اخیرا شرکت هوافضای اسپیس ایکس در اقدامی شگفتانگیز یک خودرو تسلا رودستر را به فضا ارسال کرد، اما پس از پرتاب بسیاری از خود پرسیدهاند که چرا تصاویر این ماشین الکتریکی قلابی به نظر میآیند؟
چند شب پیش یکی از غولهای صنعت هوافضا، کمپانی اسپیس ایکس (SpaceX)، برای اولین بار قدرتمندترین موشک جهان که با نام فالکون سنگین یا همان فالکون هوی (Falcon Heavy) شناخته میشود را به فضا پرتاب کرد و قدمی بزرگ در راه گسترش قلمرو انسان در کهکشان و ساخت تمدن بر روی سیاره مریخ برداشت.
با این حال یکی از ماجراهای حاشیهای این دستاورد بزرگ، فرستادن یک خودرو تسلا رودستر (Tesla Roadster) و یک مانکن با نام آدمک مرد ستارهای، به عنوان بار راکت، به فضا بود که پس از تکمیل ماموریت، در خارج از جو زمین به سمت سیاره سرخ هدایت شدند؛ برای باخبر شدن از وضعیت مرد ستارهای که لباس فضایی اسپیس ایکس را پوشیده بود و تسلا رودستر قرمز رنگ مدل 2008 هم دوربینهایی به خودرو وصل شده بود که تا چند ساعت پس از پرتاب به صورت زنده سفر این محموله عجیب به فضا را دنبال میکردند.
در همین رابطه، توجه نکردن به این نکته که تصاویر منتشرشده از دوربینها کمی عجیب به نظر میآمدند، غیرممکن بود و خود ایلان ماسک، مدیرعامل کمپانیهای اسپیس ایکس و تسلا هم گفت که فیلمهای دریافت شده آنقدر غیرواقعی به نظر میآیند که نمیتوان صحت آنها را زیر سوال برد!
ماسک در ادامه گفت که در فضا، رنگها به طور کلی کمی عجیب به نظر میرسند و به دلیل نبود جوی مانند آنچه که هماکنون اطراف ما را فراگرفته و پدیده انساداد اتمسفری (Atmospheric occlusion)، تصاویر بیش از حد واضح دیده میشوند؛ با این حال منظور او از این صحبتها چه بود و آیا واقعا رنگ ها در فضا به صورت متفاوتی به نظر میآیند؟
برای پاسخ به این سوال نظر یکی از کارشناسان برجسته علم شیمی را جویا شدهایم که در ادامه توجه شما را به صحبتهای این فرد جلب میکنیم.
دلیل ظاهر عجیب خودرو تسلا رودستر اسپیس ایکس در فضا
ریک ساچلبن (Rick Sachleben)، شیمیدانی بازنشسته و یکی از متخصصان انجمن شیمی آمریکا صحبتهای ماسک در مورد رنگ ها در فضا را تایید کرده است؛ این دانشمند میگوید که نور در محیطهای مختلف، مانند آب، هوا و خلا، رفتارهای گوناگونی دارد و شاخص انکسار هرکدام از این محیطها با دیگری فرق دارد. شاخص انکسار یا همان ضریب شکست فاکتوری است که بر روی خمیدگی و حرکت نور تاثیر میگذارد و به دلیل تفاوت میزان آن در فضا و اتمسفر، رنگها در دو محیط یکسان دیده نمیشوند.
به علاوه، در هوایی که تنفس میکنیم ذرات معلق گوناگونی وجود دارد و در کنار حضور مقدار کمی بخار آب در آن، تراکم مولکولهای هوا هم در بخشهای مختلف زمین با یکدیگر فرق دارد؛ به عنوان مثال هوای نوک کوه اورست به نسبت سطح دریا چگالی کمتری داشته و به همین خاطر، نفس کشیدن در آن مکان بسیار سختتر از جاهای دیگر است.
ساچلبن میگوید که تفاوت در این فاکتورها باعث میشود تا رنگها در فضا جور دیگری دیده شوند و تصاویر به اصطلاح، بیش از حد شفاف و تیز باشد.
به بیان دیگر، وقتی یک پرتوی نور در هوای روی زمین حرکت میکند، با برخورد به یک ذره معلق مسیرش کمی تغییر کرده و در مجموع وضوح خود را به میزان اندکی از دست میدهد. این در حالی است که نور در فضا توسط هیچ ذرهای منحرف نمیشود و به عنوان مثال تصاویری هم که توسط تلسکوپ فضایی پیشرفته هابل تهیه میشوند، از عکسهای گرفتهشده با تلسکوپهای زمینی بسیار شفافتر و باکیفیتتر به نظر میرسند.
این شیمیدان بازنشسته در ادامه میگوید که تصاویری مانند عکس تیله آبی (Blue Marble) که زمین را از نمایی شگفتانگیز نشان میدهد هم شامل همین پدیده شده، اما علاقهمندان با دیدن این تصویر به اندازه زمانی که عکسهای خودرو تسلا رودستر در فضا منتشر شد، شوکه نشدند و به همین دلیل، باور واقعی بودن تیله آبی برای آنها راحتتر بود.
البته ساچلبن میگوید که یکی از اصطلاحات استفادهشده توسط ماسک برای توجیه غیرواقعی به نظر آمدن تصاویر تسلا رودستر فضایی اسپیس ایکس، یعنی عبارت «انسداد اتمسفری»، در میان دانشمندان رایج نیست و او احتمال میدهد که مدیرعامل اسپیس ایکس منظورش از این اصطلاح، همان ذرات معلق بوده است.
تا زمان تهیه این مطلب بیانیهای از طرف شرکت اسپیس ایکس در مورد ادعاهای مطرحشده از جعلی بودن تصاویر و صحبتهای ساچلبن منتشر نشده است.