به تازگی دانشمندان موضوع پوشیدن دو ماسک برای مقابله با بیماری کووید 19 را مورد بررسی قرار دادهاند و به نتایج جالبتوجهی در مورد فواید و مضرات چنین کاری رسیدهاند.
پوشیدن دو ماسک روی هم برای دور نگه داشتن خود از ذرات ویروس کرونا و همچنین جلوگیری از پخش شدن ذرات تنفسی ما در محیط، موضوعی بوده که در هفتهها و ماههای اخیر مورد توجه قرار گرفته است. در همین رابطه، دانشمندان به تازگی تحقیقاتی را انجام دادهاند که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت.
دکتر آنتونی فاچی (Anthony Fauci)، از اپیدمی شناسان معروف آمریکا و یکی از شناخته شده ترین چهرهها در مبارزه جهانی بشریت علیه پاندمی کووید 19 مدتی پیش رسما اعلام کرد که استفاده از دو ماسک تنفسی میتواند از خارج و داخل شدن هوا از گوشههای تجهیزات محافظتی مورد نظر جلوگیری کرده و باعث شود که ماسکها به خوبی روی صورت قرار بگیرند. مرکز پیشگیری و کنترل بیماریهای ایالت متحده (CDC) هم در تحقیقات خود نشان داده که قرار دادن دو ماسک روی هم میتواند تا 50 درصد مجراهای تنفسی فرد را بیشتر مورد محافظت قرار دهد.
با این تفاصیل مقاله جدیدی که در ژورنال “JAMA Internal Medicine” منتشر شده به ما میگوید که پوشیدن دو ماسک در تمامی موارد لازم نبوده و وقتی تجهیزات محافظتی ما به خوبی دور دهان و بینی قرار میگیرند، دیگر نیاز به استفاده از ماسکهای بیشتر نداریم. این کار پژوهشی توسط دانشمندان دانشگاه کارولینای شمالی انجام شده و در جریان آن، انواع مختلفی از ترکیب ماسکهای گوناگون، از لحاظ میزان محافظت ایجاد شده، مورد بررسی قرار گرفتهاند.
پوشیدن دو ماسک و کووید 19
محققان کارولینای شمالی در حالتهای مختلف، از پوشیدن یک ماسک پارچهای ساده گرفته تا استفاده از دو ماسک جراحی روی هم، قابلیتهای ماسکهای موجود برای جلوگیری از رد شدن ذرات ویروس کرونا به هنگام استفاده از این تجهیزات محافظتی را آزمایش کردهاند. به گفته این دانشمندان، به کار گیری پارچهها و یا پوششهای که کل قسمت پایینی صورت را پوشش میدهند، روی ماسکهای جراحی (تصویر پایین)، بهترین بازدهی را خواهد داشت. چنین محصولاتی به صورت پارچههای موجود در بازار و یا اسکارفهایی هستند که قسمت دهان و بینی کاربر را کاملا میپوشانند.
امیلی سیکبرت (Emily Sickbert)، سرپرست تحقیقات انجام شده میگوید که نتایج پژوهش تیم او اهمیت موضوع پوشیدن دو ماسک برای مقابله با کرونا را بیش از هر چیزی به پوشش به وجود آمده با این کار ارتباط میدهند. به بیان دیگر، اگر شخصی روی ماسک جراحی خود پوششی مانند اسکارف یا پارچههای دیگر را قرار دهد، به دلیل جلوگیری از عبور هوا از منفذهای کناری ماسک، سیستم تنفسی او بیشتر از سایرین در امان خواهد بود. این مسئله برخلاف تصور عموم مردم بوده و نشان میدهد که لایههای اضافی موجود با قرار دادن دو ماسک روی هم تاثیر چندانی در فیلتر کردن هوای ورودی و خروجی ندارند.
سیکبرت میگوید که قرار دادن یک ماسک پارچهای روی ماسکهای جراحی هم میتواند فیلتر شدن هوای عبوری را بهتر کرده و هم از خروج هوا از منفذهای کناری جلوگیری میکند. با این وجود اگر ترکیب مورد نظر برعکس شده و ماسک جراحی روی ماسک دیگر قرار بگیرد، شاهد چنین تاثیری نخواهیم بود؛ به گفته تیم دانشگاه کارولینای شمالی، چنین وضعیتی تفاوتی با پوشیدن یک ماسک جراحی تنها ندارد.
توانایی ماسکهای جراحی
اکثر ماسکهای جراحی با استفاده از لایههای بافته نشده پلیپروپیلن تولید میشوند؛ این ماده همان ترکیبی بوده که برای ساخت بهترین ماسکهای تنفسی موجود در بازار، یعنی ماسکهای ان 95 به کار گرفته میشود. از طرف دیگر، برخی از ماسکهای این چنین به لایهای از مواد الکترواستاتیک مجهز هستند که مخصوصا جلوی عبور ذرات عفونی را میگیرند.
با این حال نکتهای که پوشیدن دو ماسک روی هم را از به کار گیری یک ماسک جراحی به تنهایی متمایز میکند، نحوه قرارگیری این تجهیزات محافظتی روی صورت است. دانشمندان میگویند که لایههای به کار رفته در ماسکهای جراحی برای سد کردن راه ذرات بیماری فوقالعاده موثر هستند، اما وقتی ویروسها میتوانند به راحتی از کنارههای ماسک به دهان و بینی فرد وارد شوند، مقاومت و قابلیتهای شگفتانگیز لایههای به کار رفته در ساخت ماسک اهمیت چندانی نخواهند داشت.
البته اگر علاقهای به استفاده از دو ماسک روی هم ندارید، دانشمندان مرکز CDC توصیههای دیگری برای پوشاندن منافذ کناری ماسکهای جراحی ارائه کردهاند. در یکی از مقالات منتشر شده از سوی این مرکز، گره زده قسمتهای باز ماسکهای مورد نظر و تا زدن قسمتهای مختلف لایهها به طوری که ماسک به شکلی بهتر روی صورت قرار بگیرد، تقریبا محافظتی به همان اندازه قرار دادن دو ماسک روی هم، فراهم میکند. از طرف دیگر وسایل پلاستیکی هم در بازار به فروش میرسند که با قرارگیری در اطراف ماسکهای جراحی، از عبور هوا از کنارهها جلوگیری میکنند.
توجه به توصیههای مهم
نکته مهم در مورد تاثیرات پوشیدن دو ماسک روی هم و یا حتی استفاده از یک لایه تنها، پیروی تمامی افراد جوامع از توصیههای مربوط به این مسئله است؛ به بیان دیگر، مقاله دانشگاه کارولینای شمای و مقاله مرکز کنترل بیماریهای آمریکا هردو نشان دادهاند که تنها در صورت استفاده از ماسک توسط تمامی افرادی که با یکدیگر در ارتباط هستند، میتوان به بهترین وضعیت مقابله با انتشار ویروس کرونا رسید. به علاوه، حتی اگر تمامی افراد فقط از یک لایه ماسک استفاده کنند و به سادهترین شکل ممکن جلوی خروج ذرات تنفسی از دهان و بینی خود را بگیرند، کار مقابله با گسترش بیماری کووید 19 به مراتب سادهتر میشود و در نهایت، تلفات این پاندمی مرگبار هم به مرور زمان کمتر خواهد شد.
به این ترتیب هم فردی که به بیماری مبتلا بوده و هم فرد سالم باید دهان و بینی خود را با تجهیزات محافظتی پوشانده و در صورت امکان، ماسک جراحی خود را با یک لایه پارچه و یا ماسکهای پارچهای بپوشانند. در کمال شگفتی، تحقیقات CDC نشان داده که استفاده از ماسکهای تنفسی به صورت گسترده و در سطح جهانی از همان ابتدای شروع پاندمی میتوانست تا میزان 95 درصد از حجم انتشار ذرات ویروسی در مناطق مختلف جلوگیری کند.