پیشران هسته‌ ای ؛ خطر دائم فاجعه برای تمام ساکنان زمین

64 سال پیش از این که روسیه پروژه موشک کروز با پیشران هسته‌ ای خود را آغاز کند، آمریکا طرح مشابهی را در دست توسعه داشت. داستان این پروژه می‌تواند مثال خوبی برای درک میزان خطر حاصل از تسلیحات با پیشران هسته‌ ای باشد.

مدتی قبل بود که در جریان یک آزمایش در روسیه، انفجار عظیمی رخ داد که به کشته شدن حداقل 7 نفر انجامید و باعث آزاد شدن مقادیری از مواد خطرناک پرتوزا شد. در پی این حادثه میزان مواد رادیواکتیو در اطراف محل حادثه برای مدت کوتاهی به بیش از 20 برابر حالت عادی رسید و حتی مقامات قصد تخلیه کوتاه مدت روستایی در نزدیکی محل حادثه را داشتند. ظاهرا انفجار مرتبط با توسعه یک راکتور هسته‌ای کوچک شده بوده است که احتمالا در موشک کروز با پیشران هسته‌ ای روسیه به نام بوروستنیک به کار خواهد رفت.

ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، سال گذشته از وجود طرح موشک کروز با پیشران هسته‌ ای خبر داد. این موشک برای نفوذ به سامانه دفاع موشکی آمریکا به کار خواهد رفت و یکی از تسلیحات جدیدی است که برای به روز کردن زرادخانه هسته‌ای روسیه در حال توسعه است.

اما روسیه اولین کشوری نیس که بر روی چنین ایده‌ای کار کرده است. در سال‌های آغازین جنگ سرد، نیروی هوایی آمریکا پروژه “موشک فراصوت ارتفاع پایین” یا به اختصار SLAM خود را آغاز کرد. اسلم یک وسیله بدون سرنشین بسیار بزرگ با پیشران هسته‌ ای بود که 4 ماخ سرعت داشت و برد آن در حدود 182000 کیلومتر (به اندازه 4 بار دور زدن زمین) تخمین زده شده بود. این سلاح با دارا بودن خصوصیات ذکر شده (پرواز در ارتفاع پایین و دور ماندن از چشم رادارها) برای نفوذ به حریم هوایی شوروی و حمله اتمی به اهداف مختلف در این کشور طراحی شده بود.

اسلم بیشتر شبیه به هواگردهای بدون سرنشین امروزی بود و در ابتدا تا نقطه‌ای مشخص با کنترل رادیویی هدایت می‌شد و پس از آن با استفاده از سامانه تعقیب عوارض زمینی در یک مسیر از پیش تعیین شده به پرواز ادامه می‌داد. بر خلاف موشک کروز که تنها یک کلاهک حمل می‌کند، اسلم 16 بمب هیدروژنی را با خود حمل می‌کرد و می‌توانست چندین هدف را در مسیر خود نابود کند. در نهایت نیز خود موشک در نقطه پایانی به هدفی اثابت می‌کرد و باعث ایجاد آلودگی رادیواکتیو در آن منطقه می‌شد.

اما مشکل خطراتی بود که استفاده از این سلاح به همراه داشت و بسیاری در آمریکا نسبت به این خطرات ابراز نگرانی کردند. اولین مشکل اموج شوک حاصل از سرعت بالای موشک بود که می‌توانست خسارات زیادی را در مسیر اسلم بر روی زمین ایجاد کند. دومین و خطرناک ترین مشکل این سلاح، پخش مواد پرتوزا در مسیر آن بود. بر خلاف راکتورهای نیروگاه‌های هسته‌ای که در آن هسته راکتور شدیدا محافظت شده و میزان مواد رادیواکتیو آزاد شده در آن‌ها قابل کنترل است، اندازه کوچک راکتور مورد استفاده در پیشران نمی‌تواند همین میزان از محافظت را ایجاد کند و هوای گرم خارج شده از خروجی آن به مواد پرتوزا آلوده خواهد بود.

 

آمریکا دو نمونه از این پیشران‌ها را با نام‌های Tory II-A و Tory II-C تولید و آن‌ها را با موفقیت در صحرای نوادا بر روی زمین آزمایش کرد. در این آزمایش‌ها، پیشران‌ها بر روی ریل قرار گرفته و برای مدت کوتاهی فعال شدند و مسافتی کمی را پیمودند. اما پس آن دولت آمریکا دریافت که آزمایش پروازی بسیار خطرناک خواهد بود و زیر بار انجام آن نرفت. در نهایت با ظهور موشک‌های بالستیک این پروژه در سال 1964 کنار گذاشته شد.

تجربه آمریکا در این زمینه و همچنین حادثه انفجار در روسیه نشان دهنده غیر قابل اطمینان بودن موشک با پیشران هسته‌ای و خطرات این تسلیحات هستند و کشورهای توسعه دهنده، علاوه بر شهروندان دیگر کشورها، به طور قطع شهروندان خود را نیز در معرض فاجعه قرار خواهند داد.