در تصاویر جدید کاوشگر کنجکاوی (Curiosity) که اخیرا به مقر ناسا در زمین فرستاده شدهاند، شاهد مکانی هستیم که این مریخ نورد قرار است به زودی روی آن تحقیق کند.
درست است که کاوشگر کنجکاوی صرفا برای عکاسی از مریخ به این سیاره فرستاده نشده و کار اصلی این کاوشگر، بررسی و تحقیق روی مریخ است اما با این حال تصاویری که هر چند وقت یکبار از جانب کنجکاوی به زمین فرستاده میشود، انقدر کیفیت و البته جذابیت دارند که بجز دانشمندان ناسا، بسیاری از مردم عادی هم علاقهمند به مشاهده آنها هستند. به همین دلیل ناسا هم اکثر این تصاویر را به طور رسمی و با کیفیت بالا در اختیار علاقهمندان قرار میدهد. اما تصاویر جدید کاوشگر کنجکاوی بجز جذابیتی که بخاطر به تصویر کشیدن سطح مریخ دارند، برای کسانی که درست مانند این کاوشگر، “کنجکاو” هستند هم میتوانند بسیار جذاب باشند چرا که این تصاویر، محلی را به نمایش گذاشتهاند که کنجکاوی قرار است به زودی کاوش در آن را آغاز کند.
همین حالا که این متن در حال نوشته شدن است، کاوشگر کنجکاوی در کوهپایه کوه آئولیس (Aeolis Mons)، ملقب به کوه تیز یا همان کوه شارپ (Mount Sharp) قرار دارد. کوه شارپ با ارتفاع حدودا 5.5 کیلومتری در دهانه برخوردی گِیل (Gale Crater) واقع شده است. دهانه گیل هم با محیطی به اندازه تقریبا 154 کیلومتر یکی از مهمترین دهانه های برخوردی مریخ محسوب میشود. دانشمندان تخمین میزنند که دهانه گیل، احتمالا 3.5 الی 3.8 میلیارد سال پیش و در اثر برخورد یک شهاب سنگ عظیم به وجود آمده و سپس بادهای موجود در جو مریخ هم این دهانه را به شکل کنونی آن درآورده است. ضمن اینکه بسیاری از دانشمندان و اختر زیست شناسان هم معتقدند که در بازه زمانی نسبتا طولانیای، دهانه گِیل، میزبان یک دریاچه عظیم در سیاره سرخ بوده ولی میلیونها سال پیش و بخاطر تغییرات اقلیمی مریخ، این دریاچه کاملا خشک شده است.
تصاویر جدید کاوشگر کنجکاوی
اما دیگر برویم سراغ تصاویر زیبا و جذابی که کاوشگر کنجکاوی اخیرا به زمین مخابره کرده است. این تصاویر توسط دوربین راهبردی سمت چپ کاوشگر کنجکاوی که با نام nav_left_cam شناخته میشود، ثبت شدهاند. همانگونه که در تصویر بالا هم مشاهده کردید، برخلاف تقریبا تمام دوربینهای نصب شده بر روی کاوشگر کنجکاوی، دوربین های راهبردی یا به اصطلاح نَوکَم (NavCam ؛ مخفف شده عبارت Navigational Camera) که روی این کاوشگر نصب شدهاند، توانایی ثبت تصاویر رنگی را ندارند و تصاویر را به صورت سیاه و سفید ثبت میکنند. جالب است بدانید که کاوشگر کنجکاوی با وجود ابعاد نسبتا کوچکش، در مجموع 17 دوربین مختلف دارد!
وظیفهای که اکنون به کاوشگر کنجکاوی محول شده، تلاش برای بالا رفتن از تَختال مرکزی کوه شارپ و نمونه برداری از سنگ های رسوبی واقع در آن است. این نمونه برداریها در نهایت باعث درک بهتر ما از ساختار سنگ های رسوبی واقع در مریخ میشوند. ضمن اینکه این کاوشگر قرار است یک سری تصاویر چند طیفی (MultiSpectral) هم از تَختال مرکزی کوه شارپ بگیرد. این تصاویر به زمین شناسان کمک میکند تا سنگهای مختلفی را که ممکن است در حالت عادی با چشم انسان قابل رویت نباشند، بتوانند به خوبی داخل تصاویری که کنجکاوی به زمین مخابره میکند، مشاهده کنند.
اگر با اصطلاح زمین شناسی “تَختال” (Butte) آشنایی ندارید، باید بگوییم که در علم زمین شناسی، تختال به لایه های سنگی تپهمانندی گفته میشود که از روی هم قرار گرفتن چندین و چند سنگ گوناگون به وجود آمده است. با این توضیح، واضح است که کاوشگر کنجکاوی با آن شش چرخ کوچک خودش، توانایی بالا رفتن و مانور دادن روی بخشهای زیادی از تختال مرکزی کوه شارپ را ندارد. قرار است کنجکاوی از این بخشهایی که توانایی دسترسی به آنها را ندارد، درست مانند یک توریست، صرفا از راه دور عکس بگیرد!
در نهایت هم اینکه کنجکاوی از همین حالا هم ماموریت جدید خودش را آغاز کرده و به زودی قرار است اطلاعات مهمی را از ساختار سنگ های رسوبی موجود در تختال مرکزی کوه شارپ به آزمایشگاه جی پی ال (JPL) که یکی از مشهورترین آزمایشگاهها و مقرهای ناسا هم به شمار میرود، بفرستد. جی پی ال مسئول رسیدگی به ماموریت های بدون سرنشین ناسا، مانند همین ماموریت کنجکاوی است و تصاویر جدید کاوشگر کنجکاوی هم مانند دیگر اطلاعاتی که این کاوشگر کسب میکند، ابتدا به دست دانشمندان و ستاره شناسان حاضر در این آزمایشگاه میرسد. از آنجایی که سنگهای رسوبی با توجه به ماهیتی که دارند، میتوانند اطلاعات بسیار مهمی را در رابطه با گذشته مریخ به دست دانشمندان برسانند، ماموریت جدید کنجکاوی هم از اهمیت ویژهای برای جامعه علمی برخوردار است. امیدواریم این کاوشگر دوست داشتنی صعود امنی داشته باشد.