به تازگی دانشمندان آمریکایی و ژاپنی میکروب های باستانی که برای 100 میلیون در محلی بدون غذا گیر افتاده بودند را زنده کردند؛ این کشف شگفتانگیز سر و صدای زیادی به پا کرده است.
میکروب های باستانی گیر افتاده در کف دریا به تازگی توسط دانشمندان ژاپنی و آمریکایی به زندگی برگشتند؛ اخیرا این دانشمندان توانستهاند موجودات زنده مورد نظر را در کمال تعجب زنده کنند و میتوان گفت که کشف اخیر پتانسیل شگفتانگیزی برای بهرهبرداری در حوزههای دیگر دارد.
گفته شده که این میکروبها برای 100 میلیون سال در قسمت مرده و بدون حیات کف دریا اسیر شده بودند و تحقیق دانشمندان مورد نظر در مورد توانایی زنده ماندن گونههای حیات در محیطهای خطرناک و سخت نشان داده که این میکروبها قابلیتهای شگفتانگیزی دارند.
یوکی مورونو (Yuki Morono)، میکرو زیست شناس ژاپنی میگوید که هدف اصلی تیم تحقیقاتی او مشخص کردن تواناییهای میکروبها در زنده ماندن بدون اکسیژن و غذا بود و همانطور که دیده شد، میکروبهای کف اقیانوس آرام با وجود گیر افتادن در رسوبات چندین میلیون ساله، با مقدار کمی اکسیژن و غذای مناسب مجددا زنده شدند.
مورونو میگوید که در کف اقیانوس فشار فوقالعاده زیاد آب باعث سختی شدید شرایط زندگی میشود و از طرف دیگر، کمبود اکسیژن، منابع تغذیهای و انرژی باعث میشود تا هر موجود زنده دیگری به غیر از این میکروب های باستانی در گذر میلیونها سال به فسیل تبدیل شود. با این حال میبینیم که میکروبهای مورد نظر همچنان زنده هستند.
تواناییهای میکروب های باستانی
استیون دیهانت (Steven D’Hondt)، یکی از همکاران مورونو از دانشگاه رود آیلند در این رابطه میگوید دانشمندان در مورد وجود حیات در اعماق رسوبات کف اقیانوس در مناطقی که مواد ارگانیک فراوانی وجود دارند، اطلاع زیادی دارند. با این حال موضوعی که مورونو و همکارانش در اکتشافات اخیر کشف کردند قابلیت زنده ماندن میکروب های باستانی در اعماق بسیار قابلتوجهی از کف اقیانوس بود. اعماقی که از قسمت بالایی کف دریا شروع شده و تا اعماق سنگی این قسمت از پوسته زمین ادامه دارد.
نمونههای رسوبی مورد بررسی توسط تیم مورونو، در یکی از اکتشافات سال 2010 از کف قسمت جنوبی اقیانوس آرام جمعآوری شده بودند. دانشمندان میگویند که این قسمت میزبان جریانهای عظیم اقیانوسی بوده و به صورت معمول، محققان منطقه مورد نظر را به عنوان یکی از مردهترین و سختترین محلها میشناسند. منطقهای در شرق استرالیا که علاوه بر جریانهای گردابی مورد نظر و غذای فوقالعاده محدود، مقدار زیادی آلودگی پلاستیکی را هم در قسمت بالایی خود دارد.
در این ماموریت اکتشافی، مورونو و همکارانش سوار بر کشتی حفاری JOIDES به سطح منطقه مورد نظر رفتند و به کمک تجهیزات پیشرفته موجود، تا عمق 75 متری کف دریا حفاری کردند. چنین عمقی با در نظر گرفتن فاصله سطح آب تا کف دریا که 6 کیلومتر بوده، به نوبه خود شگفتانگیز است.
جمعآوری نمونه
در حفاری مورد نظر دانشمندان آمریکایی و ژاپنی از نوعی گل باستانی کف اقیانوس نمونهبرداری کردند؛ این گل در عمیقترین و دورافتادهترین بخشهای کف اقیانوس شکل میگیرد. به علاوه، امکان نمونهبرداری از نانو فسیلهایی با قدمت 4.3 تا 13 میلیون سال هم در این قسمت از اعماق آب فراهم شده بود.
محققان در هر عمقی از محلهای حفاری میکروب های باستانی وابسته به اکسیژن را در کنار اکسیژن حل شده در محل کشف میکردند و از کف اقیانوس تا عمیقترین نقطه حفاری شده، جمعیت کم این میکروبها در همه جا وجود داشت. بعد از جمعآوری نمونهها، دانشمندان به عمق سنگهای رسوبی حفاری شده نفوذ کردند تا قابلیت حفظ تواناییهای متابولیسمی میکروبهای داخل این سنگها را ارزیابی کنند.
برای این کار میکروب های باستانی مورد نظر درون لولههای آزمایشی مخصوص قرار گرفته بودند و مقداری اکسیژن و غذای مورد علاقه آنها، یعنی کربن و نیتروژن در داخل لولهها قرار داده شد. در این لولهها پس از تامین غذا بسته شد و قرار بر این بود که بعد از 21 روز، 6 هفته و 18 ماه، برای بررسی وضعیت فعالیت حیاتی و توانایی تکثیر میکروبها لولهها باز شوند.
در کمال شگفتی، دیده شد که در قدیمیترین نمونههای موجود دانشمندان توانستند 99 درصد جمعیت میکروبها را زنده کنند. مورونو در این رابطه میگوید که در نگاه اول، او و تیمش به نتایج به دست آمده مشکوک بودند، اما بعد از بررسیهای بیشتر دیده شد که چیزی در حدود 99.1 درصد جمعیت میکروبها با وجود گیر افتادن در رسوبات 101.5 میلیون ساله، کاملا سرحال بوده و تنها منتظر دریافت اکسیژن و غذای مورد نیاز برای رشد و تکثیر بودند.
زندگی در شرایط سخت
پس از طی دوره نسبتا طولانی غذا دادن به این میکروب های باستانی، دانشمندان جمعیت میکروبها را بر اساس ژن آنها دستهبندی کردند و گزارش شد که کف دریاها بیشتر از همه شامل جمعیت زیادی از باکتریهاست. البته این باکتریها از نوعی نبودند که توانایی تولید هاگ را دارند و به همین دلیل، میتوان گفت که موجودات زنده مورد نظر تنها منتظر دریافت میزان مناسب غذا و اکسیژن برای ادامه حیات بودند.
حتی دیده شد که برخی از میکروبهای مورد آزمایش تنها ظرف مدت 68 روز پس از قرار گرفتن در لوله آزمایش، تمامی منابع اکسیژن و غذای موجود را مصرف کرده بودند و جمعیت آنها هم چهار برابر شده بود.
دیهانت در این رابطه میگوید که مشاهده چنین رفتاری در میکروب های باستانی نشان میدهد که هیچ محدودیتی در توانایی زنده ماندن میکروبهای گیر افتاده درون رسوبات وجود ندارد. این دانشمند تضمین میدهد که در قدیمیترین رسوبات حفاری شده که کمترین میزان غذا را داشتند، ارگانیسمهای زندهای وجود دارند که میتوانند به راحتی به زندگی باز گشته و رشد و تکثیر کنند.
البته جالب است بدانیم که قابلیت شگفتانگیز این میکروبها در زنده ماندن تنها به شرایط فوقالعاده دشوار کف اقیانوسها مربوط نمیشود و دیده شده که در شرایط سخت قطب جنوب یا خشکترین صحراها و بیابانهای جهان هم چنین میکروبهایی به زندگی خود ادامه میدهند.
مقاله تیم مورونو در ژورنال “Nature Communications” منتشر شده است.