ثبت لحظات شگفت انگیز بلعیده شدن یک ستاره توسط سیاه چاله + ویدیو

تلسکوپ‌های رصدخانه جنوبی اروپا به تازگی لحظات آخر نادر و شگفت‌انگیز بلعیده شدن ستاره توسط یک سیاه چاله را به ثبت رسانده است. در بررسی خبر این اتفاق با ما همراه باشید.

بلعیده ستاره در سیاه چاله اتفاق شگفت‌انگیزی بوده که با نزدیکی جرم آسمانی درخشان مورد نظر به سیاه چاله‌ای قدرتمند با گرانشی فوق‌العاده شدید رخ می‌دهد. به تازگی هم تلسکوپ‌های رصدخانه جنوبی اروپا (ESO) در کشور شیلی انفجار نهایی پس از این واقعه را به ثبت رسانده و خبر این اتفاق هم سر و صدای زیادی به پا کرده است.

گفته شده که سیاه چاله مورد نظر از نوع سیاه چاله کلان جرم (supermassive black hole) بوده که معمولا در مرکز کهکشان‌های عظیم مانند کهکشان راه شیری یافت می‌شوند. در واقع انفجار نورانی ثبت شده توسط تلسکوپ‌های شیلی و سایر موسسات سراسر جهان، مربوط به پدیده‌ای با نام گسیختگی جز و مدی (tidal disruption) بوده که در زمان نزدیک شدن بیش از حد ستاره به سیاه چاله و متلاشی شدن آن رخ می‌دهد.

محققان اعلام کرده‌اند که این انفجار نزدیک‌ترین اتفاق ثبت شده از نوع خود بوده که در فاصله 215 میلیون سال نوری از سیاره ما رخ داده است.

بلعیده شدن ستاره در سیاه چاله

به علاوه منحصر به فرد بوده واقعه اخیر، محققان هم توانسته‌اند تا داده‌های جمع‌آوری ‌شده از این رویداد بلعیده شدن ستاره را با دقتی بی‌سابقه تحلیل کنند. در مورد گسیختگی جزر و مدی می‌توان گفت که با نزدیک شدن جرمی عظیم مانند یک ستاره به سیاه چاله، فرآیندی که به عنوان اسپاگتی شدن شناخته می‌شود، رخ می‌دهد. در این فرآیند اجزا تشکیل دهنده ستاره به صورت رشته‌ای نسبتا باریک از آن جدا شده و به داخل سیاه چاله فرو می‌روند.

متاسفانه رصد چنین اتفاقاتی چندان راحت نیست و معمولا کم پیش می‌آید که ستاره شناسان فرصت تحلیل جزئیات واقعه مورد نظر را پیدا کنند. گفته شده که تلسکوپ‌های مجهز و پیشرفته VLT و NTT رصدخانه جنوبی اروپا نقش مهمی در بررسی جزئیات گسیختگی اخیر داشته‌اند.

دانشمندان می‌گویند که در سال گذشته یک انفجار نوری جزئی در اطراف سیاه چاله کلان جرمی در فاصله چند صد میلیون سال نوری از زمین ردیابی شد و وقتی تحقیق بیشتری در این رابطه صورت گرفت، بحث وقوع گسیختگی جزر و مدی و فرصت فراهم شده برای تحلیل دقیق این اتفاق شگفت‌انگیز مطرح شد.

همان‌طور که در ویدیو زیر خواهیم دید، به هنگام بلعیده شدن ستاره توسط یک سیاه چاله کلان جرم، اجزا جرم اسمانی مورد نظر پس از ورود به شکل رشته‌ای باریک به داخل سیاه چاله، باعث بروز نوعی فوران نورانی و حیرت‌انگیز از دو طرف سیاه چاله می‌شوند.

به واسطه گرانش قدرتمند سیاه چاله، امکان دیده شدن آن به شکل مستقیم وجود ندارد، اما فوران به وجود آمده به خوبی از فواصل کیهانی دور قابل مشاهده است.

شبیه‌سازی فرو رفتن ستاره در سیاه چاله

 

همان‌طور که اشاره شد، فوران مورد نظر فوق‌العاده نورانی است، اما به واسطه وجود گرد و غبار و اجرام دیگری که اطراف این اتفاق حضور دارند و محیط دور سیاه چاله را تاریک می‌کنند، تا به امروز امکان بررسی دقیق گسیختگی جزر و مدی وجود نداشته است.

در واقع محققان دلیل به وجود آمدن فوران‌های نورانی اطراف سیاه چاله را آزاد شدن انرژی به هنگام بلعیده شدن ستاره می‌دانند، چرا که این اتفاق باعث پخش شدن خرده‌های جرم آسمانی مورد نظر در سراسر محیط اطراف سیاه چاله می‌شود.

با این حال رصد واقعه اخیر که در دنیای ستاره شناسی “AT2019qlz” نام‌گذاری شده، به لطف سرعت عمل دانشمندان ممکن شد. محققان می‌گویند که دقیقا بعد از شروع فرآیند فرو رفتن ستاره در سیاه چاله و قبل از کدر شدن فضای اطراف به واسطه خرده‌های اجزا ستاره، فوران‌های نورانی رصد شدند و حتی نشان‌هایی از شروع فرآیند کدر فضای اطراف به ثبت رسیده‌اند.

محققان تخمین می‌زنند که جریان فورانی خروجی از سیاه چاله‌ها در چنین اتفاقاتی می‌تواند مواد را با سرعت حداکثری 10 هزار کیلومتر بر ثانیه به بیرون پرتاب کند و به همین دلیل، سرعت کدر شدن محیط اطراف پس از شروع فرآیند اسپاگتی شدن فوق‌العاده زیاد است. گفته شده که سیاه چاله کلان جرم مورد نظر مربوط به یک کهکشان مارپیچی در صورت فلکی اریدانوس است.