جنگ افزارهایی که ممکن است در حمله به سوریه استفاده شوند

ممکن است تا چند ساعت آینده آمریکا و متحدانش به بهانه حمله شیمیایی اخیری که در سوریه صورت گرفت، حمله به سوریه را آغاز کنند. در این نوشتار شما را با برخی از جنگ افزارهایی که ممکن است در این حمله استفاده شوند آشنا می‌کنیم.

در حال حاضر کشتی‌های جنگی نیروی دریایی آمریکا و متحدانش در نزدیکی سواحل سوریه و در آماده باش کامل برای حمله به سوریه هستند. اما این کشورها از چه جنگ افزارهایی برای حمله استفاده خواهند کرد؟

ایالات متحده آمریکا

نیروی دریایی و سپاه تفنگداران دریای آمریکا

در حمله موشکی که ماه آوریل سال 2017 میلادی توسط نیروی دریایی آمریکا به پایگاه هوایی شعیرات سوریه صورت گرفت، نیروی دریایی آمریکا مجموعا 59 موشک کروز دوربرد تاماهاوک (Tomahawk) با برد بیش از 1700 کیلومتر را از دو ناوشکن کلاس آرلی برک (Arleigh Burke) به نام‌های یواس‌اس پورتر (USS Porter) با شناسه DDG-78 و یواس‌اس راس (USS Ross) با شناسه DDG-71 را از دریای مدیترانه به سمت فرودگاه شعیرات شلیک و آن را موشک باران کرد.

در حال حاضر این دو ناوشکن در شمال اقیانوس اطلس هستند و نمی‌توانند در حمله به سوریه و عملیات احتمالی علیه ارتش سوریه شرکت داشته باشند. اما به جای آن‌ها اکنون یک ناوشکن دیگر از کلاس‌ آرلی برک به نام‌های یواس‌اس دانلد کوک (USS Donald Cook) با شناسه DDG-75 در منطقه حضور دارد. یک ناوشکن دیگر از همین کلاس به نام یواس‌اس لابون (USS Laboon) با شناسه DDG-58 نیز وارد منطقه شده است. این ناوشکن‌های 154 متری دارای چند ده موشک کروز تاماهاوک هستند و می‌توانند در حمله به سوریه، مراکز نظامی مختلف این کشور را مورد هدف قرار دهند.

این کشتی‌ها همچنین دارای موشک‌های پدافند هوایی دوربرد RIM-67 استاندارد 2 (SM-2ER) هستند که با آن می‌توانند هر نوع هواگرد (همچون جنگنده) و موشکی را هدف قرار دهند؛ برد این موشک در مدل RIM-156A SM-2ER بلاک 4 که از سال 1998 وارد خدمت در نیروی دریایی آمریکا شد بیش از 460 کیلومتر است. دو ناوشکن مذکور می‌توانند با این موشک‌ها جنگنده‌های سوری و روسی و همچنین موشک‌های ضد‌کشتی شلیک شده از سوی آنان را هدف قرار دهند.

سیستم پدافند نزدیک و دفاع نقطه‌‌ای آمریکایی فالانکس (Phalanx) نیز از دیگر جنگ افزارهای نصب شده روی این ناوشکن‌هاست که وظیفه آن درگیری با موشک‌های کروز ضدکشتی در برد کوتاه است. فالانکس سریع‌ترین سیستم دفاع نزدیک نقطه‌ای است و در صورتی که موشک ضدکشتی موفق به گذر از سد استاندارد 2 شود، در مرحله آخر با فالانکس روبرو می‌شود. فالانکس همچنین می‌تواند هواگردهای سرنشین دار و بدون سرنشین و همچنین شناورهای سطحی کوچک را نیز هدف قرار دهد. هر ناوشکن کلاس آرلی برک دو سامانه فالانکس دارد.

موشک ضد کشتی آمریکایی RGM-84 هارپون (Harpoon) نیز نیزه این ناوشکن‌ها برای هدف قرار دادن شناورهای دشمن است. این موشک بیش از 150 کیلومتر برد داشته و می‌تواند هر شناور سبک تا سنگین را هدف قرار دهد و از کار انداخته و یا نابود کند. هر ناوشکن 8 هارپون آماده شلیک دارد. با این موشک می‌توان اهداف ساحلی را نیز هدف قرار داد.

یک توپ خودکار 127 میلی‌متری نیز در سینه هر کشتی وجود دارد که بیشنه برد آتشش بین 24 تا 40 کیلومتر بوده و می‌تواند 20 گلوله در دقیقه شلیک کند؛ با این توپ می‌توان اهداف ساحلی، دریایی و حتی هوایی را هدف قرار داد. دو توپ خودکار 25 میلی‌متری با برد آتش 7 کیلومتر و آهنگ آتش 500 گلوله در دقیقه نیز از دیگر توپ‌های هر یک از این ناوها می‌باشند که آنان نیز چندمنظوره بوده و می‌توان هرچیزی را با آنان هدف قرار داد. 4 تیربار سنگین 12.7 میلی‌متری نیز از دیگر جنگ افزارهای هر یک از ناوشکن‌ها هستند.

این ناوشکن‌ها برای مبارزه با تهدیدات زیرسطحی نیز دارای 2 پرتابگر 3 لوله برای شلیک اژدر هستند و هر کدام مجموعا 6 اژدر آماده شلیک دارند. موشک ضد زیردریایی RUM-139 VL-ASROC با برد 25 کیلومتر نیز دیگر سلاح ضد زیردریایی این ناوشکن‌هاست. این موشک می‌تواند پس از شلیک یک اژدر را به فاصله 25 کیلومتری از کشتی برساند و پس از آن نیز اژدر با موتور خود به سمت هدف برود. سیستم‌های اخلالگری و جنگ الکترونیک، رادارها، سونارها، سیستم‌های پرتاب کننده پادکار و هدف کاذب برای گمراه کردن موشک و اژدرهای دشمن نیز از جمله تجهیزات این کشتی‌ها هستند.

هرکدام از این کشتی‌ها دو فروند هلیکوپتر چندمنظوره و ضد زیردریایی/ضدکشتی مدل MH-60R سی هاوک (Seahawk) دارد که می‌توانند عملیات جستجو و نجات نیز انجام دهند.

یک کشتی دیگر که آمریکا به آن ناحیه اعزام کرده است کشتی ترابری دوزیست (آبی-خاکی) یواس‌اس نیویورک (USS New York) با شناسه LPD-21 است. این کشتی 210 متری از کلاس سن آنتونیو (San Antonio) بوده و 12 هلیکوپتر شامل هلیکوپترهای ترابری سنگین آمریکایی CH-53E سوپر استالیون (Super Stallion)، هواپیمای‌های ترابری پروانه چرخان آمریکایی MV-22B آسپری (Osprey)، هلیکوپترهای چندمنظوره و ترابری متوسط آمریکایی UH-1 ایروکوا (Iroquois) و همچنین چهار فروند هلیکوپتر تهاجمی آمریکایی AH-1J سی‌کبرا (SeaCobra) دارد. این کشتی همچنین برای دفاع از خود دارای 2 توپ خودکار 30 میلی‌متری و دو سیستم دفاع نزدیک است.

علاوه بر این هلیکوپترها 2 فروند هاورکرافت LCAC نیز دارد که هرکدام می‌تواند بیش از 75 تن بار را به ساحل منتقل کنند. 14 خودروی نفربر زرهی تهاجمی دوزیست AAV-P7/A1 AAV نیز در کشتی حضور دارند. این هلیکوپترها و شناورها وظیفه انتقال 800 تفنگدار دریایی را به ساحل به منظور انجام عملیات تهاجم ساحلی بر عهده دارند. البته بعید است سپاه تفنگداران دریایی آمریکا در خاک سوریه نیرو پیاده کند. هرچند هم اکنون ارتش آمریکا در سوریه دارای چند پایگاه است و نیروهایش در خاک این کشور حضور دارند.

دیگر عضو نیروی دریایی آمریکا که در آب‌های مدیترانه حضور دارد و به آن ناحیه اعزام شده است نیز زیردریایی موشک انداز آمریکایی یواس‌اس جورجیا (USS Georgia) با شناسه SSGN-729 است که در حمله به سوریه حضور خواهد داشت. این زیردریایی از کلاس زیردریایی‌های موشک انداز اوهایو (Ohio) بوده،‌ اما برخلاف دیگر اعضای این کلاس دارای موشک کروز تاماهاوک است؛ درحالی که دیگر اعضای این کلاس دارای موشک‌های بالستیک اتمی هستند. یواس‌اس جورجیا دارای 154 موشک تاماهاوک با برد 1700 کیلومتر است و می‌تواند همچون دو ناوشکن موجود در منطقه، اهداف زمینی گوناگونی همچون فرودگاه‌ها، سنگرها، پادگان‌ها، زاغه‌های مهمات و… را هدف قرار دهد. این زیردریایی همچنین 4 لوله 533 میلی‌متری برای شلیک اژدرهای مارک 48 دارد.

و اما اصلی‌ترین بخش از نیروهای آمریکایی که در حال حرکت به سمت سوریه هستند، ناو گروه هواپیمابر تهاجمی هشتم نیروی دریایی است. این ناو گروه تهاجمی شامل ابرناو هواپیمابر یواس‌اس هری‌ اس. ترومن (USS Harry S. Truman) با شناسه CVN-75، چهار ناوشکن دیگر از کلاس آرلی برک و دو ناو جنگی به نام‌های یواس‌اس هوئه سیتی (USS Hué City) با شناسه CG 66 و یو‌اس‌اس نورماندی (USS Normandy) با شناسه CG-60 از کلاس تیکاندروگا (Ticonderoga) است. همچنین دو ناوشکن دیگر از کلاس آرلی برک نیز عازم منطقه هستند و به زودی به ناو گروه هری اس. ترومن می‌پیوندند.

ابر ناو هواپیمابر هری اس. ترومن دارای 90 هواگرد شامل جنگنده‌، هواپیماهای ترابری، هلیکوپترهای ترابری و ضد زیردریایی/ضد کشتی و همچنین هواپیماهای پیش اخطار و کنترل هوابرد (آواکس) است که برای حمله به سوریه وارد میدان می‌شوند. دو ناو جنگی یواس‌اس هوئه سیتی و یواس‌اس نورماندی نیز دارای توان آتشی بیشتر از ناوشکن‌هاست و علاوه بر تسلیحاتی که ناوشکن‌ها همراه دارند، به موشک‌های پاد بالستیک RIM-161 استاندارد 3 (SM-3) مسلح هستند. این موشک‌های پدافندی وظیفه دارند تا موشک‌های بالستیک را خارج از جو منهدم کنند. البته یواس‌اس دانلد کوک نیز احتمالا به SM-3 مسلح است.

موشک پدافند هوایی میان‌برد RIM-162 ESSM با برد بیش از 50 کیلومتر نیز از دیگر تسلیحات این دو ناو جنگی کلاس تیکاندروگا است که برای زدن هر نوع هواگرد، موشک‌های کروز ضدکشتی فراصوت با توان مانور بالا و همچنین موشک‌های بالستیک طراحی شده است.

در بین ناوشکن‌های اعزام شده همراه ناوگروه هشتم نیز یکی از آن‌ها به نام یواس‌اس فارست شرمن (USS Forrest Sherman) با شناسه  DDG-98 نیز به موشک‌های RIM-162 ESSM مسلح است. همچنین یکی دیگر از آن‌ها به نام یواس‌اس بالکلی (USS Bulkeley) با شناسه DDG-84 به موشک‌های پدافند هوایی فرا افق آمریکایی RIM-174 استاندارد 6 (SM-6) مسلح است. این موشک‌ها تا 500 کیلومتر برد داشته می‌توانند هر نوع هواگرد، موشک‌های کروز ضد کشتی، موشک‌های بالستیک و حتی کشتی‌های سبک و فوق سنگین دشمن را هدف قرار دهند. استاندارد 6 دوربردترین موشک پدافندی است و به لطف انعطاف پذیری عملیاتی بالا و ویژگی‌های فنی پیشرفته، می‌توان لقب برترین موشک پدافند هوایی ساخته شده تا به امروز را به آن اختصاص داد.

همچنین دیگر ابر ناوهواپیمابر نیروی دریایی آمریکا به نام یواس‌ای دوایت دی. آیزنهاور (USS Dwight D. Eisenhower) با شناسه CVN-69 که هم اکنون به همراه ناو گروه هواپیمابر تهاجمی خود موسوم به ناو گروه هواپیمابر تهاجمی دهم در آب‌های مدیترانه حضور دارند نیز در آماده باش به سر می‌برند. این ناو گروه هواپیمابر تهاجمی نیز از نظر امکانات و توان رزمی مشابه ناو گروه هواپیمابر تهاجمی یواس‌اس هری‌ اس. ترومن است و در حمله به سوریه شرکت ‌می‌کند.

در حال حاضر هواپیماهای گشت دریایی، شناسایی، جنگ الکترونیک، جاسوسی و اطلاعاتی نیروی دریایی آمریکا نیز در نزدیکی سوریه، بر فراز آب‌های این کشور و در آسمان سوریه پرواز کرده و مشغول جمع آوری اطلاعات هستند. نکته جالب اینجاست آن دسته از هواپیماهایی که در خاک سوریه پرواز می‌کردند توسط جنگنده برتری هوایی پنهانکار و رادارگریز نسل 5 آمریکایی F-22 رپتور (Raptor) متعلق به نیروی هوایی آمریکا همراهی و محافظ می‌شدند.

نیروی هوایی آمریکا

نیروی هوایی آمریکا نیز می‌تواند از پایگاه هوایی اینجرلیک در ترکیه به سوریه حمله کند. این نیرو همچنین چند پایگاه در کشورهای حاشیه خلیج فارس و عراق دارد که آنان نیز می‌توانند در حمله به سوریه شرکت کنند. نیروی هوایی آمریکا دو روز پیش 18 فروند جنگنده چندمنظوره و تهاجمی نسل 4.5 آمریکایی F-15E استرایک ایگل (Strike Eagle) را در اردن مستقر کرد. بر اساس برخی گزارش‌های تایید نشده نیز نیروی هوایی آمریکا بمب افکن‌های راهبردی خود را به بریتانیا اعزام کرده است.

فرانسه

فرانسه می‌تواند جنگنده‌های چندمنظوره نسل 4.5 فرانسوی رافال سی (Rafale C) متعلق به نیروی هوایی خود را با سوخت‌گیری هوایی به سوریه رسانده و با آنان حمله هوایی انجام دهد. البته رسانه‌های ترکیه‌ای مدعی هستند نیروی هوایی فرانسه چند ده فروند رافال سی خود را به پایگاه هوایی اکروتیری در قبرس اعزام کرده است. گفته می‌شود این جنگنده‌ها صبح امروز بر فراز سوریه پرواز شناسایی داشته‌اند.

نیروی دریایی فرانسه نیز یک ناوچه به نام آکیتن (Aquitaine) با شناسه D650 در مدیترانه شرقی دارد که در حمله احتمالی به سوریه حضور خواهد داشت. این ناوچه 142 متری دارای 16 موشک کروز اروپایی اسکالپ (Scalp) یا همان MdCn با برد بیش از 1400 کیلومتر که نقشی مانند تاماهاوک دارد.

موشک‌های پدافند هوایی اروپایی آستر 15 (Aster 15) با برد بیش از 30 کیلومتر نیز از دیگر تسلیحات این ناوچه هستند که وظیفه شکار انواع هواگردهای با و بدون سرنشین و همچنین موشک‌های کروز ضدکشتی را بر عهده دارند.

این ناوچه یک توپ خودکار 76 میلی‌متری در سینه خود دارد که بیش از 20 کیلومتر برد داشته و آهنگ آتشش نیز تا 120 گلوله در دقیقه است. همچنین 2 توپ خودکار 30 میلی‌متری نیز دارد. ناوچه می‌تواند با این توپ‌های 76 و 30 میلی‌متری خود اهداف گوناگون ساحلی، دریایی و حتی هوایی را هدف قرار دهد. این ناوچه دو تیربار سنگین 12.7 میلی‌متری نیز دارد که با آ‌ن‌ها می‌تواند شناورهای سبک و همچنین هواگردهایی همچون هلیکوپترها و پهپادها را هدف قرار دهد.

این ناوچه همچنین 8 موشک کروز ضدکشتی فرانسوی اگزوسه (Exocet) آماده شلیک دارد. اگزوسه بیش از 180 کیلومتر برد داشته و نقشی مشابه هارپون دارد. پرتابگر برای شلیک اژدرهای ایتالیایی MU90 با برد بیش از 25 کیلومتر نیز تسلیحات ضد زیردریایی این ناوچه هستند؛ این ناوچه 19 اژدر آماده شلیک دارد. سیستم‌های اخلالگری و جنگ الکترونیک، رادارها، سونارها، سیستم‌های پرتاب کننده پادکار و هدف کاذب برای گمراه کردن موشک و اژدرهای دشمن نیز از جمله تجهیزات این کشتی‌ها هستند.

این کشتی همچنین یک یا دو فروند هلیکوپتر ترابری و چندمنظوره اروپایی NH90 NFH کایمان (Caïman) همراه خود داشته که می‌توانند نقش ضدکشتی/ضد زیردریایی، ترابری و انتقال بار، جستجو و نجات و… را انجام دهد.

بریتانیا

همچون آمریکا و فرانسه، بریتانیا نیز حضور پر رنگی در سوریه داشته و تا 13 فوریه 2018 میلادی بیش از 1700 حمله هوایی علیه داعش در عراق و سوریه انجام داده است. نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا یک پایگاه هوایی به نام اکروتیری در قبرس دارد و حمله خود به سوریه را از این پایگاه انجام می‌دهد.

این پایگاه پذیرای جنگنده‌های چندمنظوره نسل 4.5 اروپایی یوروفایتر تایفون (Eurofighter Typhoon) و جنگنده چندمنظوره و تهاجمی نسل 4 اروپایی پاناویا تورنادو (Panavia Tornado) نمونه GR4A است. بر اساس گزارش‌های جدید، نیروی هوایی بریتانیا چندین فروند پاناویا تورنادو دیگر نیز به پایگاه اکروتیری اعزام کرده‌ و هواپیماهای این پایگاه در حال آماده باش هستند.

همچنین 2 فروند زیردریایی اتمی فوق پیشرفته نیروی دریای بریتانیا از کلاس استوت (Astute) نیز به طرف آب‌های سوریه حرکت کرده‌اند. این زیردریایی‌های تهاجمی دارای 6 لوله شلیک 553 میلی‌متری هستند و از این لوله‌ها موشک‌های کروز تاماهاوک و اژدرهای سنگین و پیشرفته اسپیر فیش (Spearfish) را شلیک می‌کنند؛ هر زیردیایی 38 موشک و اژدر دارد.

بیشینه سرعت اسپیر فیش بیش از 150 کیلومتر بر ساعت است. برد آن نیز هنگام حرکت با سرعت 110 کیلومتر بر ساعت به بیش از 65 کیلومتر می‌سد. اسپیر فیش در صورتی که بدون برخورد از هدف رد کند، به صورت خودکار دوباره دور زده و یک حالت مناسب برای حمله مجدد به کشتی را اننخاب می‌کند؛ به عبارتی تا وقتی که به هدف برخورد نکند، دوباره به طرف حمله‌ور می‌شود. سرجنگی این اژدر آنقدر سنگین و قدرتمند است که هر شناور سنگین سطحی و زیرسطحی را غرق می‌کند.

آلمان

آلمان در عملیات احتمالی حضور نخواهد داشت، اما یک ناوچه نیروی دریایی این کشور به نام هِسِن (Hessen) با شناسه F221 و از کلاس زاکسن (Sachsen) نیز تا میانه مسیر همراه ناو گروه تهاجمی هشتم خواهد بود. هسن یک ناوچه بسیار پیشرفته با وظیفه اصلی فراهم کردن پدافند هوایی است. البته مشخص نیست این ناو همراه با ناو گروه آمریکایی به منطقه عملیات آید یا خیر. این ناوچه دارای توپ 76 میلی‌متری مشابه ناوچه فرانسوی، دو توپ 27 میلی‌متری BK-27، موشک‌های پدافند هوایی SM-2 و ESSM، هشت موشک ضدکشتی هارپون آماده شلیک، اژدرهای MU90 و دو سیستم پدافند نزدیک و نقطه‌ای RIM-116 RAM که وظیفه نابودی هواگردها و موشک‌های کروز ضدکشتی را برعهده دارد.

این ناوچه به سیستم‌های الکترونیکی گوناگونی شامل رادارها،‌ سونارها، سیستم‌های جنگ الکترونیک و… مجهز است. اما گل سرسبد تجهیزات الکترونیکی آن رادار آرایه فازی فعال SMART-L ساخت هلند است که تقریبا 500 کیلومتر برد دارد. این رادار می‌تواند اهداف پنهانکار و رادارگریز را نیز کشف کند. آنتن این رادار دارای ابعاد 4.4 × 8.4 متر است.

این ناوچه همچنین دو هلیکوپتر NH90 و یا سی لینکس Mk.88A انگلیسی است. این هلیکوپترها نقش ضدکشتی/ضد زیردریایی، ترابری و انتقال بار، جستجو و نجات و… را انجام ‌می‌دهد.

کشورهای عربی

برخی منابع خبری وابسته به عربستان و قطر خبر از رایزنی این دو کشور برای حضور در حمله احتمالی به سوریه دارند. در صورت حمله به سوریه، این دو کشور با نیروی هوایی خود حضور خواهند داشت.

اسرائیل

اسرائیل نیز در اماده باش است و ضمن استقرار سامانه پدافندی ضد مهمات گنبد آهنین در بلندی‌های جولان و در نزدیکی مرز با سوریه مسقر کرده است؛ وظیفه این سامانه سرنگونی گلوله‌های خمپاره،‌ توپخانه، راکت و همچنین هواگردهای در برد کوتاه است. جنگنده‌های نیروی هوایی اسرائیل نیز به صورت مسلح مشغول گشت زنی در آسمان لبنان هستند.

روسیه

البته روسیه قرار نیست در حمله به سوریه شرکت داشته باشد و اگر در درگیری احتمالی شرکت کند، تنها ممکن است تعدادی از موشک‌های کروز شلیک شده را هدف قرار دهد. با این حال رو‌س‌ها نیز برای اعلام حضور اقداماتی انجام داده‌اند. گفته می‌شود روس‌ها یکی از دو هواپیمای آواکس A-50 متعلق به نیروی هوایی خود که در سوریه دارند را در آسمان این کشور به پرواز در آورده‌اند. همچنین گزارش‌هایی مبنی بر اعزام یک فروند هواپیمای گشت دریایی و ضدزیردریایی روسی ایلوشین Il-38 متعلق به نیروی دریایی روسیه نیز وارد سوریه شده تا تحرکات شناورهای غربی حاظر در منطقه را زیر نظر بگیرد.

در نهایت باید افزود با وجود شاخ و شانه کشیدن روس‌ها و طرفین غربی برای یکدیگر، احتمال درگیری آنها صفر است و تنها حمله به خود سوریه و ارتش این کشور ممکن است. زیرا خود آن‌ها به خوبی می‌دانند اگر جرقه جنگی بینشان صورت گیرد، آتشی به پا می‌شود که ممکن است تا سوزاندن کل زمین بسوزد. شرق و غرب حتی در دوران پرتنش جنگ سرد نیز، در حالی که در هر دو طرف تندروهای طرفدار جنگ نیز حضور داشتند، از درگیری مستقیم با یکدیگر خودداری کرده و تنها به صورت نیابتی می‌جنگیدند. حتی در زمان بحران موشکی کوبا نیز طرفین وارد جنگ نشدند.

ناگفته نماند از آنجا که حمله به سوریه محتمل است، شرکت‌های هواپیمایی نیز برای حفظ ایمنی هواپیما و مسافرانشان، از پرواز بر فراز سوریه خودداری می‌کنند.