نیاز به تجهیزات خاصی نیست، اما استفاده از تلسکوپ یا دوربین دوچشمی میتواند تجربه بهتری ایجاد کند.