آپاچی را میتوان معروفترین هلیکوپتر نظامی دانست. هواگردی که عنوان برترین هلیکوپتر تهاجمی را نیز در اختیار دارد. حال بوئینگ از طرح جدید آپاچی کامپوند رونمایی کرده که در ادامه نگاهی کوتاه به آن خواهیم داشت.
در حال حاضر کارشناسان نظامی هلیکوپتر تهاجمی آمریکایی AH-64 آپاچی (Apache) را برترین هلیکوپتر تهاجمی دنیا میدانند. سیستمهای الکترونیکی کامل و پیشرفته، رادار و سیستمهای اپتیکی، توان حمل بالای مهمات، برد و سرعت زیاد همگی دست به دست داده تا آپاچی را به این جایگاه برسانند. حال با معرفی طرح آپاچی کامپوند این هلیکوپتر میرود تا همچنان جایگاهش را در آینده حفظ کند.
هلیکوپتر تهاجمی AH-64 آپاچی در نیمه اول دهه 1970 توسط کمپانی هوانوردی آمریکایی هیوز هلیکاپترز (Hughes Helicopters) طراحی و تولید شد و به خدمت ارتش آمریکا در آمد. در سال 1984 کمپانی هوافضا، امنیتی و دفاعی آمریکایی مکدانل داگلاس (McDonnell Douglas) هیوز هلیکاپترز را خریداری کرد و امتیاز آپاچی نیز به آن رسید. سر انجام در سال 1997 مکدانل داگلاس نیز توسط کمپانی بوئینگ خریداری شد تا آپاچی در کنار چندین طرح بیمانند دیگر همچون جنگندههای F-15 ایگل (Eagle) و F/A-18 هورنت (Hornet) به مالکیت بوئینگ در آیند.
آپاچی از زمان ورود به خدمت خود تا به امروز دستخوش بهسازی و ارتقاهای فراوانی شده و سه مدل به نامهای AH-64A آپاچی، AH-64D آپاچی لانگبو (Apache Longbow) و AH-64E آپاچی گاردین (Apache Guardian) دارد. در حال حاضر AH-64E آخرین مدل از آپاچی است و از جمله بهسازیهای آن نسبت به مدل AH-64D میتوان به موتورهای جدید T700-GE-701D اشاره کرد که سبب شده سرعت، توان حمل و چالاکی هلیکوپتر به مقدار چشمگیری افزایش و مصرف سوختش کاهش یابد. امکان کنترل پهپادها از دیگر قابلیتهای جدیدی و منحصر به فرد این هلیکوپتر است.
اما آپاچی برای اینکه بتواند در آینده نیز همچنان عنوان برترین هلیکوپتر تهاجمی را حفظ کند بایستی خود را به دست مهندسان کمپانی هوافضا، امنیتی و دفاعی آمریکایی بوئینگ (Boeing) بسپارد تا آن را برای آینده آماده کنند. بوئینگ در هفتاد و پنجمین نشست سالانه و نمایشگاه فناوری که توسط «جامعه پرواز عمودی» آمریکا برگزار میشود، از طرح مفهومی جدید خود موسوم به Advanced AH-64 Block 2 Compound رونمایی کرد که با نام آپاچی کامپوند نیز شناخته میشود. ناگفته نماند ماکتی از این هلیکوپتر نیز در از سوی بوئینگ در معرض دید قرار گرفت. آپاچی کامپوند طرحی برای پاسخ به نیاز پروژه هواگرد عمودپرواز آینده ارتش آمریکاست که اختصارا با نام FVL شناخته میشود.
آپاچی کامپوند بالهای بزرگتری دارد که ضمن کمک به تولید نیروی لیفت (برا) بیشتر، توان حمل بار و مهمات هلیکوپتر را نیز افزایش میدهد. شمار آویزگاههای زیر هر بال از 2 عدد به 3 افزایش پیدا کرده تا هلیکوپتر بتواند تجهیزات، بار و مهمات بیشتری زیر بالهایش حمل کند. خروجی موتور نیز دستخوش تغییر شده تا گازهای گرم خروجی را بهتر پراکنده کند و مانع از کشف هلیکوپتر به واسطه اثر گرمایی تولیدی از موتورها شود.
پایدار کنه عمودی دمی نیز بزرگتر شده و البته مهمترین تغییر اضافه شدن یک پروانه پیشران به پشت هلیکوپتر است که سبب افزایش سرعت، قدرت، توان مانور و برد هلیکوپتر میشود. از آنجا که طرح جدید یک هلیکوپتر ترکیبی است، احتمالا پرههای هلیکوپتر نیز ساختار مستحکمتری داشته باشند. ناگفته نماند پروانه دمی که وظیفه خنثی کردن نیروی گشتاور ناشی از چرخش پروانه اصلی را برعهده دارد نیز به قوت خود باقی مانده است.
همچنین با نگاه به تصاویر منتشر شده از ماکت آپاچی کامپوند میتوان بدنه کشیدهتر با جایگاههای موتور که آنها نیز کشیدهتر شدهاند را دید، اما ظاهر بدنه همچنان همان آپاچی سابق است و اصالت طرح حفظ شده است. توپ خودکار 30 میلیمتری زیر دماغه و تجهیزات اپتیکی دماغه نیز از دیگر اجزایی است که از آپاچی به آپاچی کامپوند به ارث رسیده است. از دیگر تفاوتهای هلیکوپتر جدیدی با آپاچی میتوان به ارابههای فرود جمع شونده اشاره کرد. Advanced AH-64 Block 2 Compound میتواند 2.7 تن بار و مهمات حمل کند که از هر هلیکوپتر تهاجمی دیگری بیشتر است. سرعت هلیکوپتر بیش از 340 کیلومتر بر ساعت و برد پروازیاش نیز بیش از 850 کیلومتر است.
به صورت کلی میتوان گفت سرعت و برد آپاچی کامپوند در مقایسه با آپاچی گاردین 50 درصد افزایش داشته و مصرف سوختش نیز 24 درصد بهینهتر است. تمامی این مزایا تنها در قبال افزایش 20 درصدی هزینه هلیکوپتر بدست آمدهاند. تولید این هلیکوپتر احتمالا از حدود 2032 آغاز و در سال 2045 نیز به توان عملیاتی اولیه خود خواهد رسید. تا آن زمان نیز آپاچی گاردین به عنوان هلیکوپتر تهاجمی اصلی ارتش ایالات متحده آمریکا به پرواز میپردازد.
اما نکته جالبی که با نگاه به آپاچی کامپوند متوجه میشویم شباهت آن به طرح هلیکوپتر ترکیبی AH-56 شاین (Cheyenne) است که در دهه 1960 توسط کمپانی هوافضا، امنیتی و دفاعی آمریکایی لاکهید (Lockheed) برای ارتش طراحی و ساخته شد، اما برای ورود به خدمت پذیرفته نشد و در نهایت AH-64A آپاچی به جای آن برای خدمت انتخاب شد. دلیلی آن نیز بروز اختلاف بین نیروی هوایی و نیروی زمینی (ارتش) بود؛ نیروی هوایی شاین را هواگردی با نقش مشابه هواگردهای نیروی هوایی میدانست.
در پایان باید گفت به گفته خبرگزاریها بوئینگ پیشتر ماکتی از نمونه پرسرعت آپاچی را درون تونل هوا آزمایش کرده است. بوئینگ قصد دارد با ساخت نمونه جدیدی از آپاچی، آن را برای میدانهای نبرد بسیار پیچیده آینده آماده و این هلیکوپتر را تا سال 2060 به عنوان هواگردی با هزینه مناسب برای ارتش در خدمت نگه دارد.