عوامل موثر در کیفیت دوربین موبایل چه چیزهایی هستند؟

گرچه موبایل های سامسونگ و چینی‌ها رزولوشن دوربین بالایی دارند اما بزرگتر بودن عدد مگاپیکسل یک گوشی لزوما به معنای برتری کیفیت دوربین موبایل آن نخواهد بود و عوامل مختلفی روی این موضوع اثر می‌گذارند.

در سال‌های نه چندان دور رزولوشن دوربین موبایل‌ها از 8 مگاپیکسل فراتر نمی‌رفت و هنگامی که نوکیا دست به معرفی پیور ویو 808 – Pureview 808 با دوربین بزرگ 48 مگاپیکسلی زد، تمامی اهالی تکنولوژی از حیرت انگشت به دهان مانده بودند. اما امروزه می‌بینیم دوربین 48 مگاپیکسلی به یکی از سنسورهای معمولی برای گوشی‌های میان‌رده تبدیل شده و حتی رزولوشن‌های بالاتری نظیر 64 مگاپیکسل و 108 مگاپیکسل هم روی برخی گوشی‌ها دیده می‌شوند. در واقع دیگر عدد مگاپیکسل تنها معیار کیفیت دوربین موبایل نیست، چرا که بسیاری از دوربین‌های DSLR حرفه‌ای موجود در کشورمان حدود 20 تا 30 مگاپیکسل رزولوشن دارند اما کیفیت تصاویری فراتر از یک موبایل ارائه می‌دهند!

با ترند شدن دوربین چندگانه برای اسمارت فون‌ها و افزایش رزولوشن سنسورهایشان، تصمیم‌گیری برای انتخاب بهترین موبایل برای فیلم‌برداری و عکس‌برداری دشوار شده است. در همین راستا وبسایت DxOMark فعالیت می‌کند که عملکرد دوربین اکثر گوشی‌ها را تحلیل کرده و رده‌بندی می‌کند. اگر نگاهی به رده‌بندی این سایت داشته باشیم خواهیم دید با اینکه اصولا رزولوشن بالاتر به معنای ثبت جزییات بیشتر بوده و به تصاویر با کیفیت‌تری می‌انجامد اما برخی گوشی‌ها با رزولوشن دوربین پایین‌تر یا حتی برابر با یکدیگر امتیاز بهتری نیز کسب کرده‌اند. برای نمونه سامسونگ گلکسی اس 20 اولترا 5 جی – Samsung Galaxy S20 Ultra 5G و شیائومی می سی سی 9 پرو – Xiaomi Mi CC9 Pro هر دو دوربین 108 مگاپیکسلی دارند اما عملکرد و امتیاز نماینده سامسونگ بالاتر از شیائومی ارزیابی شده است. دلیل این اتفاق چیست و واقعا چه چیزهایی می‌توانند روی کیفیت دوربین موبایل اثر بگذارند که حتی از دوربینی با رزولوشن بالاتر نیز تصاویر بهتری ثبت کند؟

پاسخ این سوال به حالات عکس‌برداری، امکان شخصی‌سازی تنظیمات نرم افزاری، توان سخت افزاری دوربین، دوربین‌های دوم و حتی نمایشگر دیوایس بستگی دارد که در ادامه به طور مفصل به همه آن‌ها خواهیم پرداخت.

چه عواملی روی کیفیت دوربین موبایل اثر می‌گذارند؟

به طور پیش‌فرض تمامی موبایل‌ها از حالت خودکار برای تصویربرداری استفاده می‌کنند. در این حالت کاربر تنها هنگام لمس دکمه شاتر در فرآیند ثبت عکس مشارکت می‌کند و بقیه پردازش‌ها به طور اتوماتیک توسط دیوایس انجام شده و در نهایت یک تصویر پیش روی کاربر قرار می‌گیرد. اما اگر یک کاربر حرفه‌ای هستید و می‌خواهید از تمامی ویژگی‌های دوربین موبایلتان استفاده کنید باید به سراغ حالت Pro بروید که انبوهی از قابلیت‌های جدید را در اختیارتان می‌گذارد.

حالت RAW

عکس‌برداری در حالت RAW یا همان خام برای دوربین‌های موبایل چندان قابلیت جدیدی نیست اما گوشی‌های کمی از این ویژگی پشتیبانی می‌کنند. با عکس‌برداری در حالت RAW تمامی جزئیات و اطلاعات از روی سنسور دوربین بدون هرگونه تغییر یا فشرده‌سازی ذخیره می‌شود تا امکان ویرایش آن در آینده وجود داشته باشد. همان‌طور که می‌دانید ویرایش تنها روی تصاویر خام انجام می‌شود چرا که جزئیات بسیار بالایی دارند و چون پردازشی روی رنگ‌ها و نور تصویر نشده، دست کاربر را برای ایجاد هرگونه ادیت روی عکس باز می‌گذارد. عکس‌های معمولی که با تلفن همراهمان می‌گیریم معمولا فرمت JPEG دارند و به طور متوسط حدود 4 مگابایت فضا اشغال می‌کنند. این در حالی بوده که یک عکس با فرمت RAW حجمی حدود 25 تا 30 مگابایت خواهد داشت. عکس‌های خام حتما به ویرایش نیاز دارند تا محصول خروجی یک تصویر با کیفیت و رنگ‌های سرزنده و پویا باشد.

ISO

برای تنظیم نور و نویز حین فیلم‌برداری می‌توانیم با در نظر گرفتن شرایط نوری محیط از ISO استفاده کنیم. ایزو یکی از عوامل موثر بر کیفیت دوربین موبایل بوده که با تنظیم میزان نور، تصاویر با کیفیت‌تری را به ثبت می‌رساند. اگر نور محیط کم باشد با افزایش میزان ایزو می‌توانیم جزئیات بیشتری را در تصویر بگنجانیم.

فوکوس دستی

یکی از ویژگی‌هایی که از دوربین‌های فیلم‌برداری حرفه‌ای به دوربین‌های موبایل آمده امکان فوکوس دستی یا Manual بوده که به کاربر اجازه می‌دهد دقیقا روی سوژه مورد نظرش فوکوس کند. با استفاده از فوکوس دستی می‌توانیم کارهای خلاقانه زیادی انجام دهیم و همزمان با حرکت دوربین و استفاده ترکیبی از افکت‌های دیگر مانند بوکه، روی سوژه مورد نظر که در پس زمینه قرار گرفته فوکوس کنیم. تبدیل فیلم‌های معمولی به فیلم‌های حرفه‌ای با اسمارت فون‌های امروزی چندان کار سختی نیست و تنها به کمی خلاقیت و مهارت در استفاده از ویژگی‌های دوربین نیاز خواهد داشت.

زوم و بزرگنمایی با استفاده از ژست‌های حرکتی مرسوم روی گوشی‌ها انجام می‌شود اما در صورت وجود یک نوار مخصوص برای زوم، مسلما این امر با راحتی بیشتر و سرعت ملموس‌تری صورت می‌‌گیرد. بزرگنمایی روان و آهسته در کنار ویژگی بوکه و فوکوس دستی می‌تواند به فیلم شما جلوه خاصی ببخشد.

سرعت شاتر

سرعت ضبط تصاویر با ایجاد تغییر در سرعت شاتر قابل تنظیم خواهد بود. این قابلیت به راحتی موارد بالاتر نیست و باید کمی مهارت بیشتری نسبت به کاربران معمولی داشته باشید تا بتوانید خروجی مناسبی با تغییر سرعت شاتر بگیرید. برخی از موبایل‌های موجود در بازار می‌توانند با کیفیت Full HD و 120 فریم بر ثانیه فیلم‌برداری کنند و بدین ترتیب هنگامی که می‌خواهید از یک سوژه با سرعت بالا فیلم بگیرید با تغییر سرعت شاتر امکان حفظ تمامی جزئیات و فریم‌های تصویر وجود خواهد داشت. با کاهش سرعت شاتر کمی حالت محو شدگی (Blur) به تصویر اضافه می‌شود و اصطلاحا حالتی ابریشمی ایجاد می‌کند که در برخی مواقع مورد نیاز کاربر خواهد بود.

بالانس نور سفید

میزان سردی و گرمی تصویر یا فیلم با بالانس نور سفید تنظیم می‌شود. این بالانس معمولا به طور خودکار روی تصویر اعمال شده و ایجاد تغییرات پس از ثبت تصویر کمی دشوار و با نتایج نه چندان جالب همراه خواهد بود. اما خبر خوب اینکه بالانس نور سفید حین فیلم‌برداری و پیش از عکس‌برداری هم قابل تغییر بوده و می‌توانید از همان ابتدای کار با تنظیمات مد نظرتان از دوربین استفاده کنید.

+HDR 10

اگر با کیفیت +HDR 10 به فیلم‌برداری بپردازید رنگ‌ها، سایه روشن‌ها و هایلایت‌های تصویر با بالاترین کیفیت و 10 بیتی ذخیره می‌شوند. بدین ترتیب شاهد تصاویر زیبا و با جزئیات بسیار بالایی خواهیم بود که توسط سنسور دوربین ثبت شده‌اند. کیفیت بالای نمایشگر به اندازه دوربین قدرتمند ضروری است، چرا که هر کاربری می‌خواهد تصاویری که ضبط کرده را در اولین فرصت روی موبایل خودش تماشا کند. بنابراین نمایشگر دیوایس نیز باید از فرمت +HDR 10 پشتیبانی کند تا تصاویر را با همان کیفیت عالی نمایش بدهد. سرویس‌های استریم ویدیو نظیر یوتوب – Youtube هم از +HDR 10 پشتیبانی می‌کنند و می‌توانید با حفظ کیفیت، ویدیوتان را با سایرین به اشتراک بگذارید تا آن‌ها هم بتوانند فیلم شما را با کیفیت بالایی تماشا کنند. این ویژگی از مهم‌ترین عوامل موثر بر کیفیت دوربین موبایل برشمرده می‌شود.

تنظیم ضبط صدا

در بحث فیلم‌برداری حرفه‌ای، جزئیات صدا به اندازه جزئیات تصویر اهمیت دارند و در واقع صداهای فیلم در فضاسازی ویدیو نقش به سزایی خواهند داشت. هرچه تعداد میکروفون‌های ضبط صدا بیشتر باشد طبیعتا انتظار کیفیت صدای بالاتری را هم داریم. برخی گوشی‌ها از سه میکروفون جهت ضبط صدا حین فیلم‌برداری استفاده می‌کنند و امکان شخصی‌سازی آن‌ها فراهم شده است. برای نمونه می‌توان با اعمال تنظیمات خاص، ضبط صدا را محدود به جهت‌های خاص کرد تا صداهای اضافی مانع از شنیدن صدای مورد نظر نشوند. همچنین امکان اتصال دیوایس به میکروفون‌های USB وجود دارد تا منبع جذب صدا به کلی از گوشی مجزا باشد. استفاده از ایربادهایی مانند بادز لایو – Buds Live یا اپل ایرپادز – Apple Airpods نیز به منظور حذف نویزهای محیطی می‌تواند بسیار کارآمد باشد، چرا که بدون نیاز به وسیله جانبی بزرگ و تنها با اتصال بلوتوثی می‌توان کیفیت صدای ضبط شده را تا حدود زیادی افزایش داد.

دوربین فوق عریض

معمولا دوربین‌های اولترا واید با زاویه 120 تا 123 درجه فیلم‌برداری می‌کنند. این دوربین علاوه بر امکان تماشای فضای بیشتر و زاویه دید گسترده‌تر، در حالت فیلم‌برداری Super Steady نیز می‌تواند کمک حال کاربر باشد. در این حالت زاویه فیلم‌برداری به 80 درجه محدود شده و گوشه‌های تصویر به دلیل لرزش‌های احتمالی حذف می‌شوند. سپس با بهینه‌سازی‌های مختلف نرم افزاری و سخت افزاری کمترین میزان لرزش روی تصویر ایجاد می‌شود که برای فیلم‌های اکشن یا فیلم‌برداری حین حرکت بیشترین کاربرد را خواهد داشت. در حالت فیلم‌برداری Super Steady امکان بزرگنمایی دو برابری نیز فراهم شده تا سوژه‌های دورتر از قلم نیفتند.

رزولوشن 4K و 8K

چند سالی از معرفی کیفیت 4K به عنوان ۴ برابر با کیفیت‌تر از Full HD می‌گذرد و خوشبختانه گوشی‌های پرچمدار بازار و برخی از بالارده‌ها نیز می‌توانند با این کیفیت فیلم‌برداری کنند. این کیفیت به قدری بالاست که اگر یک فریم از ویدیوی 8K را استخراج کنیم کیفیتی به اندازه یک عکس 33 مگاپیکسلی خواهد داشت.

نمایشگر

استاندارد JNCD یا Just Noticeable Color Difference یکی از استانداردهای مهم نمایشگرها بوده که میزان نزدیک بودن رنگ‌های نمایش داده شده به واقعیت را اندازه‌گیری می‌کند. این معیار هرچه به عدد 1 نزدیک‌تر باشد یعنی رنگ‌هایی نزدیک به آنچه چشم انسان در طبیعت می‌بیند تولید شده و این میزان در نمایشگرهای سامسونگ به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نمایشگر موبایل در دنیا حدود 0.7 بوده که بسیار مطلوب ارزیابی می‌شود.

با افزایش فریم ریت فیلم‌برداری به 120 فریم در ثانیه به نمایشگر 120 هرتزی هم احتیاج خواهید داشت تا بتواند تمامی فریم‌ها را در یک ثانیه به نمایش بگذارد. بدین ترتیب جزئیات فیلم کاملا حفظ شده و شاهد ویدیویی کاملا روان و یکپارچه خواهید بود. گرچه چشم انسان فریم ریت بالاتر از ۲۴ را نمی‌تواند ببیند اما حین ضبط فیلم این موضوع متفاوت خواهد بود، چرا که حین پردازش و نمایش فیلم ممکن است فریم ریت ویدیو دچار تغییراتی شود و هرچه فریم ریت بالاتر باشد از ایجاد سایه و مشکلات دیگر حین پخش جلوگیری می‌شود.

جمع‌بندی

همان‌طور که در ابتدای مطلب نیز اشاره کردیم کیفیت دوربین موبایل تنها به عدد مگاپیکسلش وابسته نیست و عوامل زیادی در افزایش کیفیت تصاویر دخیل هستند. مسلما گوشی‌های پرچمدار در هر سال بهترین عملکرد دوربین را به خود اختصاص می‌دهند اما وجود بستر مناسب برای ضبط ویدیو، ضبط صدا و قابلیت پخش آن‌ها با بالاترین کیفیت توسط دیوایس نیز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. برخی از گوشی‌های سامسونگ مانند گلکسی نوت 20 اولترا – Galaxy Note 20 Ultra یا اس 20 اولترا با در اختیار داشتن سنسور 108 مگاپیکسلی، نمایشگر با کیفیت و برخورداری از سه میکروفون می‌توانند از پس تمامی موارد بررسی شده بالا بر بیایند و تصاویری با کیفیت عالی و جزئیات بالا را در اختیارتان قرار بدهند. گوشی‌های دیگری از کمپانی‌های چینی مانند آنر 30 پرو – Honor 30 Pro یا شیائومی می نوت 10 – Mi Note 10 هم در بازار ایران به چشم می‌خورند که از رزولوشنی پایین‌تر در کنار سخت افزار پردازشی ضعیف بهره می‌برند که در نهایت نمی‌توانند کیفیتی در حد پرچمداران سامسونگ از خود ارائه دهند.