امروز برای علاقهمندان به علم اخترفیزیک روز خوبی نخواهد بود چرا که دانشمند آمریکایی ورا روبین (Vera Rubin) که وجود ماده تاریک (Dark Matter) در نتیجه تحقیقات او تایید شد، در سن 88 سالگی و در اثر دمانس یا زوال عقل از دنیا رفت.
اگرچه سال 1933 فریتز زوئیکی (Fritz Zwicky) طرح اولیه مربوط به ماده تاریک را پیشنهاد کرد، اما روبین ورا و همکارش کنت فورد (Kent Ford) بودند که با تحقیقات خود در دهههای 1960 و 1970، وجود آن را تایید کردند. آنها متوجه شدند که ستارههایی که در کهکشانهای مارپیچی از مرکز آن فاصله دارند، با سرعتی هماندازه با ستارههای نزدیک به مرکز حرکت میکنند. با توجه به وجود نیروی جاذبه، دانشمندان انتظار یک از هم گسستگی در حرکت این ستارهها را داشتند اما درعمل چنین اتفاقی رخ نمیداد. شاید تنها توضیح مناسب برای آن، این باشد: یک توده نامرئی با حجم 10 برابر چیزی که ما میبینیم، همه چیز را در کنار یکدیگر نگه داشته است!
با اینکه ما هنوز با ماهیت اصلی “ماده تاریک” آشنا نیستیم، اما تلاشهای ورا روبین و کنت فورد برای تشریح این موضوع باعث شد تا دانشمندان دیگر نیز راه آنها را ادامه دهند. براساس تحقیقاتی که امروزه انجام شده، احتمالا 90 درصد از دنیای ما از ماده تاریک ساخته شده است که اگر حقیقت داشته باشد، موضوعات مختلفی همچون انبساط کیهانی را نیز به شکل بهتری میتوان تشریح کرد.
ورا روبین اولین بانویی بود که مدال طلای انجمن نجوم سلطنتی را دریافت کرد
البته ماده تاریک چیزی نیست که عموم مردم با آن آشنا باشند و بسیاری از افراد ورا روبین را با نظرات و طرفداریهای او از حقوق بانوان در علوم مختلف میشناسند. روبین بهعنوان تنها بانوی موفق به دریافت مدرک لیسانس ستارهشناسی از کالج واسار (Vassar College) و اولین زنی که اجازه استفاده از رصدخانه پالومار را داشت، شناخته میشود. بهعلاوه او اولین بانویی بود که مدال طلای انجمن نجوم سلطنتی را در یک قرن اخیر دریافت کرد. جالب است بدانید که روبین در زمان حیات خود، دختران را به تحصیل رشتههای علمی تشویق و با بسیاری از موسسات علمی که برای کادر خود از بانوان استفاده نمیکردند، مخالفت میکرد. همچنین او از معدود بانوانی بود که به عضو آکادمی ملی علوم آمریکا درآمد.
هر چهار فرزند این دانشمند بزرگ آمریکایی نیز همانند مادر خود در علوم مختلف حرفهایی برای گفتن دارند و دختر کوچک او جودیت یانگ (Judith Young)، از همراهان اصلی ورا در کشف توزیع متناسب نور و گاز در کهکشانها بوده است. بدون شک بخش زیادی از پیشرفت علم ستارهشناسی بهخاطر مطالعات و تحقیقات ورا روبین بوده و از دست دادن او، یکی از بدترین اتفاقات سال 2016 است.