سدیم لوریل سولفات چیست و چرا باید از صابون و خمیردندان فاقد آن استفاده کنیم؟

وجود موادی چون سدیم لوریل سولفات – Sodium Lauryl Sulfate در محصولات زیبایی و بهداشتی می‌تواند باعث بروز چه مشکلاتی برای ما شود؟

اگر تاکنون دلایل مشکلات پوستی یا موهای آسیب داده را در گوگل جستجو کرده باشید، احتمالا با عبارت SLS در وب سایت‌ها آشنا شده‌اید. این ماده همان سدیم لوریل سولفات است که یک ماده رایج در محصولات زیبایی، شستشو، خمیردندان و حتی محصولات پاک کننده به حساب می‌آید.

بنابراین این ماده چه می‌کند، چرا در همه چیز وجود دارد و شواهد در مورد چگونگی امنیت آن چه می‌گویند؟

چرا سدیم لوریل سولفات ؟

وقتی بر روی پوست خود از محصولات شستشو یا زیبایی استفاده می‌کنیم، احتمالا این مایع ساخته شده از فاز آب یا فاز روغن است. همانطور که می‌دانید روغن و آب باهم همگن نمی‌شوند و بنابراین برای نگه داشتن این دو ماده کنار هم به چیز دیگری نیاز است.

این ماده به عنوان سورفکتانت (Surfactant) خوانده می‌شود. سورفکتانت باعث می‌شود مولکول‌های روغن و آب به یکدیگر متصل شوند. این چیزی است که در صابون‌ها و مواد شوینده موجود است، بنابراین می‌توانیم به کمک آن صورت خود یا سطوع روغنی را از چربی‌ها پاک کنیم.

سدیم لوریل سولفات یک ماده ضدعفونی کننده است و اثر بخشی، ارزان بودن، فراوانی و سادگی آن به معنای استفاده فراوان از آن در انواع محصولات آرایشی، پوستی و مصرفی است.

مضر است؟

بیرونی‌ترین لایه پوست ما به گونه‌ای طراحی شده است که مواد مضر را از این نبرد و جذب نکند. در اینجاست که یک سورفکتانت می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند. استفاده از یک  ماده شیمیایی که مکانسیم را تضعیف می‌کند، می‌تواند به طور بالقوه باعث آسیب پوستی ما شود.

برخی از سورفکتانت برای پوست ما از سایرین تحریک کننده‌تر هستند. برای اینکه چیزی مضر، تحریک کننده و یا حساسیت‌زا باشد، باید دو معیار را داشته باشد.

این دو معیار بر اساس مطالعات انجام شده شامل تحریک پوست انسان و توانایی نفوذ به پوست می‌شود که سدیم لوریل سولفات هر دوی این معیارها را داراست.

پژوهشگران آلمانی 1600 بیمار را از نظر تحریک پذیری نسبت به SLS مورد آزمایش قرار دادند و دریافتند که 42 درصد از بیماران آزمایش شده دارای یک واکنس تحریک کننده هستند.

یک مطالعه دیگر، بر روی هفت داوطلب طی یک دوره سه ماه و نیمه، نشان داد که تماس منظم با این ماده باعث سوزش پوست می‌شود و وقتی این تماس قطع شود، سوزش کاهش پیدا می‌کند.

مطلعه دیگری نشان داد که هرچه آب مورد استفاده با SLS گرمتر باشد، اثر تحریک کنندگی آن بیش‌تر خواهد بود.

در واقع سدیم لوریل سولفات آنقدر از نظر تحریک کننده بودن شناخته شده است که به عنوان یک کنترل مثبت در آزمایش‌های پوستی استفاده می‌شود. یعنی محصولات جدید مورد آزمایش قرار می‌گیرند تا ببیند نسبت به SLS چه مقدار اثر تحریک کننده بر روی بدن دارد. ماده‌ای که می‌دانیم قطعا تحریک کننده است.

اگر فردی نسبت به SLS حساس باشد، ممکن است ناحیه‌ای که با ماده در تماس بوده قرمز، خشک، پوسته پوسته و با درد یا خارش همراه باشد.

این نکته نیز حائز اهمیت است که علی‌‌رغم آنچه ممکن است در اینترنت خوانده باشید، هیچ شواهدی وجود ندارد که سدیم لوریل سولفات باعث سرطان شود.

پس چرا مجاز است؟

با این وجود اگر مشخص شده است که این ماده برای پوست انسان تحریک کننده است، چرا دستگاه‌های نظارتی استفاده از آن را ممنوع نمی‌کنند؟

برای اینکه SLS خطرناک تلقی شود، لازم است مدت زمان طولانی با پوست در تماس باشد. به طور کلی، در محصولات مصرفی مانند مواد تمیزکننده که حاوی SLS هستند، فرض بر این است که آن‌ها مدت طولانی در برخورد با پوست نخواهند بود و این بدان معناست که احتمال آسیب دیدن پوست شما بسیار کم است. بنابراین، مقامات استفاده از آن را ممنوع نمی‌کنند، اما در عوض حداکثر درصد استفاده از آن را در محصولات مورد بازرسی قرار می‌دهند.

این محدودیت حداکثری، بسته به مدت زمانی است که این محصول قرار است روی پوست شما باشد. بنابراین در محصولاتی که برای مدت طولانی روی پوست قرار می‌گیرند نمی‌توانند بیش از 0.05 تا 2.05 درصد سدیم لوریل سولفات داشته باشند. کلیه تولیدکنندگان کالاهای مصرفی و آرایشی موظف‌اند آزمایش‌های دقیقی انجام دهند  و هرگونه یافته منفی را به صورت اخطار بر روی برچسب‎‌های محصول درج کنند.

بنابراین در مورد محصولات حاوی SLS، باید چیزی شبیه به آن این را روی محصول ببیند: “اگر این محصول باعث ایجاد قرمزی یا سوزش پوست شد، استفاده و مصرف آن را قطع کرده و با یک پزشک مشورت کنید.

چه کسانی باید از SLS اجتناب کنند؟

افرادی که سابقه پوستی و حساسیت شدید دارند و افرادی که از بیماری‌های پوستی مانند درماتیت آتوپیک (اگزما)، روزاسه و پسوریازیس رنج می‌برند، بهتر است از استفاده محصولات حاوی SLS جدا خودداری کنند.

گزینه‌های بسیار بی‌خطر دیگری وجود دارد (به دنبال الکل چرب اتوکسیلات، آلکیل فنل اتوکسیلات یا اسید چرب آلکوکسیلات در برچسب باشید). اگر فکر می‌کنید ممکن است سدیم لوریل سولفات باعث تحریک پوستتان شود، استفاده از این محصول را متوقف کرده از داروساز یا پزشک خود مشورت بخواهید.

محصولات مراقبت از پوست نیز شماره اضطراری دارند که بر روی بسته‌بندی درج شده و می‌توان با آن‌ها تماس گرفته عوارض جانبی را گزارش کنید.

یوسف محمد، محقق پوست، دانشگاه کوئینزلند.