اخیرا تعداد فوقالعاده زیادی استخوان ماموت در محل احداث یک فرودگاه در مکزیک یافت شده و به نظر میرسد که کشف چنین مجموعه عظیمی از اسکلت اجداد فیل، تاکنون سابقه نداشته است.
به تازگی خبر رسیده که در زمان حفاریهای لازم برای احداث یک فرودگاه در شمال مکزیک، تعداد زیادی استخوان ماموت یافت شده است. در بررسی این کشف شگفتانگیز و بیسابقه با گجت نیوز همراه باشید.
گفته شده که استخوانها متعلق به اسکلت 200 ماموت باستانی بودند که در زمین احداث فرودگاه مورد نظر قرار داشتند و از طرف دیگر، هرگز سابقه نداشته که این حجم از استخوان اجداد فیلها به صورت یکجا کشف شود.
باستان شناسان موسسه ملی مردم شناسی مکزیک ابتدا با یافتن چند تله ساخت دست بشر برای به دام انداختن ماموتها در مکان ساخت فرودگاه، به وجود استخوانهای مورد نظر پی بردند و بررسیهای اولیه زمین به منظور صادر کردن اجازه احداث نشان داد که این مکان شامل گنجینهای از بقایای موجوداتی بوده که مدتها پیش منقرض شدهاند. محل یافتن این دامها که در ماه نوامبر توجه محققان را جلب کردند، تا پیش از این به عنوان محل دفن زباله در شهر تولتپک (Tultepec) استفاده میشد.
نکته جالب این بوده که درون همین دامها تعداد زیادی استخوان ماموت کلمبیایی متعلق به 14 عدد از این جانداران عظیمالجثه کشف شد. محل ساخت فرودگاه بینالمللی مدنظر مقامات مکزیک هم حدودا 20 کیلومتر با مکان دامها فاصله داشت. در ماه می گذشته اسکلت 60 ماموت دیگر در بستر خشک شده رودخانه زالتوکان (Xaltocan) پیدا شد و تا به این لحظه، باستان شناسان مکزیکی در مجموع 200 اسکلت مجزای ماموت را در این مناطق پیدا کردهاند.
شگفتیهای استخوان ماموت
پدرو سانچز (Pedro Sánchez)، از باستان شناسان موسسه مردم شناسی مکزیک در این رابطه میگوید که هماکنون به همراه هر بولدوزری که در منطقه کشف اسکلتها کار میکند، یک ناظر وجود دارد تا به محض پیدا کردن استخوان ماموت کندن را متوقف کرده و متخصصان را خبر کند. پیش از این رکورد بیشترین تعداد اسکلت ماموت کشف شده به داکوتای جنوبی آمریکا مربوط میشد که در آن بقایای 60 عدد از این حیوانات عظیمالجثه پیدا شد.
اما مهمترین نکته در مورد کشف اخیر، احتمال ارتباط آن به جواب این سوال بوده که چرا این حیوانات منقرض شدند؟
گفته شده که ماموتهای کلمبیایی حدودا یک میلیون سال پیش به آمریکای شمالی رسیدند و با قد 4.3 متر، تقریبا به اندازه انسانها بین 70 تا 80 سال عمر میکردند. البته شاید شما هم با دیدن فیلمهای عصر یخبندان و مستندهای مختلف، تصور کنید که این حیوانات باستانی شگفتانگیز با پوستی پشمدار پوشیده شده بودند؛ اما نکته جالب این بوده که ماموتهای کلمبیایی برخلاف نمونههای اروپایی خود موی زیادی نداشتند و بیشتر به فیلهای حال حاضر شبیه بودند.
به نظر میرسد که دلیل این موضوع آب و هوای گرمتر شمال آمریکا بوده و به علاوه، در یک میلیون سال پیش این ماموتها از کانادا گرفته تا نیکاراگوئه و هندوراس، در سراسر قاره پخش شده بودند.
دخالت انسانها
طبق گفتههای دیرین شناسان، مجموعههای استخوان ماموت کشف شده در سراسر قاره آمریکا ما را به این نتیجه رسانده که این حیوانات بین 13 تا 10 هزار سال پیش منقرض شدهاند و شکارچیان دوران باستان هم به احتمال قوی نقش مهمی در این انقراض داشتهاند.
همانطور که اشاره شد، یکی از مهمترین نکات بررسی اسکلتهای اخیر در مکزیک هم به نقش انسانها در انقراض ماموت کلمبیایی مربوط میشود؛ در واقع با اینکه میدانیم مطمئنا ماموتهای سقوط کرده در دامهای شهر تولتپک، به دست انسانها کشته شدهاند، هنوز مشخص نیست که آیا تمامی 200 ماموت کشف شده در کل این منطقه قربانی شکارچیان بودهاند یا خیر؟
این احتمال وجود دارد که موجودات عظیمالجثه مورد نظر در گل و لای دریاچه خشک شده منطقه فرو رفته باشند و پس از مدتی به علت بیغذایی یا غرق شدن جان خود را از دست دادهاند. چنین احتمالی به دلیل رشد گیاهان و علفهای گوناگون در اطراف رودخانه مطرح شده و ممکن است که ماموتها به دنبال غذا به این منطقه خطرناک کشیده شده باشند.
البته سانچز میگوید که تعداد زیاد اسکلتهای کشف شده و حجم عظیم این مجموعه استخوان ماموت میتواند به دخالت انسانها مربوط باشد و شاید شکارچیان دوران باستان از شرایط خاص اطراف دریاچه به نفع خود و برای کشتن جانداران عظیم مورد نظر ما استفاده کرده باشند. سانچز معتقد است که به احتمال قوی انسانها ماموتها را تا گل لای دریاچه دنبال کردهاند و در نهایت آنها را به دام انداختهاند.
ساخت ابزار با استخوان ماموت
در صورت درست بودن فرضیه سانچز، شکارچیان باستانی توانایی بسیار بیشتری در شکار و قتل ماموتها داشتهاند؛ همچنین، این موضوع ثابت میکند که گوشت اجداد فیلها بخش مهمی از رژیم غذایی انسانهای هزاران سال پیش را پوشش میداده و عملا اجداد ما به شکلی گسترده برای زنده ماندن به ماموتها وابسته بودهاند.
با این حال بررسی این مجموعه استخوان ماموت هیچ نشانهای از قصابی موجودات مورد نظر توسط انسانها را آشکار نکرده است؛ با این حال اگر نشانهای در این رابطه کشف شود، یا به هر شکلی نقش انسانها در مرگ 200 ماموت منطقه شمال مکزیک اثبات شود، میتوان نتیجه گرفت که اجداد ما در انقراض ماموتهای کلمبیایی شمال قاره آمریکا دخیل بودهاند.
البته نظریه دیگر در مورد مرگ این جانداران عظیمالجثه به پایان یافتن عصر یخبندان مربوط میشود. در واقع این احتمال وجود دارد که گرمایش هوا و پایان عصر یخبندان زیستگاه ماموتها را تحت تاثیر قرار داده و یا ترکیبی از عوامل انسانی و تغییر آب و هوا به انقراض این موجودات باستانی منجر شده است.
خواکین آرویو (Joaquin Arroyo)، باستان شناس دیگری از مکزیک معتقد بوده که ترکیب تاثیر حضور انسانها در منطقه و پایان یافتن عصر یخبندان در انقراض این ماموتها و تجمع این حجم از استخوان ماموت در شمال مکزیک نقش داشته است.
آینده تحقیقات
البته نشانههای قابل توجهی از ساخت ابزار مختلف به وسیله استخوان ماموت وجود دارد و آرویو و همکارانش میگویند که حتی در صورت نبود دخالت مستقیم شکارچیان، پس از مرگ ماموتها اجداد ما از این بقایا برای ساخت وسایل مختلف استفاده میکردند.
در کنار اسکلتهای شمال مکزیک، تعداد قابل توجهی ابزار ساخته شده به وسیله استخوان ماموت در نزدیکی شهر تولتپک پیدا شده و در میان این ابزار، چاقو و وسایل شکار هم وجود دارند. البته مشخص نیست که این وسایل با همان استخوانهای تازه کشف شده ساخته شدهاند یا شکارچیان منطقه به کمک بقایای ماموتهای قدیمیتر این ابزار را به وجود آوردهاند.
با این تفاسیر سانچز و همکارانش به دنبال بررسی دقیق بقایای کشف شده در شمال مکزیک هستند و آنالیز دقیق هرکدام از اسکلتها نشان خواهد داد که آیا انسانها نقشی در مرگ موجودات داشتهاند یا خیر؟