رویای زندگی بر روی ماه در سالهای اخیر بیشتر از همیشه به واقعیت نزدیک شده و علاقهمندان بسیاری در سراسر جهان به دنبال عملی کردن آن هستند. در همین رابطه قصد داریم تا تغییرات جالبتوجه کره زمین از دید ساکنان ماه را بررسی کنیم.
کره زمین از روی ماه چه شکلی به نظر میرسد؟ این سوالی است که ذهن علاقهمندان به فضای خارج از اتمسفر زمین را مشغول کرده است. برای ما اهالی زمین که در برخی شبها قمر سیاره خود را در آسمان میبینیم، ظاهر ماه به صورت دورهای دچار تغییراتی میشود و در زمانهایی مشخص، حلالی شدن و کوچک و بزرگ شدن قسمت روشن این قمر قابلمشاهده است.
با این وجود اگر قرار باشد که رویای زندگی بر روی ماه روزی به حقیقت بپیوندد، ساکنان آینده این جرم آسمانی شاهد چه تغییراتی در ظاهر سیاره مبدا خود خواهند بود؟ نکته اولی که در این رابطه باید به آن توجه کنیم، همزمان بودن مدت چرخش مداری و چرخش محوری ماه است که باعث میشود این جرم در یک بازه زمانی یک ماهه هم به دور خود و هم به دور زمین بچرخد.
به همین دلیل یک طرف مشخص از ماه همیشه به سمت زمین قرار دارد و قسمت دیگر این قمر که به نام نیمه تاریک ماه شناخته میشود، از دید زمینیان پنهان است؛ بنابراین نمای زمین از روی ماه به محل قرارگیری ما بستگی دارد و اگر قرار باشد که در نیمه تاریک ساکن باشیم، هرگز زمین را نخواهیم دید. جالب است بدانیم که اولین انسانهایی که مستقیما نیمه تاریک ماه را دیدند، فضانوردان ماموریت آپولو 8 بودند.
فیل نیکولسون (Phil Nicholson)، از متخصصان مرکز اختر فیزیک و علوم سیارهای کورنل در نیویورک، در مورد نمای ساکنان ماه از زمین که در قسمتی غیر از نیمه تاریک قرار دارند، میگوید؛ در طول مدتی حدودا 30 روزه که یک چرخه شبانه روزی بر روی ماه اتفاق میافتد، به نظر میرسد که قسمت روشنشده سیاره زمین، از حالت کامل به صورت حلالی تبدیل میشود و در اواخر این سیکل، ساکنان قمر تنها قسمتی از سیاره را میبینند که در شب قرار دارد.
در این حالت نور بازتاب شده از سطح ماه به همراه نورهای مصنوعی روشن شده در شب باعث میشوند که سیاره ما به سختی در آسمان ماه دیده شود. البته از آنجایی که ماه اتمسفر ندارد، دیدن ستارهها و اجرام آسمانی در طول روز و با وجود نور خورشید، کار سختی نیست.
زمین از روی ماه بسیار بزرگ دیده میشود
کریستینا شوپلا (Christine Shupla)، از مدیران موسسه ماه و سیارهای ناسا، در این رابطه میگوید که از آنجایی که سیاره ما چهار برابر بزرگتر از قمرش است، زمین از روی ماه بسیار بزرگ دیده میشود. از طرف دیگر طلوع و غروب زمین هم از روی سطح ماه بیمعنی بوده و سیاره ما بسته به محل قرارگیری ساکنان، همیشه در یک جا از آسمان دیده میشود. البته به دلیل محور بیضی شکل ماه، زمین در قسمت موردنظر دور و نزدیک میشود، اما محل نسبی آن تغییری نمیکند. چیزی که تغییر میکند جزییات بخشی از زمین است که به طرف ما قرار دارد و در حالی که برخی مواقع اقیانوسهای پهناور سیاره را میبینیم، در برخی مواقع هم خشکیها و قارههای زمین قابل رویت هستند.
در انتها موضوعی که برای نیکولسون هم جالب است، خورشیدگرفتگیها و زمین گرفتگیهایی است که از روی ماه دیده میشوند. به دلیل بزرگتر بودن زمین نسبت به ماه، دیدن خورشیدگرفتگی از سطح قمر زمین بسیار راحت خواهد بود و در زمانی که ساکنان زمین با افتادن سایه سیاره بر روی قمر، یک ماه گرفتگی را تجربه میکنند، ساکنان ماه یک خورشیدگرفتگی را میبینند. این اتفاق سالی دو یا سه بار رخ میدهد و از طرف دیگر، با وقوع یک خورشیدگرفتگی بر روی زمین هم آنچه انسانهای روی ماه میبینند، سایه بزرگ قمرشان بر روی زمین است.