کمبود خواب عمیق بستر ساز ابتلا به آلزایمر است

تحقیقات جدید نشان می دهد که یک رابطه بالقوه بین بیماری آلزمایمر از یک سو و کبود خواب عمیق از سوی دیگر وجود دارد؛ بدین معنا که فقدان خواب عمیق می تواند امکان بروز نشانه ها و یا ابتلا به آلزایمر را ارتقا دهد.

تحقیقات مختلفی را شاهد بوده ایم که جملگی بر تاثیرات منفی کمبود خواب تاکید داشته اند، اما یک پژوهش جدید بیانگر این مهم است که کمبود خواب عمیق می تواند به صورت بالقوه در بروز بیماری آلزایمر نقش داشته باشد.

زمانیکه نوبت به سیستم حذف زباله های مغزی برسد که در جریان آن پروتیین های سمی در مغز پاکسازی می شوند،  دیگر نمی توان نسبت به خواب عمیق کم توجه بود. در چنین موردی خواب عمیق یک نقش کلیدی را بازی می کند. در واقع فقدان خواب عمیق باعث می شود تا این سیستم نتواند به خوبی کارایی خود را اجرا کند و در این صورت فرد مبتلا به بیماری آلزایمر خواهد شد.

آلزایمر بیماری است که تاکنون برای آن درمان قطعی پیدا نشده است و در حال حاضر دنیای علم تنها سعی دارد روش هایی را برای پیشگیری از ابتلا به آن عنوان کند. احتمال می رود در بطن و هسته مرکزی بیماری آلزایمر پروتیین های سمی وجود داشته باشند که در راس آنها بتا آمیلویید (beta amyloid) قرار دارد که قادر است در مغز تجمع پیدا کند.

کمبود خواب عمیق و تراکم پروتیین های سمی در مغز

تجمع و تراکم این پروتیین در مغز می تواند بستر ساز ابتلا به بیماری آلزایمر باشد و یکی از عواملی هم که می تواند منجر به تراکم این پروتیین سمی در مغز شود فقدان خواب عمیق است. در واقع کمبود خواب عمیق باعث می شود تا بتا آمیلویید در مغز متراکم شود.

در تحقیقات به عمل آمده بر روی موشها مشخص شد سیستم گلیمفاتیک مغز (brain’s glymphatic system) که در تولید مایع نخایی نقش دارد می تواند زباله های مغزیی را پاکسازی کند، در صورت کم کاری این سیستم شاهد افزایش زباله های سمی مغز و تراکم آنها هستیم.

پژوهش ها نشان داد موش هایی که به خواب عمیق فرو می روند از جریان مناسب مایع نخاعی در مغز خود برخوردار بودند و لذا به نظر می رسد این سیستم و کم کاری آن که می تواند ناشی از فقدان خواب عمیق باشد و در نهایت بسترساز تجمع مواد سمی مانند بتا آمیلویید در مغز شده و فرد را مستعد ابتلا به آلزایمر نماید.

پژوهشگران تاکید دارند که خواب عمیق می تواند عملکرد سیستم آشغال زدایی مغز را بهبود ببخشد و مانع از تجمع و تراکم مواد سمی در مغز شود. بر همین اساس در کنار کمبود خواب، می توان عامل کمبود خواب عمیق را هم یکی از عوامل بستر ساز ابتلا به بیماری آلزایمر عنوان کرد. بیماری که هم اکنون  5.5 میلیون آمریکایی را تحت تاثیر قرار داده است.

در مغز تمامی افرادی که آلزایمر دارند، تجمع غیر عادی پروتیین‌هایی با نام پلاک‌‌های آمیلوئیدی به چشم می خورد که بتدریج سلول‌های مغز و ارتباط میان آن‌ها را تخریب می کنند. این روند  باعث می‌شود که فرد قابلیت فکر کردن و یادآوری خاطرات گذشته را نداشته باشد. تخریب ایجاد شده برگشت ناپذیر است و هنوز هم درمانی برای این بیماری خطرناک یافت نشده است.

در حال حاضر محققان سراسر جهان با تمام قوا در تلاش برای یافتن یک داروی کارآمد هستند، اما اکثر داروها در مرحله آزمایشی با شکست مواجه شده اند، اما یافتن درمان تنها دل مشغولی دانشمندان نیست، آن‌ها در تلاش هستند تا عامل یا عوامل اصلی ایجاد بیماری آلزایمر را نیز کشف کنند.

به نظر می رسد که انسان ها باید یک سبک زندگی سالم را در پیش بگیرند تا بتوانند ریسک ابتلا به این بیماری را به حداقل برسانند. با وجود اینکه بیشتر داروهای ساخته شده در این زمینه، در آزمایش‌های مختلف شکست خورده اند اما همچنان آزمایش های دیگری در حال انجام هستند که شاید در نهایت موفقیت آمیز باشند.