در این مطلب با سه شهر زیرزمینی باستانی و اسرارآمیز آشنا خواهیم شد. این شهرهای زیرزمینی باستانی با ظرافت خاصی ساخته شده و با وجود قرار داشتن زیر زمین، از معماری فوقالعادهای برخوردارند. آشنایی با این چند شهر زیرزمینی تاریخی به ما برای شناخت تمدنهای قدیمی کمک میکند.
هزاران سال قبل، تمدنهای قدیمی به دلایلی که برخی از آنها برای محققان و تاریخ شناسان کنونی مجهول است تصمیم گرفتند از زندگی بر روی سطح زمین گریخته و در اعماق آن به دنبال پناهگاههایی برای خود بگردند. آنها در این تلاش توانستند به طور خارقالعاده، شهرهایی زیرزمینی ایجاد کنند که دارای تعداد زیادی اتاق، مکانهایی برای عبادت، محلهایی برای کشاورزی و دیگر موارد بوده و پناهگاههایی امن به شمار میآمدند.
از قرون وسطی، ساخت تونل به منظور جان سالم به در بردن و محافظت از جان خود حین وقوع جنگها امری بسیار ضروری بوده است. به عنوان نمونه آیینهای مذهبی از ترس حکومتها برای خود یک شهر زیرزمینی باستانی کوچک ایجاد کرده و اعمال مذهبیشان را به دور از چشم بقیه انجام میدادند. برخی از شهرهایی که در ادامه معرفی میکنیم به اندازهای ارزشمند هستند که در سایت میراث جهانی یونسکو قرار گرفتهاند.
شهر زیرزمینی درینکویو
درینکویو یک شهر باستانی زیرزمینی چند طبقه بوده و به جرات بزرگترین شهرزیرزمینی کشف شده تا امروز است. با پایین رفتن در هشت سطح آن به عمق حدود هشتاد متری سطح زمین میرسیم. در درینکویو نزدیک به 600 ورودی به سطح وجود دارد. زمان ساخته شدن آن به طور دقیق نامعلوم است، اما وزارت فرهنگ ترکیه عقیده دارد این شهر نزدیک به هشتصد سال قبل از میلاد مسیح (دو هزار و هشتصد سال پیش) ایجاد شده است.
طبق برخی اسناد، این شهر زیرزمینی واقع در استان نوشهیر ترکیه، بازماندهای از دوران امپراطوری ماد بوده و توسط مردمانی از تبار هند و اروپا ساخته شده است.
با یک برآورد ساده میتوان دریافت بر اساس ظرفیت ذخیرهسازی مواد غذایی و منابع، شهر زیرزمینی درینکویو نزدیک به 10 هزار نفر ساکن داشته است. در صورت لزوم حتی 30 هزار نفر نیز میتوانستند درون آن جای بگیرند! در صورت در نظر گرفتن فضا برای دامها میتوان ظرفیت آن را 20 هزار نفر عنوان کرد.
درینکویو از سال 1969 در معرض دید عموم قرار گرفته است و نزدیک به نیمی از آن را میتوان مشاهده کرد. نکته جالب درباره این شهر زیرزمینی اسرارآمیز این است که دارای یک شبکه ارتباطی با بیرون از شهر بوده و حتی با شهر زیرزمینی کایماکلی نیز ارتباط داشت.
مساحت آن به حدود 4 کیلومتر مربع (400 هکتار) رسیده و بر روی سطحی نرم قرار دارد. زمین آن از ترکیب سنگهای آتشفشانی صاف، گل و لای و خاکستر حاصل از فورانهای آتشفشانی تشکیل شده است.
در سال 1963، وقتی که عدهای از کارگران به منظور ایجاد یک ساختمان مشغول کندن زمین بودند، به تونلی بسیار عمیق برخورد کردند. تحقیقات بیشتر به کشف بزرگترین شهر زیرزمینی باستانی دنیا ختم شد. آنها در این شهر عظیم نشانههایی از آیین زرتشت پیدا کردند. گفتنی است توسط دربهای سنگی بزرگی که در آن تعبیه شده بود، راه ورود به هر طبقه میتوانست به طور مجزا بسته شود.
شهر زیرزمینی نائورس
این شهر در شمال فرانسه قرار دارد. تمدنهای بسیار قدیمی، در این منطقه تونلهایی به طول سه کیلومتر و شامل 300 اتاق زیرزمینی حفر کرده بودند. البته آنها به اندازه آخرین سطح شهر زیرزمینی درینکویو عمیق نیستند، اما قرار گرفتن آنها در 30 متری سطح زمین همچنان شگفتانگیز است.
عقیده بر این است که شهر برای نخستین مرتبه به عنوان یک معدن رومی در قرن سوم بعد از میلاد ایجاد شد. سپس مردمان باستان آن را گسترش داده و تبدیل به یک شهر زیرزمینی واقعی کردند، به طوری که طی جنگهای قرون وسطی از آن به عنوان پناهگاهی ایمن استفاده میشد.
طبق تخمین باستان شناس، این شهر برای جای دادن نزدیک به 3 هزار نفر گنجایش داشته است. درون آن یک کلیسای کوچک وجود داشته و اصطبلهایی برای قرار گرفتن احشام نیز دیده میشود.
شهر زیرزمینی کایماکلی
کایماکلی، یکی از چندین شهرزیرزمینی (شامل درینکویو) است که در منطقه کاپادوکیا واقع در آناتولی مرکزی ترکیه قرار دارد. باستان شناسان معتقدند ساخت آن به بین قرن پنجم الی دهم برمیگردد. متاسفانه عدم وجود هر گونه مستندسازی و دکوراسیون، تعیین زمان دقیق ساخت آن را سخت میکند. با این حال میدانیم طی گذر زمان، تمدنهای زیادی از کایماکلی استفاده کردهاند.
استفاده اصلی آن پناه دادن به مردم محلی در زمان وقوع جنگ به شمار میآمد. محل قرارگیری استراتژیک این شهر زیرزمینی در مرکز منطقه کاپادوکیا و 20 کیلومتری جنوب نوشهیر، آن را تبدیل به پناهگاهی فوقالعاده برای مردم کرده بود. اما برخلاف دیگر شهرهای زیرزمینی، کایماکلی تنها دارای یک درب ورودی است و این مورد نیز یکی از دلایل ایمن بودن آن به منظور پناه گرفتن به شمار میآید. اما بعد از گذر از این درب، به یک شهر زیرزمینی با مساحت 2.5 کیلومتر مربع (250 هکتار) برخورد میکنیم.
درون آن، مناطقی به منظور ذخیره غذا، اصطبلهایی برای احشام، آب انبار، سرداب، آشپزخانه، کلیسا و حتی قبرهایی در پیچ و خم تونلها و پلهها وجود داشت. درون آشپزخانهها آثاری از دوده بر روی دیوارها و سقف دیده شده و درون کلیساها، نقاشیهای دیواری متعلق به بیزانس رویت میشود. همانند دیگر شهرهای زیرزمینی باستانی واقع در این منطقه، در کایماکلی نیز چند شفت به منظور تهویه وجود دارد.
درب ورودی شهر توسط یک سنگ دارای شکل دیسک محافظت میشد، به همین دلیل دشمنان نمیتوانستند به آن وارد شوند. طراحی آن به شیوهای بود که فقط از داخل میتوانستند این درب را جابهجا کنند و امکان کنار زدن سنگ از بیرون وجود نداشت.
همچنین بخوانید:
با ورود به این شهرهای زیرزمینی، به عظمت معماری که هزاران سال قبل توسط مردمان پیاده شده است پی خواهید برد. اگرچه بشر امروزی توانسته سازههایی بلند و بسیار مقاوم روی سطح زمین بنا کند، اما با دیدن چنین دالانهای گسترده و بهم پیوستهای زیر زمین شگفتزده میشود.