متافیزیک چیست و چه تعریفی دارد؟

متافیزیک چیست؟ قبل از تشریح مفهوم Metaphysics باید بدانید متافیزیک در کنار علم جای می‌گیرد و برخلاف باور اکثر مردم با فال‌گیری، پیش‌گویی و رمالی ارتباطی ندارد.

طی سالیان گذشته همواره شاهد این موضوع بوده‌ایم که آن دسته از کسانی که قصد فریب عمومی را دارند، برای تایید روش‌های خود از کلمات و اصطلاحات حوزه‌های علم و دانش استفاده می‌کنند. برای مثال در حال حاضر رمالان و فالگیران به دلیل افزایش سطح علمی برای تاثیرگذاری بیشتر به جای استفاده از کلمات قدیمی به استفاده از کلماتی چون کوانتوم، Metaphysics و سایر کلمات رایج حوزه علم و دانش روی آوردند. این کار سودجویان باعث شده است که مفهوم واقعی چنین کلماتی نادیده گرفته شود. از این رو در این مقاله شما را با مفهوم واقعی متافیزیک آشنا می‌کنیم.

متافیزیک چیست؟

با ترکیب دو کلمه متا (بعد) و فیزیک (طبعیت)، متافیزیک شکل گرفته است که در بسیاری از کتاب‌ها به مابعد‌الطبیعه ترجمه می‌شود. این کلمه دارای رگه‌هایی از فلسفه بوده و ارسطو در خصوص آن می‌گوید به دنبال اولین اصل‌ها و علت‌ها بودن هدف اصل متافیزیک است. متافیزیک در دل خود پرسش‌های اصلی چون بودن، نبودن، شدن و مواردی از این قبیل را جای داده است. همچنین متافیزیک را به نوعی آنتولوژی یا وجودشناسی نیز می‌شناسند.

کلمه متافیزیک توسط شاگردان ارسطو و نامی ساخته شده بود تا نوشته‌های پس از فیزیک آنها را نام‌گذاری کنند. پس از چند دوره از کلمه متافیزیک برای معانی که اشاره شد مورد استفاده قرار گرفت. ارسطو به جای کلمه متافیزیک از عبارت دانش یا فلسفه اولین استفاده می‌کرد. پس از مدتی افرادی که به واژگان حوزه علوم و فلسفه آشنایی نداشتند از آن برای کلمات مابعدالطبیعه یا ماوراءالطبیعه استفاده کردند. این افراد به دلیل نداشتن دانش کافی از پدیده‌هایی عجیب و فراطبیعی، برای نامیدن آنها از متافیزیک بهره بردند. به همین دلیل امروزه برای پدیده‌هایی که فیزیک نتواند آن را توصیف کند، از واژه Metaphysics استفاده می‌کنند.

چنین اشتباهاتی باعث شده است که حتی دانشگاهیان نیز در خصوص Metaphysics به درک درستی نرسیده‌اند و متاسفانه کتاب «هر آن‌چه ضروری است در خصوص مسائل فراطبیعی یا پارانرمال بدانید» که توسط سیلویا براون نوشته شده است را در زبان فارسی به عنوان پدیده‌های متافیزیکی ترجمه کرده‌اند. از این رو مخاطبانی که فارسی زبان هستند مفهوم مستقل متافیزیک و پارانرمال را ندانسته و این دو را متاسفانه با یکدیگر برابر می‌دانند. سیلویا براون در این کتاب در خصوص اشیای ناشناخته فضایی (UFO)، خون آشام، ارواح، طلسم و برون‌فکنی روح و هاله، پری‌دریایی و اشباح سخن می‌گوید، اما مترجم در مقدمه نوشته است این کتاب نوشته یکی از بزرگترین نویسندگان عرصه متافیزیک جهان است. به طور کلی چنین سوءتعبیرهایی باعث شده است که در حال حاضر شاهد سوءاستفاده‌های گسترده از این واژه باشیم و رمالان و فال‌گیران محصولات خود را تحت واژه Metaphysics به فروش برسانند.

تعریفی از متافیزیک

تعریف متافیزیک توسط ماکس پلانک:

در ذهن خود قطعه خاکی را تصور کرده و سپس ابعاد هندسی آن در کنار ساختار شیمیایی و فیزیکی را مورد بررسی قرار دهید. به این اقدام یک بررسی علمی می‌گویند، اما این مقدار خاک را در کنار یک تصویر بزرگ‌تر و گسترده در نظر بگیرید. بیابانی را تصور کنید که در آن تپه‌ها و دامنه‌های متعددی وجود دارد که اگر آن را از دیدگاهی بلند تجسم کنید، شما با تصویر جدیدی مواجه خواهید شد و این مورد را با بینش متافیزیکی شبیه می‌دانند. Metaphysics و علم در کنار یکدیگر قرار دارند و شناخت علمی در بطن معرفت متافیزیکی شبیه فیزیولوژی و بیوشیمی جای دارد.

جمع‌بندی

به طور کلی Metaphysics و علم در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند. در پایان باید بگوییم که بر خلاف تصور اکثر مردم متافیزیک به اشباح سرگردان، پیشگویی، فال‌گیری و رمالی ارتباطی ندارد. در خصوص متافیزیک با پرسش‌هایی مواجه می‌شویم مثل حقیقت چیست؟ چگونه معلول به علت نیازمند است؟ دلیل اینکه نمی‌توان بدون علت به وجود آمد چیست؟ وجود به چه معناست؟ چرا به جای اینکه چیزی نباشد، چیزی وجود دارد؟ اصالت وجود و اصالت ماهیت چیست؟ رئالیسم چگونه معنا می‌شود؟ ریشه تنوع و تعدد چیست؟