به تازگی دانشمندان آمریکایی خبر از کشف گروهی از ویروس های ناشناخته دادهاند که بخش عظیمی از اقیانوسها را اشغال کرده و با آزمایشهای معمولی قابل ردیابی نیستند؛ در بررسی این کشف بزرگ با ما همراه باشید.
جالب است بدانید که در حجمی به کوچکی یک میلیمتر مربع آب اقیانوس، چیزی در حدود 10 میلیون ویروس وجود دارد و در کمال تعجب، اخیرا کشف شده است که تعداد زیادی از این ویروسها ناشناخته هستند؛ به طور دقیقتر میتوان گفت که پژوهشگران با بررسی نمونههایی از آب اقیانوس در ساحل ماساچوست آمریکا خانوادهای از ویروس های اقیانوسی را پیدا کردهاند که به صورت گسترده در آبها حضور دارند و با تستهای معمولی آزمایشگاهها نمیتوان آنها را شناسایی کرد.
یکی از متخصصان میکروبیولوژی محیط زیست از دانشگاه ام آی تی به نام مارتین پولتز (Martin Polz) در این رابطه میگوید که بر اساس شواهد موجود، این احتمال وجود دارد که ویروس های ناشناخته کشفشده تنها به محیط آبی محدود نباشند و در خشکی و حتی داخل بدن انسانها هم مقدار زیادی از آنها وجود داشته باشد.
تیم پولتز به همراه محققانی از کالج پزشکی آلبرت انیشتین در نیویورک، به مدت سه ماه نمونههای جمعآوریشده را آنالیز کرده بودند و موفق به کشف این ویروس های ناشناخته شدند.
بر اساس دانش حال حاضر محققان، عمدهی ویروسهای موجود بر روی سیاره زمین از نوع ویروسهای دارای دو رشته دی ان ای هستند که به دو گونه دنبالهدار و بدون دنباله دستهبندی میشوند؛ در این دو دسته، اطلاعات دانشمندان در مورد نوع دنبالهدار که با نام کادوویرال (Caudovirale) هم شناخته میشود، بسیار بیشتر است.
به دلیل اینکه آزمایشهای معمولی مورداستفاده توسط پژوهشگران توانایی تشخیص نوع بدون دنباله ویروسها را ندارد، این گونه کمتر شناخته شده است؛ با این حال نمیتوان نتیجه گرفت که نوع بدون دنباله کاملا از نظر دانشمندان پنهان بوده است و پولتز و همکارانش در مقاله جدید خود بر روی همین ویروس های ناشناخته تمرکز کردهاند.
جزئیات مقاله تهیهشده در مورد ویروس های ناشناخته اقیانوسی
همانطور که اشاره شد، نمونههای جمعآوریشده مربوط به ساحل ماساچوست آمریکا بودند و تیم محققان با کشت ویروسهای بدون دنباله موجود در آن نمونهها و تعیین توالی دی ان ای آنها، مطالعات خود را تکمیل کردند؛ پولتز اعلام کرده است که از بین 200 ویروس آلودهکنندهی خانواده وایبرونیسیا (Vibrionaceae) که اکثریت باکتریهای آبی موجود هستند، 18 ویروس ناشناخته که متعلق به یک گروه جدید ویروسهای بدون دنباله بودند، کشف شد.
دانشمندان این ویروس های ناشناخته را آتولیکیویردای (Autolykiviridae)، به معنی «گرگ تنها» که از افسانههای یونانی الهام گرفته شده است، نامگذاری کردهاند و این کشف به روشنتر شدن ابهامات شاخه علمی تکامل ویروسی کمک زیادی میکند.
به نظر میرسد که ویروسهای بدون دنباله به صورت کلی مربوط به یک گونه ویروسی باستانی باشند که بیشتر به واسطه پوشش پروتئینی دی ان ای ویروسیاش شناخته میشود و بر اساس آنچه که تا به امروز گزارش شده، تنها توانایی آلوده کردن ارگانیسمهای تکسلولی و حیوانات را دارد و باکتریها را آلوده نمیکند.
با این حال، ژنوم خانواده ویروسی کشفشده هم به نسبت ویروسهای دنبالهدار که بین 40 تا 50 هزار پایه دارند، بسیار کوتاهتر است و تنها 10 هزار پایه دارد. به علاوه، برخلاف ویروسهای معمولی که یک یا دو نوع باکتری را هدف قرار میدهند، این ویروسهای ناشناخته عملکردی مخالف ویروسهای دنبالهدار دیدهشده دارند و میتوانند دهها گونه مختلف را آلوده کنند.
بنابراین میتوان نتیجه گرفت که ویروسهای کشفشده نقش بزرگی در تنظیم و حتی از بین بردن حیات میکروبی در اقیانوسها داشته باشند.
از طرف دیگر، برای بررسی عملکرد این ویروس های اقیانوسی آزمایشی بر روی 300 رشته وایبرونیسیا انجام شد که نشان داد چیزی در حدود 40 درصد میکروبهای مورد آزمایش توسط این ویروسها از بین رفته بودند. لبیوشا کلی (Libusha Kelly)، یکی دیگر از دانشمندان این پژوهش میگوید که ویروسهای موردنظر تنها 10 درصد از ویروسهای موجود در آزمایش بودند و به نظر میرسد که عملکرد آنها تنها به اقیانوسها محدود نمیشود.
از آنجایی که ژنوم ویروسها در اختیار دانشمندان بود، تیم پولتز تصمیم گرفت که پایگاههای دادهای موجود در رابطه با دی ان ای ویروسهایی که قبلا توسط محققان موردبررسی قرار گرفتهاند را موردبررسی قرار داده و نشانههایی از این ویروسها را در مقالات دیگر پیدا کند.
کلی میگوید که در کمال تعجب، موارد مشابهی در سیستم گوارشی انسان گزارش شده است؛ البته هنوز مشخص نیست که تاثیر این ویروسها بر روی باکتریهای شکمی انسان تا چه حد گسترده بوده و اهمیت آنها برای سلامتی ما چقدر است.
همانطور که تیم پولتز و دانشمندان دیگر جهان در رابطه با این کشف علمی اعلام کردهاند، باید تحقیقات بیشتری برای تعیین نقش و اهمیت این ویروس های ناشناخته بر روی اکوسیستمهای آبی و بدن انسان انجام شود، اما میتوان با اطمینان گفت که دستاورد گزارششده اهمیت وجود ویروسها بر روی کره زمین را روشنتر میکند و از طرف دیگر، دانشمندان را متوجه این موضوع میکند که برای کشف گونههای مختلف ویروسی و ارگانیسمهای گوناگون باید از روشهای غیرمعمول و پیشرفته جدید هم استفاده شود.
مقاله تیم پولتز اخیرا در ژورنال “Nature” به چاپ رسیده است.