فرستادن انسان به سیاره زهره ایدهای مفهومی است که بر اساس تازهترین اطلاعات، توجه دانشمندان سازمان فضایی ناسا را به خود جلب کرده است؛ گفته شده که انسانهای ساکن زهره بر روی کشتیهای شناور زندگی خواهند کرد!
فرستادن انسان به سیاره زهره یا همان ونوس موضوع یکی از تازهترین پروژههای ناسا به نام «طرح عملیاتی ارتفاع بالای ونوس» (HAVOC) بوده که بر اساس جزئیات منتشر شده از آن، عملیاتی برای ایجاد سکونتگاههایی شناور بر روی ابرهای دومین سیاره منظومه شمسی است.
ایده زندگی بر روی سیاره زهره در اوایل قرن بیستم میلادی توجه زیادی را به خود جلب کرده بود و بسیاری از علاقهمندان با تصور اینکه این جرم آسمانی شرایطی مطبوع برای زندگی دارد، رویای گشت و گذار در جنگلها و دشتهای ونوس را در سر میپروراندند؛ این در حال است که اکتشافات دهههای گذشته نشان داده که علاوه بر وضعیت دمایی بسیار نامساعد، اتمسفر سمی و فشار محیطی شدید در سطح این جرم آسمانی آن را به جهنمی برای انسانها تبدیل کرده است.
با این وجود چرا سازمان فضایی آمریکا به دنبال فرستادن انسان به سیاره زهره است، در حالی که دمای سطح این جرم آسمانی به 460 درجه سلسیوس میرسد و بالا رفتن تدریجی دما در زیر سطح سیاره باعث شده تا پوسته ونوس برای مدتی طولانی دائما در حال ذوب شدن و منجمد شدن باشد!
جزئیات ایده فرستادن انسان به سیاره زهره
نکته جالبتوجه در مورد ایده ناسا اینجاست که دانشمندان این آژانس قصد ندارد تا فضاپیمایی را بر روی سطح زهره فرود بیاورند و اصل موضوع به شناور نگهداشتن افراد بر روی قسمت بالایی اتمسفر سیاره مربوط میشود؛ در کمال تعجب جالب است بدانیم که ارتفاع بین 50 تا 60 کیلومتری از سطح ونوس، در کل منظومه شمسی نزدیکترین شرایط را به وضعیت محیطی در زمین دارد و فشار و دمای هوا در چنین ارتفاعی برای زنده ماندن انسان بسیار مناسب است.
به عنوان مثال گفته شده که در ارتفاع 55 کیلومتر از سطح زهره فشار هوا نصف فشار ثبت شده در سطح دریا بر رو زمین است و از طرف دیگر، دمای این بخش از اتمسفر دومین سیاره منظومه خورشیدی چیزی بین 20 تا 30 درجه سلسیوس است؛ بنابراین استفاده از لباسهای مخصوص کنترل فشار و یا دما در چنین ارتفاعی لازم نیست.
از طرف دیگر قسمتهای بالایی اتمسفر ونوس به گونهای است که از فضانوردان در مقابل پرتوهای یونیزه شده فضایی محافظت میکند. همچنین کوتاهتر بودن فاصله زهره به خورشید، در مقایسه با زمین، بازدهی استفاده از تجهیزات تولید انرژی خورشیدی بر روی این سیاره را تا میزان 1.4 برابر بالاتر میبرد.
تا این لحظه هیچ تاریخ مشخصی برای ماموریت فرستادن انسان به سیاره زهره و قرار دادن کشتیهای شناور هوایی در آسمان این جرم آسمانی مشخص نشده، اما انجام چنین ماموریتی با وجود تکنولوژی حال حاضر بشر امکانپذیر است. ناسا قصد دارد تا با انجام ماموریتهای جزئیتر و بررسی میزان موفقیت این ماموریتها، قدمهای بعدی را برای عملی کردن ایده HAVOC بردارد.
کشتیهای شناور مورد نظر ناسا قرار است که به کمک جریانهای هوا در ارتفاعات مشخص زهره جابهجا شوند و داخل این کشتیها هم برای فراهم کردن امکان تنفس فضانوردان، با ترکیب مناسبی از نیتروژن و اکسیژن پر خواهد شد. از طرف دیگر به دلیل اینکه ترکیب این دو گاز چگالی کمتری نسبت به گازهای سیاره ونوس دارد، پر کردن کشتیها از اکسیژن و نیتروژن کمک بسیار زیادی به شناور ماندن اقامتگاهها خواهد کرد.
البته یکی از مشکلات اصلی در مورد اتمسفر زهره ماهیت خورنده آن است که به دلیل وجود کربن دی اکسید و مقادیر مشخصی از اسید سولفوریک، چالشهایی را در ساخت کشتیهای ناسا به وجود میآورد. این اسید به شکلگیری ابرهای موجود در سطح ونوس کمک میکند و باعث میشود که چیزی در حدود 75 درصد از نور خورشید پس از تابیدن به زهره، منعکس شود.
خوشبختانه در حال حاضر تکنولوژی برطرف کردن چالش خورندگی اتمسفر زهره وجود دارد و با پوشاندن کشتیها از ماده تفلون و یا برخی دیگر از پلاستیکهای مقاوم به محیط اسیدی، امکان معلق نگهداشتن کشتیهای هوایی و یا شناور شدن افراد با استفاده از لباسهای مخصوص در این بخش از اتمسفر زهره وجود دارد.
حیات در سیاره زهره
تاکنون رادارهای آمریکایی در جریان ماموریتی به نام ماگلان (Magellan mission) نقشههایی را از سطح ونوس تهیه کردهاند و همچنین، کاوشگرهای شوروی در دهه هفتاد میلادی از چند منطقه از سطح سیاره تصویربرداری کردند. این اطلاعات نشان دادهاند که شرایط حال حاضر سیاره امکان به وجود آمدن اشکال مختلف حیات بر روی آن را تقریبا از بین برده است.
با این وجود شرایط در مورد ارتفاع بالای 50 کیلومتری سطح ونوس متفاوت است؛ گفته شده که برخی ارگانیسمها بر روی زمین وجود دارند که در شرایط سخت مشابه اتمسفر این سیاره دوام میآورند و از طرف دیگر، جانداران دیگری هم در دریاچههای اسیدی ایسلند و ایتالیا کشف شدهاند که توانایی زنده ماندن در وضعیت مربوط به ارتفاع مورد نظر ماموریت HAVOC را دارند. تمام این بحثها دلیلی برای اثبات وجود شکلی از حیات بر روی ونوس نیست، اما میتوان گفت که ایده فرستادن انسان به سیاره زهره میتواند فرصت مناسبی را برای تحقیق در این رابطه فراهم کند.
به خاطر تاثیرات بازگشتناپذیر پدیده گازهای گلخانهای شرایط اتمسفری حال حاضر ونوس به وضعیتی رسیده که میزبانی حیات بر روی آن تقریبا غیرممکن شده است. این سیاره در گذشته شرایط محیطی مناسبی همانند کره زمین داشته و به همین دلیل بررسیهای دقیقتر در مورد تغییرات به وجود آمده بر روی ونوس میتواند انسانها را برای مقابله با پدیده گازهای گلخانهای بر روی زمین آمادهتر کند.
از طرف دیگر ماموریت فرستادن انسان به سیاره زهره به دانشمندان کمک میکند تا بفهمند که چگونه سیارهای تا این اندازه شبیه به زمین، چنین سرنوشت شومی را داشته و دچار این تغییرات اساسی شده است. چنین اطلاعاتی در برطرف کردن ابهامات موجود در بحث تکامل سیارهای کمک زیادی میکند.