جنین دورگه انسان و گوسفند برای اولین بار در جهان ساخته شد

جنین دورگه انسان و گوسفند جدیدترین دستاورد شگفت‌انگیز دانشمندان است که به عنوان قدمی در راه برطرف کردن مشکلات پیوند اعضا، به حساب می‌آید.

به تازگی دانشمندان خبر داده‌اند که ساخت جنین دورگه انسان و گوسفند در شرایط آزمایشگاهی موفقیت‌آمیز بوده است؛ این اتفاق منحصر به فرد با هدف اصلی تغییر شرایط کلی اهدای عضو انجام شده و محققان امیدوارند که از این راه امکان پرورش دادن اعضای انسانی را در شرایط محیطی غیرانسانی، مانند بدن جانوران دیگر، فراهم کنند.

به طور دقیق‌تر می‌توان گفت که پژوهشگران با وارد کردن سلول‌های بنیادی انسان در جنین گوسفند، اولین جاندار نیمه آدم،‌ نیمه انسان را به وجود آورده‌اند؛ البته در حال حاضر حدودا 99 درصد این جنین از سلول‌های گوسفند ساخته‌ شده، اما ایده کلی ترکیب دو گونه متفاوت جانوری و رسیدن به یک موجود مشترک بود که پس از تحقیقات فراوان عملی شد.

مهندسی ژنتیک جنین دورگه انسان و گوسفند

یکی از زیست شناسان سلول‌های بنیادی از دانشگاه استنفورد به نام هیرو ناکاوچی (Hiro Nakauchi) می‌گوید که قسمت انسان جنین دورگه انسان و گوسفند ساخته شده هنوز ناچیز است و حاصل کار به هیچ وجه شبیه به یک گوسفند با کله انسان یا چیزی شبیه به این نیست؛ یعنی بر اساس تعداد سلول‌ها می‌توان تخمین زد که از هر 10 هزار سلول گوسفند،‌ یکی از این واحدهای ساختاری متعلق به بشر است.

تیم ناکاوچی اساس کار خود را بر روی تحقیقات پیشین که در زمینه پیوند سلول‌های انسان و خوک متمرکز بود،‌ قرار داده بودند؛ در آن پژوهش‌ها دانشمندان سلول‌های انسان را با موفقیت در جنین خوک رشد دادند.

در حالی که ایده به کار گیری مهندسی ژنتیک برای ساخت یک موجود دو رگه انسان و گوسفند، برای بسیاری دیوانه‌وار و عجیب به نظر می‌رسد، باید در نظر داشته باشیم که هر ساله تعداد قابل‌توجهی از بیماران قرار گرفته در صف انتظار اهدای عضو به دلیل کمبود اهداکننده جان خود را از دست می‌دهند و در صورت موفقیت، چنین دستاوردهایی می‌توانند جان میلیون‌ها نفر در سراسر جهان را نجات دهند.

یکی دیگر از اعضای تیم ناکاوچی به نام پابلو راس (Pablo Ross) از دانشگاه کالیفرنیا می‌گوید که حتی اگر عضوی برای پیوند دادن به فرد بیمار وجود داشته باشد و شرایط اهدای عضو ایدآل‌ترین حالت ممکن باشد، البته به غیر از پیوند ارگان بین برادر یا خواهرهای دوقلو، بدن باز هم بعد از گذشت مدتی خاص عضو را پس می‌زند و سیستم دفاعی شخص دست از جنگیدن با عضو پیوند خورده برنمی‌دارد.

با ئر نظر گرفتن این مشکلات، نیاز شدیدی به در دسترس بودن اعضای کافی برای پیوند وجود داشته و با اینکه کار این تیم پژوهشی هنوز فاصله بسیار زیادی با بهره‌برداری کامل دارد، یکی از بهترین روش‌های برطرف کردن مشکلات مربوط به پیوند عضو، استفاده از موجودات دورگه است.

مسائل اخلاقی ساخت موجودات دورگه

برای کسب موفقیت در قدم‌های اولیه‌ی به وجود آوردن جنین دورگه انسان و گوسفند، باید حداقل یک درصد از کل بدن جنین حیوان شامل سلول‌های انسان می‌شد، اما در قدم‌های بعدی این نسبت تغییر خواهد کرد و با رسیدن به این مراحل،‌ سوالات اساسیِ اخلاقی در مورد موجود ساخته شده پیش می‌آید. به خصوص که ارگان‌های حیاتی موجود باید از آن جدا شده و جانور ساخته‌شده در فرآیند اهدای عضو باید به نوعی ناقص شود.

راس در این رابطه نگرانی‌های مشابهی را همانند صحبت‌های مطرح‌شده توسط کارشناسان مختلف، ابراز کرده است و می‌گوید که اگر لازم باشد که برای به نتیجه رسیدن مطالعات، تمامی سلول‌های انسانی به مغز جنین دورگه انسان و گوسفند بروند، تیم او به کار پژوهشی پایان می‌دهند.

به طور ارائه جواب‌های ساده و قضاوت‌های سیاه و سفید در مسائلی مانند مهندسی ژنتیک امکان‌پذیر نیست و از طرف دیگر،‌ با در نظر گرفتن این حقیقت که تنها در آمریکا، هر 10 دقیقه ‌یک نفر به لیست انتظار اهدای عضو اضافه می‌شود، نمی‌توان تاثیرات مثبت چنین دستاوردهایی را برای بهتر کردن زندگی انسان‌ نادیده گرفت.

راس در انتهای یکی از مصاحبه‌هایش گفت که رسیدن به حالت ایدآل و لطمه نزدن به هیچ یک از ارزش‌های اخلاقی در چنین حوزه‌هایی عملی نبوده و نیست؛ با این حال، کارهای علمی مشابه مطالعات او و تیمش برای کسانی که مسیر زندگیشان با پیوند عضو تغییر خواهد کرد، امید ایجاد کرده است.

البته نکته قابل‌توجه دیگر با نگاه به تلاش‌های دانشمندان در بهبود وضعیت سلامت این است که در جوامع پیشرفته، افراد با عبور از مسائل پایه‌ای اجتماعی و سیاسی، برای جان همنوعانشان به مراتب ارزش بیشتری قائل می‌شوند.

نتایج تحقیق راس و همکارانش به زودی در گردهمایی سالانه “American Association for the Advancement of Science” در آستین تگزاس ارائه خواهند شد.