تا به امروز تنها 10 واکسن ویروس کرونا مجوز عرضه گرفتهاند، ما در این مقاله در ارتباط با این موضوع توضیحاتی را خواهیم داد.
مدیر گروه دکترای پیوسته بیوتکنولوژی پردیس علوم دانشگاه تهران با بیان اینکه از میان همه واکسنهای تولید شده تنها 10 واکسن ویروس کرونا مجوز عرضه در بازار را گرفتهاند عنوان کرد در بین این واکسنها 3 واکسن چینی، یک واکسن روسی، آمریکایی، آلمانی و انگلیسی هستند.
دکتر سیروس زینلی در وبیناری به نام شابهتها و تفاوتهای بین واکسنهای مختلف علیه ویروس کرونا با اشاره به اینکه توان تولید واکسن در دنیا کم است عنوان کرد که در جهان با مشکل کمبود شدید واکسن مواجه هستیم.
تأثیرگذاری واکسنهای ساخته شده
وی با بیان اینکه واکسن مشترک ایران و کوبا همچنان در فاز 1 و 2 کارآزمایی بالینی است و فاز 3 آن در ایران و کوبا انجام خواهد شد اظهار کرد که مقاله چاپ شده از واکسن اسپوتنیک وی در مجله معتبر لنست میزان تأثیرگذاری بیش از 90 درصد این واکسن را تأیید کرده؛ درصورتی که میزان تأثیرگذاری واکسن چینی 60 درصد و همچنین واکسنهای آمریکایی و اروپایی بیش از 80 درصد است.
دکترای تخصصی ژنتیکی انسانی تعداد افراد واکسینه شده در ایران را 0.01 در 100 نفر جمعیت تخمین زده و عنوان کرد که درحال حاضر بیشترین تعداد افراد واکسینه شده در اسرائیل با 90 درصد پوشش و بعد از آن در امارات هستند.
زینلی با اشاره به اینکه هم اکنون واکسن کووبرکت ایرانی در سازمان جهانی بهداشت به ثبت رسیده است عنوان کرد که این واکسن در کشور ایران به تازگی فاز یک کارآزمایی بالینی را شروع کرده است.
زینلی با اشاره به اینکه واکسن اسپوتنیک وی در الجزایر، آرژانتین، مصر، مجارستان و… مورد استفاده قرار گرفته و در بلاروس ثبت شده است عنوان کرد که تولید واکسن دارای چندین فاز است.
مراحل تولید واکسن ویروس کرونا
قبل از آغاز فاز انسانی، واکسن روی حیوانات آزمایشگاهی امتحان میشود و سپس در فاز یک کارآزمایی بالینی روی تعداد محدودی از انسانها برای مشخص شدن اثر بخشی و میزان مصرف آزمایش میشود که واکسن ایرانی برکت هم اکنون در این مرحله قرار دارد، در فاز 2 به منظور مشخص شدن میزان اثر بخشی واکسن روی تعدادی بیشتری از افراد امتحان میشود و در فاز 3 جمعیت زیادی از افراد واکسن را دریافت میکنند، بعد از بررسی مدارک واکسن باید مورد تأیید سازمان غذا و دارو قرار بگیرد.
واکسنها بر اساس آنکه از دیانای، آرانای، پروتئین و یا ویروس بیخطر ساخته شده باشند با هم متفاوت هستند. برای تولید واکسن فلج اطفال، سرخک، سرخجه از ویروس ضعیف شده استفاده میشود؛ اما برای تولید واکسن ویروس کرونا از ویروس کرونا کشته شده استفاده میشود.
زینلی با اشاره به اینکه حداقل 4 نوع واکسن داریم عنوان کرد که در نوعی کل ویروس، در نوع دیگر بخشی از پروتئین ویروس، در نوعی بخشی از ژنتیک ویروس یا دی ان ای و آر ای ان به بدن فرد تزریق میشود.
برای هریک از انواع مذکور شرکتهای زیادی فعالیت دارند، در مرحله viral vector ژن مربوط به ویروس را جدا کرده و وارد ویروس کمخطر دیگر میکنند، مانند واکسن هرپس (تب خال) که این ویروس دستکاری میشود تا از این طریق میزان بیماری زایی کاهش پیدا کند.
زینلی با اشاره به اینکه در یک نوع از واکسن ویروس کرونا، ویروس را به کمک حرارت و یا شیمیایی ضعیف میکنند عنوان کرد که این شیوه در واکسن برکت و دو واکسن چینی دیگر که سریعتر وارد کارآزمایی بالینی شدهاند مورد استفاده قرار میگیرد.
در یک نوع دیگر از واکسن ویروس کرونا، پروتئین ویروس را به صورت جداگانه تولید و به بدن تزریق میکنند، این پروتئین مانند پروتئین سطح ویروس است. در تمام انواع آن اعم از دی ان ای، آر ان ای و پروتئین به همراه مواد دیگری مانند سورفاکتانت، مواد نگهدارنده، پایدار کننده و Adjuvant (پروتئینی که سیستم ایمنی بدن را برای تولید آنتی بادی تحریک میکند) در ویال قرار میگیرند.
مدیر گروه دکترای پیوسته بیوتکنولوژی پردیس علوم دانشگاه تهران با اشاره به اینکه ویروس کرونا بسیار هوشمند عمل میکند عنوان کرد که یک بخش ویروس مرتبط با پروتئین سطحی است که به واسطه آن به سلولهای ریوی متصل میشود؛ اما با ورود به داخل سلول قدرت کشندگی ویروس افزایش پیدا میکند، با وجود این تفاسیر هرچه زودتر ویروس ریشه کن شود فرصت کمتری برای تکثیر خواهد داشت.
زینلی با اشاره به اینکه ما اولین گروهی بودیم که ویروس کرونا در ایران را تعیین توالی کردیم و با نوع ووهان چین مقایسه شد عنوان کرد که ویروس پس از ورود به سلول از همه نیروی سلول برای رشد خود استفاده میکند و سیستم دفاعی داخلی سلول را نابود میکند و آری ان ای داخل سلول را قیچی میکند.
هوشمندی ویروس کرونا سبب شده تا این ویروس با سرعت زیادی در تمام جهان فراگیر شود. در صد سال گذشته هیچ ویروسی اعم از ابوالا، مرس و سارس به اندازه این ویروس قدرت نداشتهاند.
وقتی عامل خارجی نظیر باکتری، ویروس و… وارد بدن میشود، سیستم ایمنی واکنش نشان میدهد، ماکروفاژها از طریق بلعیدن عامل خارجی آن را از بین میبرند بیسل در مرحله بعد وارد شده و شروع به تولید آنتی بادی میکند، تیسلها هم در ضمن تولید آنتی بادی ورود عامل بیماری زا را اعلام میکنند.
آی جی ام دفاع اولیه، آی.جی.آ در مخاط و آی جی جی دیرتر فعال شده، ولی تا آخر عمر باقی میماند. در واکسن ویروس کرونا قبل از ورود پاتوژن پروتئین آن را به بدن وارد میکنند و آنتی بادی تولید شده به قسمتی از پروتئین پاتوژن میچسبد.
زینلی از راهاندازی آزمایشگاه سطح 3 در دانشگاههای علوم پزشکی تهران، ایران و شهید بهشتی خبر داد و گفت بر خلاف بعضی از ادعاها واکسنهای ام.آر.ان.ای به هیچ عنوان سرطان زا نیستند.