محققان چینی مدعی اصلاح ژن جنین انسانی و مقاوم کردن آنها در برابر HIV شدند. اولین انسان های اصلاح ژنتیکی شده تا 4 ماه دیگر متولد خواهند شد. اما آیا این نوزادان واقعا به ایدز مبتلا نمیشوند؟
با لولو (Lulu) و نانا (Nana) آشنا شوید؛ دختران دوقلویی که به گفته یک تیم تحقیقاتی چینی، نخستین انسانهای اصلاح ژنتیکی شده هستند. جزئیات این تحقیقات که به رهبری “Jiankui He” انجام شده بود، ابتدا در نشریه “MIT Technology Review” به چاپ رسید و لینک اسناد آن در وبسایت رسمی آزمایشگاههای بالینی چین که زیر نظر دانشگاه علوم و فناوری جنوب شنژن فعالیت دارد، در اختیار عموم قرار گرفت.
این اسناد نشان میدهد که گروه تحقیقاتی مذکور مشغول انجام آزمایشهایی برای جایگزین کردن ژن CCR5 هستند؛ ژنی که برای آلوده شدن سلولها و مبتلا شدن به ایدز مورد استفاده ویروس نقص ایمنی (HIV) قرار میگیرد. برای این کار، محققان از قیچیهای مولکولی بسیار قدرتمندی موسوم به CRISPR/Cas9 استفاده کردهاند؛ یک فناوری نوظهور که میتواند ژنها را با دقتی بسیار بالا «برش داده و بچسباند.» این فناوری به محققان اجازه میدهد هر زمان که مایل باشند، بخشهایی از DNA را حذف کرده یا جایگزین کنند.
همچنین بخوانید:
افراد حاضر در این تیم چینی امیدوارند با استفاده از کریسپر و جایگزینی CCR5 به صورت ژنتیکی، این دختران را در طول زندگیشان در برابر HIV مقاوم کنند.
“Jiankui He” در ویدیویی که در کانال یوتیوب آزمایشگاه آنها آپلود شده است، جزئیات مربوط به این دستاورد بسیار بزرگ در اصلاح ژنتیکی انسان را شرح داده و ادعا میکند این دختران دوقلو، «همانند هر نوزاد دیگری سالم به دنیا میآیند» و کار اصلاح ژن با ایمنی کامل انجام شده است. به بیان دیگر، آنها فقط ژن CCR5 را اصلاح کردهاند. مطابق با گزارش “Associated Press”، محققان تا کنون عملیات اصلاح ژن را روی جنین هفت زوج انجام دادهاند که تنها یکی از آنها به بارداری منتهی شده است.
مورد بسیار مهم، عدم تایید مستقل این تحقیقات و انتشار در ژورنالهای رسمی است؛ موضوعی که ما را کمی نسبت به آن مشکوک میکند. علاوه بر این، به نظر میرسد این ویدیو با برخی اهداف بازاریابی تهیه شده باشد. البته انتخاب چنین راهی برای اشتراکگذاری دستاوردها توسط دانشمندان عجیب نیست، ولی باید کمی شک و تردید را در نظر داشته باشیم.
پس از انتشار جزئیات از طریق “MIT Technology Review”، رهبر این تیم تحقیقاتی با “Associated Press” به مصاحبه پرداخت، اما اطلاعاتی در مورد والدین یا فرزندان ارائه نکرد. در رابطه با روش انجام کار، Jiankui He میگوید پیش از اصلاح ژن CCR5 به وسیله کریسپر، آنها اسپرم و یک تخمک را از والدین دریافت کرده و از لقاح مصنوعی (IVF) برای بارور کردن تخمک و رشد جنین استفاده کردهاند؛ سپس جنین (با اسم رمز Grace) در مادر توسعه پیدا کرده است.
نگرانیهای اخلاقی پیرامون اصلاح ژنتیکی انسان
دانشمندان چینی، پیشتر بابت فعالیت در زمینه اصلاح ژنوم انسانی محکوم شده بودند؛ سال 2015 گروهی از محققان گوانگژو از (تقریبا) موفقیت آمیز بودن عملیات اصلاح جنین انسانی خبر داده بودند. در سال 2016، محققان انگلستانی به منظور درک بهتر از فرآیندهای توسعه، از کریسپر برای اصلاح جنینهای انسانی اهدایی استفاده کردند. حتی ماه گذشته میلادی نیز کشور ژاپن همین کار را انجام داد. با این وجود، نگرانیهای اخلاقی بسیاری در مورد استفاده از این فناوری وجود دارد و حتی برخی کشورها بهکارگیری آن را به صورت کامل ممنوع کردهاند.
اگر حتی از این روش نتوان برای جنینهای آتی استفاده کرد، تلاش محققان نشان میدهد که به لطف کریسپر، دانش بشری و تلاشهای آنها در مدت زمانی کوتاه تا چه اندازه پیشرفت کرده است.
همچنین بخوانید:
پنتاگون به دنبال ایجاد ارتش حشرات برای انتشار ویروسهای خاص!
دومین اجلاس بینالمللی اصلاح ژنوم انسانی، از 27 نوامبر (6 آذر) در هنگکنگ برگزار میشود. با معرفی چنین دستاوردی بزرگ پیش از آغاز این رویداد، این احتمال وجود دارد که در خلال آن، دانشمندان در مورد پیامدهای اختلاقی، روحی و علمی کار این گروه چینی به صحبت بنشینند.