محققان دریافتند که بیدار شدن از دنده چپ ، چیزی بیشتر از یک احساس مبهم است؛ به طوری که ترشرویی و منفیبافی در ابتدای روز میتواند با تضعیف عملکرد ذهنی افراد، زندگی روزمرهی آنها را تحت تاثیر قرار دهد.
جالب است بدانید که اصطلاح بیدار شدن از دنده چپ تنها در کشور ما رایج نیست و غربیها نیز برای توصیف حالت بدخلقی و منفیبافی صبحگاهی از آن استفاده میکنند. حتی در دوران روم باستان، بیدار شدن از دنده چپ را نشانهی بدشانسی برای افراد میدانستند؛ حالا یافتههای علمی محققان نیز تقریبا همسو با چنین عقیدهای است.
بر اساس یک مطالعهی جدید، چنانچه افراد در حالی از خواب بیدار شوند که انتظار یک روز شلوغ و پراسترس را داشته باشند، عملکرد خودآگاه ذهنشان در طول روز تحت تاثیر قرار میگیرد. در واقع نگرانی و پیشبینی آیندهای پراسترس، ذهن را در تنگنا قرار داده و از قدرت آن به طرز قابل توجهی میکاهد.
به نوعی میتوان گفت تنها چیزی که جای نگرانی دارد، همین حس نگرانی و ترس است. چرا که به گفتهی محققان حتی اگر اتفاقات استرسزایی که انتظار مواجهه با آنها را داریم هرگز رخ ندهند نیز، باز هم عملکرد ذهنی و مغزی ما دچار اختلال خواهد شد؛ تنها به این دلیل ساده که آنها را از قبل پیشبینی کرده و به خود، فشار ذهنی وارد کرده بودیم.
«جینشیل هیون» روانشناس دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا میافزاید:
بشر توانایی اندیشیدن و پیشبینی وقایعی را دارد که هنوز رخ ندادهاند، البته این توانایی کارآمدی برای کسب آمادگی در برابر وقایع آینده یا حتی جلوگیری از بروز برخی اتفاقات است. اما نتایج مطالعهی اخیر از آن حکایت دارد که این توانایی میتواند برای عملکرد ذهنی روزانهی ما مضر هم باشد، فارغ از اینکه اتفاقات استرسآور پیشبینی شده به وقوع بپیوندند یا خیر.
برای آزمودن این فرضیه، هیون و تیمش 240 داوطلب بین 25 تا 65 ساله را تحت یک دوره آزمایش دو هفتهای قرار دادند. طی این مدت، افراد شرکت کننده در مورد سطح استرسشان از طریق یک اپلیکیشن موبایل مورد سوال قرار میگرفتند.
هر روز صبح، این پرسش مطرح میشد که آیا انتظار یک روز پراسترس را دارند یا خیر؟ سپس افراد میبایست پنج بار در طول روز، سطح استرس خود را با نمرهدهی اعلام میکردند. هر شب هم این پرسش عنوان میشد که آیا روزشان آنطور که تصور میکردند پراسترس بوده است یا خیر؟ علاوه بر اعلام میزان استرس لحظهای و پیشبینی شده، هر گروه از داوطلبان موظف بودند در طول روز، مجموعهای از کارهای ذهنی که قدرت حافظهی آنها را به چالش میکشید نیز انجام دهند.
به جای بیدار شدن از دنده چپ ، صبح را با افکار مثبت آغاز کنید تا روز پرثمری داشته باشید
در پایان آزمایش، محققان به این نتیجه رسیدند که هرچه سطح استرس پیشبینی شده در صبح بیشتر باشد، عملکرد ذهنی افراد در طول روز ضعیفتر خواهد شد. جالب اینکه پیشبینی استرس در هنگام عصر، اختلال عملکرد ذهنی داوطلبان در روز آینده را به همراه نداشته است.
در واقع صبحها با بیدار شدن از دنده چپ و فکر کردن به وقایع استرسزای آینده، دچار حالتی میشویم که محققان آن را «نقصان توجه» یاد میکنند؛ به معنای تضعیف تمرکز و اختلال در عملکردهای خودآگاهی که انجام آنها مستلزم داشتن تمرکز و توجه کامل است.
به اعتقاد محققان، اثری که پیشبینی وقایع استرسزا روی ذهن ما میگذارد، از وقوع آنها نیز بیشتر است که نشان میدهد حتی اگر منبع استرس وجود خارجی نداشته باشد و تنها در ذهنمان باشد نیز، مستقلا قادر به ایفای نقش مخرب خود خواهد بود.
همانطور که از صبحانه به عنوان مهمترین وعده غذایی روز یاد میشود، نتایج این مطالعه نشان میدهد که احساسات صبحگاهی نیز عاملی تعیین کننده در چگونگی رقم خوردن ادامهی روز برای هر فرد به شمار میرود. اگر صبحها با بدخلقی و پاشیدن بذر ناامیدی از خواب برخیزیم، چیزی که درو خواهیم کرد متناسب با همین حال و هوا خواهد بود.
به گفتهی «مارتین اسلیوینسکی» یکی دیگر از روانشناسان این تیم تحقیقاتی:
اگر پس از بیدار شدن از خواب به این فکر کنید که چه روز پراسترسی را در پیش دارید، همان استرس را تجربه خواهید کرد حتی اگر به واقع هیچ اتفاق استرسزایی برایتان رخ ندهد. این نتیجه برای اولین بار است که در چنین مطالعهای حاصل شده و نشان دهندهی تاثیر عمیق عقایدمان بر زندگی روزمره است.
همچنین بخوانید:
روانشناسان در تلاشند تا این یافتهها را در جهت دستیابی به شیوههای درمانی برای کاهش استرس مورد استفاده قرار دهند. اما چیزی که به ما مربوط میشود این است که بیدار شدن از دنده چپ را فراموش کرده و با طلوع خورشید، تنها افکار مثبت را در آغوش بگیریم.