هیولاهای کودک خوار ناماهاگ (Namahage) جزئی از فرهنگ باستانی ژاپن به شمار میروند که در روزهای سال نو مراسم خاصی را اجرا میکنند؛ با این حال پاندمی کووید 19 این مراسم را مختل کرده است.
ناماهاگ (Namahage) اسم هیولاهای کودک خوار ژاپنی بوده که از قرنها پیش در نزدیکی سال نو، مراسم جالبتوجه، تماشایی و نسبتا ترسناکی را اجرا میکنند. این مراسم بخشی از فرهنگ مردم ژاپن بوده، اما اینطور که به نظر میرسد، همهگیری کرونا باعث شده تا این هیولاهای ترسناک هم با دردسرهای رعایت پروتکلهای بهداشتی دست و پنجه نرم کنند.
هرسال، نزدیک به سال نو، هیولاهای عجیب و غریب ناماهاگ که با نام شیاطین کوهستان هم شناخته میشوند، به کودکان ساکن شهرهای استان آکیتا (Akita) در شمال ژاپن سر میزنند. بر اساس داستانهای باستانی، ناماهاگها کودکان شرور و فرزندانی که به حرف پدر و مادر خود گوش نمیکنند را میخورند و از قرنها پیش، مردم این منطقه از ژاپن به کمک هیولاهای مورد نظر نوعی فرهنگ فرمانبرداری را در میان کودکان به وجود آوردهاند.
البته سنت مورد نظر تنها در سالهای اخیر رونق گرفته و تا پیش از این، تقریبا هیچ خبری از هیولاهای کودک خوار ناماهاگ نبود؛ در حال حاضر، همانند گذشتههای دور، مردانی که لباسهای سنتی ناماهاگ را میپوشند در گروههای سه نفره و با اجازه والدین وارد خانهها میشوند و در حالی که چاقوهای بزرگ تزئینی را به دست دارند، از ساکنان خانه میپرسند که «کدام کودک به حرف پدر و مادرش گوش نداده است؟»
ویدیو زیر یکی از فستیوالهای ناماهاگ در استان آکیتا را نشان میدهد.
هیولاهای کودک خوار ناماهاگ
ناماهاگ ها در مورد تنبلی و شیطنت به کودکان هشدار میدهند و تهدید میکنند که فرزندان شرور را میخورند؛ البته داستانهای مختلفی در مورد این موجودات نقل شده و طبق برخی افسانهها، وظیفه اصلی این ارواح محافظت از دهکدهها و دور نگه داشتن شیطان است.
با این وجود میتوان تصور کرد که هیولاهای کودک خوار مورد نظر برای افراد کم سن و سال کمی ترسناک هستند و همین ترس، از صدها سال پیش عامل اصلی به وجود آوردن فرمانبرداری در کودکان منطقه بوده است.
بر اساس افسانههای موجود، امپراتور وو (Wu) چیزی در حدود 2 هزار سال پیش از آسمان در محل کنونی اجرای سنت هیولاهای ناماهاگ فرود آمد و همراه خود پنج موجود خفاش مانند را به آن منطقه آورد. گفته شده که پس از این اتفاق موجودات مورد نظر به شیاطینی تبدیل شدند که زنان جوان دهکدهها را میدزدیدند. به همین دلیل مردم محلی برای مقابله با این مشکل، قراری را با این شیاطین گذاشتند.
این روستاییان به شیاطین گفتند که تا قبل از طلوع آفتاب و شنیده شدن صدای خروس، باید هزار پله برای معبدی به نام گوشادو (Goshado) در کوهستانها بسازند و از طریق این پلهها راهی را از معبد به ساحل باز کنند. در صورت موفق شدند، روستاییان قول دادند که هر سال یک زن جوان را به این شیاطین خواهند داد، اما در غیر این صورت شیاطین باید منطقه را ترک کنند. ویدیو زیر معبد شگفتانگیز گوشادو و 999 پلهای که به آن ختم میشود را میبینیم.
معبد گوشادو
چنین کاری از نظر موجودات شیطانی مورد نظر چندان سخت نبود و بر اساس افسانههای نقل شده، این موجودات تا نهصد و نود نهمین پله را برای معبد مورد نظر ساختند؛ با این حال قبل از ساخت پله آخر روستاییان به شیاطین کلک زدند و یکی از ساکنان منطقه با تقلید صدای خروس پیش از طلوع آفتاب، باعث شد تا شیاطین در این معامله شکست بخورند.
البته برخی متخصصان داستانهای محلی میگویند که این اتفاق برعکس بوده و شیاطین مردم را گول زدهاند؛ این متخصصان اظهار میکنند که منشا پیدایش افسانه هیولاهای کودک خوار ناماهاگ هم همین اتفاق بوده و از آن زمان تاکنون وظیفه تربیت و فرمانبردار کردن کودکان استان آکیتا بر عهده این موجودات افسانهای بوده است.
نکته جالب این بوده که شباهتهای جالبتوجهی بین آداب و رسوم ژاپنیها و فرهنگ مردمان غرب وجود دارد؛ به عنوان مثال هیولاهای کودک خوار ناماهاگ کتابی را به همراه خود به خانهها میبردند تا اسامی کودکان خوب و همچنین دردسرساز را یادداشت کنند. از طرف دیگر برای آرام کردن هیولاهایی که به خانهها میروند، پدر و مادر ساکن منزل خوراکیهایی را به این هیولاها میدهند تا آنها را از خانه خارج کنند. چنین سنتهایی شباهت زیادی به سنتهای کریسمسی کشورهای غربی دارد.
در حال حاضر شهر اوگا (Oga) در استان آکیتا مرکز برگزاری فستیوال ناماهاگها به شمار میرود و در کنار سوغاتیهای فراوانی که با الهام گرفتن از این موجودات افسانهای به فروش میرسند، یک موزه ناماهاگ هم در شهر اوگا وجود دارد.
تاثیرات پاندمی کرونا
با وجود قدمت چند صد و حتی هزار ساله هیولاهای کودک خوار ناماهاگ، این افسانهها هم از تاثیرات پاندمی کووید 19 در امان نبودهاند؛ بر اساس تازهترین پروتکلهای بهداشتی، قرار بر این شده تا به جای ورود افراد به منزل ساکنان شهر، ناماهاگها از دور دست کار خود را انجام دهند و سوالات ترسناک در مورد فرمانبرداری کودکان را از فاصله دور فریاد بزنند. داوطلبان هم باید در زیر ماسکهای تزئینی مورد نظر از ماسکهای بهداشتی برای پوشاندن دهان و بینی خود استفاده کنند. چنین مسئلهای باعث شده تا بسیاری از کودکان شهر اوگا سال نوی 2021 را با خیالی آسودهتر سپری کنند.
در کشورهایی مانند آلمان و اتریش مراسم مشابهی در نزدیکی روزهای سال نو وجود دارند که به واسطه وقوع پاندمی کووید 19، دچار تغییر خواهند شد، یا به کلی برگزار نمیشوند. یکی از این فستیوالهای کرامپوس (Krampus) نام دارد که مشابه داستان ناماهاگهای ژاپنی، در روزهای سال جدید برای سر به راه کردن کودکان دردسرساز برگزار میشود.
برگزاری این فستیوالهای قدیمی و شگفتانگیز در جریان پاندمی کووید 19 با مشکلات جدی مواجه شده، اما خوشبختانه شاهد این مسئله هستیم که در سالهای اخیر، علاقه عموم مردم به داستانهای این چنین بیشتر شده و با پایان همهگیری اخیر، خواهیم دید که در سالهای آینده فستیوالهای مورد نظر با استقبال گستردهتری همراه خواهند بود.