بررسی تبعات تحریم صنعت خودروسازی ایران و راهکارهای مقابله با آن

آمریکا دور جدید تحریم‌ها علیه ایران را از امروز و فردا آغاز می‌کند و یکی از مهم‌ترین آن‌ها، تحریم صنعت خودروسازی ایران است. در این مطلب به تبعات این اتفاق و راهکارهای مقابله با آن اشاره خواهیم کرد.

با اعلام رسمی دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، دور جدید تحریم‌ها علیه ایران از امروز و فردا آغاز می‌شود. تحریم صنعت خودروسازی ایران نیز بخشی از این محدودیت‌های بین‌المللی خواهد بود که می‌تواند این صنعت مهم کشورمان را با مشکلات زیادی از جمله مشکل تامین قطعات روبرو کند.

وزارت صنعت، معدن و تجارت و شرکت‌های خودروسازی کشورمان برای مقابله با تحریم صنعت خودروسازی ایران برنامه بلندمدتی را در پیش نگرفته‌اند و تنها به ذخیره‌سازی قطعات روی آورده‌اند. این ذخیره‌سازی در آغاز راه اقدامی منطقی به نظر می‌رسد، اما شاید فقط تا آخر سال جواب بدهد و مشخص نیست در سال‌های آینده چگونه می‌خواهیم با تحریم قطعات مقابله کنیم. خودروسازی، دومین صنعت بزرگ کشورمان است و باید برنامه‌ای جامع و کامل برای آن تدوین کرد که فعلا خبری از آن نیست. تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران بسیار سختگیرانه‌تر از قبل بوده و خروج شرکت‌های خارجی از ایران، جلوگیری از ارسال قطعات به داخل کشور، کاهش شدید تولید و بیکار شدن کارگران از جمله عواقب تحریم صنعت خودروسازی ایران خواهد بود.

مهم‌ترین تبعات تحریم صنعت خودروسازی ایران

قطع ارتباطات خارجی در صنعت خودرو، یکی از اصلی‌ترین تبعات بازگشت تحریم‌ها علیه صنایع ایران است. آمریکایی‌ها به شرکت‌های خارجی از جمله خودروسازان هشدار داده که در صورت فعالیت در ایران و همکاری با شرکای ایرانی، با جرایم مادی و معنوی بسیار سنگینی مواجه خواهند شد و همین امر باعث شده بیشتر خودروسازان خارجی حاضر در ایران مانند پژو سیتروئن، مزدا، هیوندای و رنو مجبور به ترک بازار کشورمان شوند.

محدود شدن روند تامین قطعات خارجی از دیگر عواقب تحریم صنعت خودروسازی ایران است. به نظر می‌رسد دیگر خودروسازان ایرانی نمی‌توانند به قطعات اصلی دسترسی داشته باشند و تامین قطعه از منابع فرعی هم با مشکلات زیادی از جمله محدودیت انتقال پول مواجه خواهد بود. این مساله باعث می‌شود تیراژ تولید خودرو در آینده‌ی نزدیک با کاهش شدیدی روبرو شود، چرا که خودروسازان نمی‌توانند مواد اولیه مورد نیاز خود را تامین کنند و عرصه بر روی آن‌ها بسیار تنگ خواهد شد و قطعا مشتریان نیز از این اتفاقات به شدت متضرر می‌شوند.

کند شدن روند توسعه محصول، عقب ماندگی از دانش فنی و تکنولوژی روز دنیا و بروز چالش‌های جدی در حوزه کیفیت خودروهای تولیدی از دیگر تبعات تحریم صنعت خودروسازی ایران هستند. اگر روند تولید خودرو در ایران طی چند ماه اخیر را بررسی کنیم، می‌بینیم که تحریم‌ها به تدریج اثرات خود را نشان داده‌اند و در حال حاضر تولید خودرو در کارخانه‌ها به شدت کاهش پیدا کرده و تحویل محصولات به مشتریان نیز با مشکلاتی مواجه شده است. هم‌اکنون هزاران دستگاه خودروی ناقص به دلیل کمبود قطعه در کارخانه‌ها خاک می‌خورند و با آغاز دور جدید تحریم‌ها، شرایط بسیار سخت‌تر از این خواهد شد.

اگر ادعای مسئولان در مورد ذخیره‌سازی قطعات را درست بدانیم، باز هم این کار تنها برای کوتاه‌مدت جوابگو خواهد بود و از سال آینده و با اتمام ذخایر قطعات، شاهد بحران جدی در شرکت‌های خودروسازی خواهیم بود. حسین کریمی سنجری، کارشناس صنعت خودرو در این باره می‌گوید:

با توجه به بازه زمانی 3 ماهه از زمان لغو برجام توسط آمریکا تا آغاز دور جدید تحریم‌ها، فرصت زیادی برای انجام اقدامات پیشگیرانه نبود. با این وجود از همین فرصت کم هم آن طور که باید استفاده نشد. محدودیت‌های داخلی به ویژه در حوزه تخصیص ارز، مشکلات بسیاری را برای خودروسازان و قطعه‌سازان ایجاد کرد و در بخش ذخیره‌سازی قطعات به دلیل محدودیت‌هایی که بر سر راه تخصیص ارز به وجود آمد نتوانستیم خوب عمل کنیم. بسیاری از قطعات در صف تخصیص ارز ماندند و حالا با آغاز دور جدید تحریم‌ها، امکان انتقال پول برای تحویل گرفتن آن‌ها وجود ندارد. از طرف دیگر به بخشی از قطعات هم اصلا ارز تعلق نگرفت.

این کارشناس حوزه خودرو اضافه کرد با توجه به تجربه تحریم‌های قبلی، شرکت‌های خودروسازی روش‌هایی را برای دور زدن تحریم و تامین قطعات به کار می‌گیرند، اما قطعا تحریم‌ها باعث افزایش هزینه‌های تامین و تولید می‌شود. در این شرایط بهتر است با همکاری و همفکری نهادهای مختلف، برنامه‌ی بلندمدتی را برای مقابله با تحریم‌ها لحاظ کنیم. کریمی سنجری همچنین افزود بهتر است سطح همکاری با خودروسازان باقی مانده در کشور از جمله شرکت‌های چینی را ارتقا بدهیم و حتی می‌توان با دادن امتیازهای ویژه به برخی خودروسازان اروپایی از جمله رنو فرانسه، آن‌ها را در ایران نگه داریم.