چهاردهم فوریه مصادف است با روز عشق یا روز ولنتاین (Valentine’s Day)؛ فرصتی برای ابراز محبت عشاق به یکدیگر و تبادل هدایا. اما این تصوری نیست که همگان از روز ولنتاین دارند و برخی حتی از آن بیزار هستند. در ادامه به سه دلیل برای نفرت از روز ولنتاین خواهیم پرداخت.
مطابق برآورد صورت گرفته در سال 2017، تقریبا نیمی از آمریکاییها معتقدند که روز ولنتاین بیش از اندازه مورد توجه قرار گرفته است. در عوض، 43 درصد از افراد آن را رمانتیک توصیف کردهاند؛ موضوعی که رویکرد دوقطبی مردم را در قبال روز عشاق نشان میدهد.
هر چند که ولنتاین موضوع چندان محبوبی در مقالات و نوشتارهای علمی نبوده؛ اما در برخی مطالعات، دلایلی برای نفرت احتمالی از آن ذکر شده است.
طغیانگر بودن افراد
در مقوله بازاریابی، مفهومی وجود دارد به نام تئوری مقاومت؛ به این معنی که اگر افراد احساس کنند رفتارشان باید مطابق با یک نسخه از پیش تعیین شده باشد، مقاومت کرده و خلاف آن را انجام میدهند.
بر اساس مطالعهای که به سال 2008 بازمیگردد، ولنتاین هم دارای ویژگیهایی است که میتواند باعث بروز چنین مقاومتی بشود. این روز یک عید مذهبی نیست و برخی آن را ابزار شرکتها برای دخالت در زندگی رمانتیک مردم و فروش کالا و خدمات خود از این طریق میدانند.
یادداشتهای جمعآوری شده توسط محققان در حد فاصل سالهای 2000 تا 2006 نشان میدهد که مردم، نسبت به خرید کادو و هدیه دادن به عزیزان خود در روز ولنتاین، مقاومت نشان میدهند؛ حتی با وجود اینکه خود را ملزم به انجام این کار میدانند. البته ظاهرا این حس اجبار بر بسیاری از آنها غلبه میکند؛ زیرا در بین افراد تحت مطالعه، 75 درصد از زنان و 88 درصد از مردانی که در رابطه بودند، باز هم از هدیه دادن به شریک زندگی خود غافل نشدند. هر چند که در برخی موارد، هدایایی دستساز و خانگی اهدا شد.
به نظر میرسد افراد سینگل یا آنهایی که در شروع یک رابطه قرار دارند، بیشتر از ولنتاین گریزان هستند. 50 درصد زنان و یک هشتم مردانی که درگیر رابطه تازهای شده بودند، کادو دادن را صرفا از سر اجبار توصیف کردند. از طرفی برخی سینگلها نیز تبلیغات پرهیاهوی شرکتها در آستانه روز ولنتاین را، مایه عصبانیت خود میدانند. یکی از این افراد با طعنه نوشته بود:
بینهایت از شرکت هالمارک به عنوان اسپانسر رسمی روز ولنتاین سپاسگزارم که به من یادآوری کرد چه زندگی مجردی بیفایدهای دارم.
البته تنها روز ولنتاین نیست که مردم را به کادو دادن اجباری وا میدارد. برآورد سال 2013 موسسه تحقیقاتی Pew هم، از محبوب نبودن کریسمس به دلایل مشابه حکایت دارد. بر این اساس 33 درصد افراد از فرهنگ مادهگرایی (ماتریالیسم) کریسمس، 22 درصد از گرانی و 10 درصد مردم نیز از فروشگاههای پر ازدحام ایام کریسمس بیزارند.
راحت نبودن افراد در روابط خود
روز ولنتاین میتواند برای افرادی که از صمیمیت بیش از حد در رابطه خود اجتناب میکنند نیز مشکلساز باشد. محققان برای بررسی این موضوع، روی مفهومی به نام دلبستگی (attachment) متمرکز شدند که ریشه در روابط بین والدین و فرزندان دارد. افرادی با روحیه اجتناب از دلبستگی، سعی میکنند چندان با پارتنر خود صمیمی نشوند و تمایلی به ابراز حمایت عاطفی نشان نمیدهند.
همچنین بخوانید:
مشخص شده است که روحیه اجتناب از دلبستگی، روی رفتار شخص با طرف مقابل خود در روز ولنتاین نیز تاثیر میگذارد. محققان نظرسنجی آنلاینی را درباره روابط رمانتیک افراد ترتیب دادند؛ یکی در روز ولنتاین و دیگری در یک روز معمولی از ماه آوریل.
برخی از پرسشهای نظرسنجی، با بنری حاوی درونمایه رمانتیک ظاهر میشد که البته مستقیما به روز ولنتاین مرتبط نبودند. افرادی که روحیه اجتناب از دلبستگی نداشتند، مشاهده این بنرها را باعث بهتر شدن رابطه رمانتیک خود در روز ولنتاین و حتی روز عادی ارزیابی کردند. در عوض گروه دیگر حتی در روز ولنتاین نیز با مشاهده این مضامین رمانتیک، تغییری را در کیفیت رابطه خود گزارش نکردند.
برای محققان این به مانند رمزگشایی از برخی ابهامات، درباره روز ولنتاین بود. نتایج تعدادی از مطالعات قبلی، مناسبتهایی نظیر سالگرد ازدواج، تعطیلات و تولدها را در پیوند دادن زوجین به یکدیگر، موثر میدانستند. بلعکس در سایر مطالعات، شعلههای یک رابطه سست با نزدیک شدن به این مناسبتها و به ویژه روز ولنتاین، در آستانه خاموشی توصیف شده بود.
طبق نتیجهگیری محققان، این در اصل سبک دلبستگی فرد است که تعیین میکند ولنتاین، موجب تقویت یا فروپاشی رابطهی او خواهد شد.
ملودراماتیک بودن افراد
در مطالعه دیگری که روی انتظارات عاطفی متمرکز بود، از داوطلبان خواسته شد انتظارات خود از روز ولنتاین را، در نیمههای ژانویه (یک ماه قبل از ولنتاین) گزارش کنند. پس از ولنتاین از همان افراد خواسته شد تا حسی را که واقعا در آن روز تجربه کردند توصیف کنند.
پس از ولنتاین، اکثر داوطلبان به جدی گرفتن بیش از حد این روز اذعان کردند. افرادی که در رابطه بودند، تصور میکردند که در روز ولنتاین حس مثبت مضاعفی خواهند داشت و سینگلها نیز، انتظار داشتند حس منفی بیشتری را تجربه کنند. اما در روز موعود، مشخص شد که هر دو گروه حس کم و بیش یکسانی دارند.
شاید ویژگیهای شخصیتی شما، سرنخهای پیش از موعدی درباره احساس واقعیتان در روز ولنتاین به شما بدهد. محققان دریافتند که افراد برونگرا، چشمانداز روشنتری از عواطف و احساسات خود در آینده دارند. در عوض افراد مضطرب و عصبی، حس منفی بیشتری نسبت به روز ولنتاین پیش از فرارسیدن آن دارند؛ به ویژه اگر سینگل باشند.
همچنین بخوانید:
در این مطالعه، افراد برونگرا انتظار ولنتاین بسیار بهتری را از افراد عصبی میکشیدند؛ اما در واقع هر دو گروه نگاهی افراط گونه به موضوع داشتند. بنابراین شاید برای افراد بیزار از ولنتاین، بهتر باشد که یک نفس عمیق بکشند و به یاد داشته باشند که این روز هم مانند سایر ایام، خواهد گذشت.