اخیرا با شروع طرح اجباری شدن کارت سوخت افرادی که کارت سوخت نداشتند با مشکل مواجه شدند. حالا این سوال مطرح میشود که چرا طرح تبدیل عابر بانک به کارت سوخت اجرا نشد؟
طرح استفاده الزامی کارت سوخت از روز سه شنبه 22 مرداد 98 در 4 کلانشهر کشور شروع شد و در حال حاضر هر فردی که کارت سوخت ندارد و برای انجام فرایند ثبت نام کارت سوخت به سایت پلیس +10 مراجعه میکند از وی شماره حساب بانکی درخواست میشود، اما سرانجام ثبت نام نتیجهای در برنداشته و از متقاضیان میخواهند به نزدیکترین دفاتر پلیس +10 مراجعه کند. در سال گذشته موضوع طرح تبدیل عابر بانک به کارت سوخت مطرح شده بود و آن دسته از متقاضیانی که کارت سوخت نداشتند، میتوانستند از کارت عابر بانک به عنوان کارت سوخت استفاده کنند، اما این طرح زمانی مطرح شد که موضوع تحریم واردات بدنه کارت سوخت مشکلاتی را به همراه داشت و مسئولان مربوطه عنوان کردند تا هنگامی که بدنه کارت سوخت تعیین و تکلیف نشود، در خصوص بنزین نمیتوان تصمیمگیری کرد.
در همان زمان نیز محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات عنوان کرده بود 10 میلیون خودرو فاقد کارت سوخت هستند که طرح تبدیل عابر بانک به کارت سوخت حدود 330 میلیارد دلار صرفهجویی را به همراه خواهد داشت، اما با چنین صرفهجوییهایی نیز همچنان این طرح اجرایی نشد و شرکت پالایش و پخش فرآوردههای نفتی اعلام کرد مشکلات فعلی با واردات دستگاههای تولید بدنه کارت سوخت برطرف شده است و حالا میتوان برای متقاضیان کارت سوخت المثنی صادر کنیم، اما چرا طرح تبدیل عابر بانک به کارت سوخت منتفی شد؟
نیمی از جایگاههای سوخت به شبکه بانکی متصل هستند
در ماههای پایانی سال گذشته با افزایش حواشی پیرامون احیای مجدد کارت سوخت و سهمیه بندی بنزین، شعب بانکی نیز با صدور اطلاعیهای به مشتریان خود اعلام کردند، شرایط اتصال کارت سوخت به کارت بانکی مهیا شده است. طبق برنامهریزیهای انجام شده مقرر شد افرادی که دارای کارت سوخت نیستند از این طرح استفاده کرده و با معرفی یک کارت بانکی بتوانند آن را به کارت سوخت تبدیل کنند. طبق آماری که وزیر ارتباطات اعلام کرد حدود 55 درصد از نازلهای پمپ بنزینها به سیستمهای متمرکز و 45 درصد آنها نیز به دستگاههای پرداخت (pos) متصل شدهاند. از این رو پس از ثبت نام کاربر در این طرح، بانک دارنده کارت یک کیف الکترونیکی ایجاد خواهد کرد تا امکان پرداخت هزینه سوختگیری به واسطه کارت بانکی مالک کارت سوخت مهیا شود. چنین طرحی میتوانست در هزینههایی چون چاپ کارت صرفهجویی کرده و اتلاف وقت شهروندان را کاهش دهد.
دلایل اجرا نشدن طرح تبدیل عابر بانک به کارت سوخت
1. مشکل پوشش اینترنتی در نقاط مختلف
هنگامی که طرح تبدیل عابر بانک به کارت سوخت مطرح شد، بسیاری از کارشناسان از اجرای این طرح انتقاد کردند و گفتند این طرح دارای ایرادهای متعددی است. برخی از آنها بر این باور بودند که کارت بانکی فقط در زمانی میتواند به عنوان کارت سوخت مورد استفاده قرار گیرد که سیستم آنلاین وجود داشته باشد و این کارتها قابلیت استفاده در زمان آفلاین را ندارند. از طرفی مواردی چون شرایط اینترنتی در کشور مساعد نیست، در مناطق روستایی و دورافتاده سرعت اینترنت پایین است و جادهها پوششدهی اینترنتی ضعیفی دارند. این موارد باعث میشود مالکان برای سوختگیری با مشکل مواجه شوند. از طرفی زیرساختها نیز برای اجرای این طرح آماده نبودند و همین موضوع باعث اجرایی نشدن این طرح شد.
2. مسائل امنیتی
کیوان نقرهکار، کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطات در خصوص عدم اجرای این طرح عنوان کرد:
متصل کردن کارتهای بانکی به کارتهای سوخت را میتوان یک موضوع چند لایه و پیچیده دانست و فقط فراهم کردن زیرساختهای فنی برای اجرای آن کافی نیست. در واقع موضوع امنیت نیز مطرح است که بر این باورم مجموعهای از دلایل باعث شد تا این طرح اجرایی نشود. هنگامی که این طرح مطرح شد، کسی این موضوع را بیان نکرد که آیا برای این کارتها امکانات جدیدی ارائه میشود یا خیر. به باور من بهتر است برای اتصال کارتهای سوخت به کارتهای بانکی قابلیت شارژ مالی کارت بانکی برای سوختگیری نیز در نظر گرفته شود. کارت سوختی که قرار بود به افراد داده شود، بهتر بود همان کارت بانکی باشد که قابلیت سوختگیری و پرداخت مالی را برای افراد فراهم میکرد تا علاوه بر دریافت بنزین، با همان کارت بتوان مبلغ را نیز پرداخت کرد.
تفاوت در ساختار کارت سوخت و عابر بانک
بیژن اسلامی، مدیر یکی از شعب بانکی، در خصوص عدم اجرای طرح تبدیل عابر بانک به کارت سوخت عنوان کرد:
هنگامی که موضوع اتصال کارتهای سوخت به کارتهای بانکی مطرح شد، اقدام آسانی به نظر میرسید، اما حقیقت اینجاست که کارتهای بانکی فقط برای دریافت وجه و انتقال پول قابلیت دارند نه اینکه سهمیه بنزین به آنها واریز شود. برای اینکه کارتهای سوخت را به کارتهای بانکی متصل کنیم، به ایجاد نرم افزار و سخت افزارهای ویژه این کار نیاز داریم و نمیشود به همین آسان بگوییم میتوانیم این طرح را انجام دهیم. از دید من افرادی که این طرح را مطرح کردند، نمیدانستند ساختار کارت بانکی با کارت سوخت دارای تفاوت است؛ چراکه کارتهای بانکی فعلی فقط برای پرداخت و برداشت طراحی شدهاند و قابلیت شناسایی آنلاین سوختگیری را ندارند.