تلسکوپ رادیویی دهانه ماه (LCRT) طرحی شگفتانگیز برای ساخت نوعی تلسکوپ در نیمه تاریک قمر زمین بوده که به زودی عملی خواهد شد.
ایده ساخت تلسکوپ رادیویی دهانه ماه (LCRT) از مدتها پیش مطرح شده بود؛ اگر با ایده مورد نظر آشنا نیستید باید گفت که ستاره شناسان قصد دارند تا از این طریق، در نیمه تاریک ماه و قسمتی از این جرم آسمانی که از روی زمین قابل رویت نیست، یک تلسکوپ رادیویی عظیم بسازند. در بررسی تازهترین خبرهای منتشر شده در این رابطه با گجت نیوز همراه باشید.
به کار گیری چنین تلسکوپی به ستاره شناسان کمک میکند تا نگاهی عمیقتر به سرگذشت کیهان و آنچه در میلیاردها سال پیش در فضای خارج از جو زمین رخ داده، بیندازند. گفته شده که از این طریق میتوان اطلاعات مهمی در مورد اولین روزهای پیدایش جهان به دست آورد و طبق اطلاعات موجود، تاکنون بیش از 500 هزار دلار پول برای ساخت این وسیله شگفتانگیز جمعآوری شده است. رسیدن به عدد مورد نظر باعث شده تا ناسا برنامه ساخت LCRT را وارد فاز «طرحهای مفهومی پیشرفته» کند.
تا به امروز ایدههایی مشابه تلسکوپ رادیویی دهانه ماه روی زمین عملی شدهاند؛ در واقع طرح مورد نظر با بهرهگیری از وضعیت حفره مانند دهانههایی که روی سطح ماه قرار دارند، قسمت شبیه به بشقاب تلسکوپ را در یکی از این حفرهها قرار میدهد و از این طریق، یک تلسکوپ رادیویی ثابت به وجود میآید. در گذشته نمونههای دیگری از تلسکوپهای ثابت در مناطق مختلف زمین ساخته شدهاند که یکی از معروفترین آنها، تلسکوپ فست (FAST) بوده که درون یک فرورفتگی طبیعی، در جنوب غربی چین قرار دارد.
تلسکوپ رادیویی دهانه ماه
عملی کردن ایده LCRT نیازمند به کار گیری رباتهای پیشرفتهای بوده که شبکه مورد نیاز برای قسمت دیش مانند تلسکوپ را درون دهانه سطح ماه قرار میدهند. محققان از این وسیله برای اندازهگیری امواج رادیویی استفاده خواهند کرد که درست پس از واقعه بیگ بنگ و پیدایش کل کیهان به وجود آمدهاند. این امواج پیش از شکلگیری اولین ستارهها ساطع شدهاند.
دانشمندان از مدتها پیش به دنبال پیدا کردن جزئیاتی در مورد وقایعی بودهاند که در آن دوران از پیدایش کیهان رخ دادند. به این ترتیب انتظار میرود که تلسکوپ رادیویی دهانه ماه بتواند به ما بگوید که در دوران مرموز پس از بیگ بنگ دقیقا چه اتفاقاتی رخ داد. جوزف لازیو (Joseph Lazio)، یکی از دانشمندان تیم LCRT میگوید که در دوران مورد نظر هیچ ستارهای وجود نداشت و به همین دلیل، کیهان شناسان این بازه زمانی را عصر تاریکی نامگذاری کردهاند. گفته شده که در آن زمان مقدار زیادی گاز هیدروژن سراسر کیهان را فرا گرفته بود و به نظر میرسد که این گاز بعدها ماده اولیه برای پیدایش ستارهها را تامین کرد.
لازیو و تیمش معتقدند که با ساختن تلسکوپی روی ماه که به اندازه کافی بزرگ باشد، شانس ردیابی آثاری از عصر تاریکی کیهان بالا میرود و این احتمال وجود دارد که در نهایت، جزئیات فرآیندهایی که بعدها باعث شکلگیری ستارهها شدند را کشف کنیم. از طرف دیگر ماده تاریک هم پدیده مرموز دیگری در دنیای کیهان شناسی بوده که انتظار میرود با کار روی ساخت تلسکوپ رادیویی LCRT بتوان اطلاعاتی در مورد جزئیات آن به دست آورد.
محلی مناسب برای ساخت تلسکوپ
ماجرای ساخت تلسکوپ رادیویی دهانه ماه به زمانی مربوط میشود که ایدههایی مختلف برای رقابتی به منظور افزایش درک بشریت در رابطه با کیهان مطرح شده بودند. البته باید گفت که این ایده هنوز در فاز طراحی بوده و همچنان باید سالهای زیادی بگذرند و تکنولوژیهای پیشرفتهتری عرضه شوند تا بتوان در نهایت، تلسکوپی با این عظمت را در نیمه تاریک ماه سرپا کرد.
در مورد اینکه چرا دانشمندان به جای زمین، به دنبال ساخت چنین تلسکوپی روی ماه هستند باید گفت که قسمتی از اتمسفر سیاره ما امواج رادیویی دریافتی از اولین مراحل شکلگیری کیهان را فیلتر میکند و به همین دلیل، نمیتوان با استفاده از تلسکوپهای رادیویی قرار گرفته زیر این لایه از جو، اطلاعات مورد نظر را جمعآوری کرد. این بخش از جو با نام یونوسفر شناخته میشود و به دلیل وجود لایه مورد نظر، اختلالات زیادی به هنگام ردیابی امواج رادیویی فضایی به وجود میآیند.
به علاوه وقتی تلسکوپی در قسمتی از ماه که توسط زمین قابل رویت نیست قرار داده شود، امواج رادیویی ساطع شده از تجهیزات ساخت دست بشر هم با کار تلسکوپ مورد نظر تداخلی نخواهند داشت و عملا بدنه کره ماه همانند نوعی عایق جلوی نویزها و امواج مزاحم زمینی را میگیرد. با این تفاصیل به نظر میرسد که به زودی اخبار هیجانانگیزی در مورد پیشرفت پروژه تلسکوپ رادیویی دهانه ماه خواهیم شنید.