اخیرا با تفاهمنامهای میان دولت و بخش خصوصی پروژه ملی ابر ایران رونمایی شد که حواشی زیادی مبنی بر ملی شدن اینترنت و قطع اینترنت را به همراه داشت. در ادامه جزئیات این طرح را مورد بررسی قرار میدهیم.
در قالب تفاهمنامهای میان دولت و بخش خصوصی پروژه ملی ابر ایران با سرمایهگذاری ٢ هزار و ۴٠٠ میلیارد تومان رونمایی شد. گفتنی است خدمات ابری (Cloud services) مجموعهای از سرویسها مبتنی بر معماری پردازش ابری بوده که بر بستر اینترنت ارائه خواهد شد. آورده دولت در پروژه ملی ابر ایران حدود 500 میلیارد تومان بوده و مابقی توسط بخش خصوصی تامین میشود.
جزئیاتی از پروژه ملی ابر ایران
امیر ناظمی، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در مراسم رونمایی از پروژه ملی ابر ایران عنوان کرد:
این پروژه از دو جنبه محتوایی و مشارکت عمومی – خصوصی حائز اهمیت است. در گذشته نیز دولت با بخش خصوصی مشارکت کرده بود، اما این مشارکتها در مجموع نتایج خوبی را به همراه نداشت و برخی اوقات حتی برای بخش خصوصی نیز مشکلاتی را به وجود آورد؛ در این پروژه قصد داریم مشکلات اینچنینی را رفع کنیم. مراکز داده استانی سازمان فناوری اطلاعات به شدت پتانسیل این را دارند که به ابزارهایی برای فعالیت بخش خصوصی تبدیل شوند، اما زمانبر بودن این فرآیند و همدلانه نبودن سازوکارهای مربوطه باعث شده از آن استفاده نشود.
معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در ادامه بیان کرد خدمات ابری قادر است به مجموعههای دولتی نیز خدمات ارائه دهد و دولت نباید ذخیرهسازی داده در بخش خصوصی را یک چالش بداند. در حقیقت میبایست قبول کرد که مراکز داده قادرند این نگرانی و چالشها را کاهش دهند. وی افزود 219 سرور، 211 پتابایت ظرفیت ذخیرهسازی و 100 رک برای برنده مناقصه در نظر گرفته شده است.
مهدی کریمی، معاون توسعه و مدیریت شبکه ملی اطلاعات سازمان فناوری اطلاعات نیز در این مراسم خاطرنشان کرد:
در راستای برنامه ششم توسعه مقرر گردید تا پایان سال ۱۴۰۴ سه شرکت ارائهدهنده خدمات ابری در کشور وجود داشته باشد. البته در حال حاضر نیز شرکتهای بزرگی در کشور وجود دارند و در برخی موارد مشتریانی در خارج از کشور جذب کردهاند. در این پروژه مجموعههای «ابر آروان» و «ابر زس» (xass) شرکت دارند و هدف این است تا کشور را از حیث خدمات خارجی بینیاز کنیم.
آیا این پروژه باعث قطع اینترنت میشود؟
پس از رونمایی از پروژه ملی ابر ایران حواشی زیادی مبنی بر آمادهسازی دولت برای قطع اینترنت مطرح شد که در فضای مجازی حواشی زیادی را به همراه داشت. در واقع مسئولان مروبطه یکی از اهداف این پروژه را کاهش وابستگی به اینترنت بینالملل دانستند که این موضوع نگرانیها را افزایش داده است. در این میان بسیاری از کاربران، شرکت ابر آروان (یکی از شرکتهای بخش خصوصی در این پروژه) را مقصر میدانند تا جایی که این شرکت بیانیهای را منتشر کرد تا نگرانیهای به وجود آمده را کاهش دهد.
شرکت ابر آروان در متن بیانیه خود قطع دسترسی مردم ایران به اینترنت را خط قرمز خود دانست و اعلام کرد:
همانطور که بارها اعلام کردهایم، اتفاق شومی به نام «اینترنت ملی!» یا هر نامی که به معنی قطع دسترسی مردم ایران به اینترنت بینالملل باشد خط قرمز ابر آروان است. ابر آروان یک ابر یکپارچه جهانی است و با هدف ایجاد زیرساخت برای سریعتر، امنتر و در دسترستر کردن اطلاعات در سطح جهان فعالیت میکند، نه برای ایجاد هر نوع محدودیت. پروژهی ابر ایران برای آروان هیچ چیز، جز اضافه شدن ۵ دیتاسنتر در شهرهای تبریز، کرج، شیراز، اصفهان و اهواز به این ابر یکپارچه نیست.
ابر آروان در بخش دیگری از بیانیهی خود به حواشی ایجاد شده در خصوص کاهش وابستگی به اینترنت بینالملل اشاره کرد و گفت:
در بخشی از خبر انعقاد قرارداد این پروژه آمده است، ابر ایران در راستای «کاهش وابستگی به اینترنت بینالملل» است. از نظر ما «اینترنت» بدون هیچ پسوند و پیشوندی، یک شبکه ارتباطی جهانی است. کلمهای که نباید اجازه دهیم مورد هرگونه باز تعریف قرار بگیرد. اما از نگاه فنی باید بدانید این جمله اشاره به افزایش نسبت ترافیک داخل ایران، به ترافیکی است که از کشورهای همسایه ترانزیت میشود. در واقع هر یک بایت محتوایی که داخل کشور تولید یا میزبانی شود، به معنای افزایش نسبت ترافیک داخل به ترافیک خارجی است. هر کشور، هر استان، یا شهر، و حتا هر تامینکنندهی اینترنت محلی تلاش میکند با میزبانی کردن و توزیع کردن محتوای بیشتر در داخل شبکهی خود، از توازن ترافیکی به نفع کاربران نهایی و افزایش سرعت دسترسی آنها به محتوا استفاده کند. بر این اساس، کاهش وابستگی به اینترنت بینالمللی سبب بهبود این موازنه خواهد بود.