گروه زیادی از افراد در هر سال دچار اختلال افسردگی فصلی میشوند. در این مقاله قصد داریم علائم و روش های درمان افسردگی فصلی را بررسی کنیم.
یک روز غمانگیز میتواند افراد زیادی را در حالت روحی بد قرار دهد، اما برای درصد کمی از جمعیت، یک فصل میتواند باعث ایجاد افسردگی شدید شود که به عنوان افسردگی فصلی شناخته میشود.
بر اساس بررسیهای صورت گرفته در سال 2009 میلادی، به صورت سالانه 1 الی 10 درصد جمعیت دچار افسردگی فصلی میشوند. تاکنون علت اصلی این اختلال شناخته نشده است، اما محققان بر این باورند که این مشکل دارای عوامل بیولوژیکی است.
بر اساس اعلام موسسه ملی بهداشت آمریکا (NIH)، گزارشهای زیادی از درمانهای موفق توسط نور، منجر به ایجاد نظریهای مبنی بر کاهش میزان نور در روزهای پاییز و زمستان و همچنین تاثیر آن بر روی ایجاد افسردگی فصلی شده است.
دکتر ویکتور فرناری (Victor Fornari)، مدیر روانپزشکی کودکان و نوجوانان بیمارستان Zucker Hillside در لانگ آیلند نیویورک اظهار داشت:
افراد زیادی هستند که در فصل پاییز و زمستان دچار اختلال افسردگی فصلی میشوند. معمولا علائم در فصل بهار بهبود مییابند.
نشانههای افسردگی فصلی
علائم افسردگی فصلی با علائم معمول افسردگی مشابه است. دکتر فرناری در رابطه با علائم افسردگی فصلی افزود:
بیخوابی، ناراحتی، تحریکپذیری، عدم توجه به سرگرمیهای معمولی، ناتوانی در تمرکز، خستگی و دور شدن از دوستان و خانواده در زمره نشانههای افسردگی فصلی قرار دارند.
در حالی که بعضی از افسردگیها در کاهش وزن موثر هستند، اما بیماران مبتلا به افسردگی فصلی یا SAD دچار افزایش اشتها و افزایش وزن میشوند، همچنین میتوان این مشکل را از خواب آلودگی روزانه و کمبود انرژی تشخیص داد.
با این که بسیاری از علائم افسردگی SAD با افسردگی معمولی یکسان است، اما برخی از بیماران مبتلا، نیاز به گذراندن دوره یکساله دارند تا بتوانند به طور کامل از علائم رهایی پیدا کنند.
دکتر فرناری در رابطه با تشخیص این اختلال اظهار داشت:
اولین موردی که باید تشخیص داده شود، روزی است که شما احساس کنید حالت طبیعی روحی خود را از دست دادهاید. در صورتی که این حالت غیرعادی چند روز به طول بیانجامد، باید سریعا به پزشک مراجعه کنید تا مراقبتهای اولیه آغاز شود، علیالخصوص زمانی که دچار مشکلاتی در خواب شوند یا دیگر تمایلی برای ادامه زندگی نداشته باشند.
در حالی که بیماران ممکن است SAD را در هر سال تجربه نکنند، اما تا 70 درصد امکان تجربه آن به صورت سالانه وجود دارد.
روش های تشخیص و تست افسردگی فصلی
پزشکان میتوانند با طرح کردن تعدادی سوال، اختلال افسردگی فصلی را تشخیص دهند. معمولا آزمایشهای فیزیکی برای جلوگیری و رد کردن سایر عوامل احتمالی در ایجاد این اختلال به کار گرفته میشود. بر اساس اعلام موسسه ملی بهداشت ایالات متحده آمریکا، گاهی وقتها ارزیابی روانشناختی برای موارد شدید SAD مورد نیاز است.
کلینیک مایو در رابطه با این اختلال اعلام کرد:
SAD یک نوع زیر مجموعه از افسردگی یا اختلال دو قطبی به حساب میآید و امکان دارد تمایز آن با سایر مشکلات روانشناختی دشوار باشد.
برای تشخیص افسردگی فصلی لازم است تا یک فرد معیارهای تشخیص و آمارهای اختلالات روانی را داشته باشد، به عنوان مثال، فرد مبتلا باید حداقل در دو سال متوالی، افسردگی و سایر علائم را در فصلهای مشابه تجربه کرده باشد.
دورههای افسردگی پس از دورههای بدون افسردگی دنبال میشود و هیچ توضیحی برای تغییرات خلق و خو هم وجود ندارد.
اکثر افراد مبتلا به افسردگی فصلی، علائم را در پاییز و زمستان تجربه میکنند، اما یک نوع نادر از این اختلال هم وجود دارد که در فصل تابستان به سراغ افراد خواهد رفت. بر اساس اعلام رسمی کلینیک مایو، بیماران مبتلا به SAD، اضطراب، تحریکپذیری، کاهش وزن، ضعف و بیخوابی را بیشتر تجربه میکنند.
شیوه درمان و داروهای لازم
درمان اختلال SAD به روشهای مختلفی انجام میشود؛ افراد مبتلا به افسردگی فصلی ممکن است به یک شیوه درمان نسبت به سایر بیماران، پاسخ مثبت بدهند. بسیاری از بیماران به نور درمانی به مدت 30 دقیقه در صبح پاسخ میدهند، لامپ فلورسنت میتواند این مشابهسازی را انجام دهد.
دکتر فرناری روش درمان از طریق نور را برای بیماران مبتلا به افسردگی فصلی، علیالخصوص کسانی که در فصل زمستان دچار مشکل میشوند، مناسب توصیف کرده است. برخی از بیماران با چند روز نور درمانی احساس میکنند انرژی بیشتری دریافت کردهاند و خلق و خوی آنها بهتر از گذشته شده است. پزشکان توصیه میکنند که بیماران مبتلا به افسردگی فصلی باید قبل از شروع نور درمانی از مشاوره پزشکی استفاده کنند.
Roecklein در این رابطه اظهار داشت:
کار کردن با یک متخصص جهت انجام نور درمانی برای بیماران میتواند شانس بیشتری جهت درمان به ارمغان آورد، زیرا آنها به خوبی زمان مناسب و شیوه انجام کار را تشریح خواهند کرد و نتایج بهتری حاصل میشود.
بر اساس اعلام NIH، علائم اختلال افسردگی فصلی در افرادی که در معرض نور قرار میگیرند، بعد از سه تا چهار هفته بهبود خواهند یافت. احتمالا پزشکان داروهای ضد افسردگی را برای افراد مبتلا به SAD تجویز میکنند. یکی از داروهایی که بر اساس اعلام کلینیک مایو برای افسردگی فصلی تجویز میشود، بوپروپیون نام دارد؛ ممکن است چند هفته قبل از آن که بیمار بتواند نتیجه دارو را ببیند، مشکل حل شود.
درمان رفتار شناختی (CBT) ممکن است در کنترل علائم افسردگی فصلی به افرادی که دچار آن هستند، کمک کند. از افراد دچار اختلال در طول جلسات درمان خواسته میشود که افکار منفی آزاردهنده را تشخیص دهند و متخصصان، مهارتهایی که به مدیریت و اصلاح افکار منفی کمک میکنند را آموزش خواهند داد.
محققان اخیرا متوجه شدهاند که روش درمان شناختی بر خلاف نور درمانی و داروهای ضد افسردگی، به کار خود ادامه میدهد.
Roecklein در رابطه با روش درمانی شناختی افزود:
در صورتی که از سال جاری از این روش استفاده کنید، احتمال مشاهده کاهش افسردگی در فصل زمستان وجود دارد.
گامهای بعدی بیماری SAD
نور درمانی، داروهای ضد افسردگی، CBT یا ترکیبی از این روشها را میتوان درمان اولیه برای افراد مبتلا به افسردگی فصلی دانست. پزشکان توصیه میکنند که این دسته از افراد باید در روز بتوانند از نور کافی با نشستن نزدیک پنجره یا بیرون رفتن برخوردار شوند.
دکتر فرناری اظهار داشت:
ورزش کردن و ماندن در کنار خانواده یا دوستان میتواند علائم SAD را کاهش دهد، همچنین روشهایی همانند یوگا هم میتواند تاثیرگذار باشد.
کلینیک مایو اعلام کرد که ممکن است برخی افراد از داروهای گیاهی و مکملهای غذایی برای مبارزه با SAD استفاده کنند، اما امکان تداخل دارویی و ایجاد عوارض جانبی ناخواسته هم وجود دارد، بنابراین بهتر است قبل از آزمایش آنها با پزشک مشورت کنید.
یکی از چالشهای موجود در درمان بیماران مبتلا به SAD، دوره آزمون و خطا برای پیدا کردن روش درمان اولیه مناسب برای افراد است، اما میتوان این دوره انتظار را بر اساس تحقیقات کنونی که انجام شدهاند، حذف کرد.