بلوتوث (Bluetooth) زمانی یکی از راههای اصلی انتقال داده و ارتباط دستگاههای مختلف محسوب میشد. بررسی تاریخچه بلوتوث و آینده پیش روی این فناوری میتواند جالب باشد.
سالها طول کشید تا USB توانست جایگزین کابلهای عجیب شرکتهای مختلف درگوشیهای اولیه شود. هرچند؛ سالها پیش از آنکه USB همهگیر شود، فناوری انتقال داده دیگری قصد داشت تمامی دستگاههای الکترونیک را به هم متصل کند و حتی از هیچ سیمی هم استفاده نمیکرد. در این مقاله فلش بک میخواهیم تاریخچه کوتاهی از بلوتوث را با شما به اشتراک بگذاریم.
تاریخچه انتقال داده به صورت بی سیم: از اینفرارد تا بلوتوث
این فناوری در دهه ۱۹۹۰ توسط شرکت اریکسون توسعه داده شد و به افتخار هارالد بلاتند گورمسون، پادشاه دانمارک در قرن دهم میلادی که توانسته بود نروژ و دانمارک را متحد کند، بلوتوث نام گرفت. لوگو بلوتوث نیز ترکیبی از حروف اولیه اسم این پادشاه (ᚼ ᛒ) به زبان رونی بوده است.
این نام که در واقع توسط یکی از مهندسین اینتل پیشنهاد شد، نشانگر جاهطلبی این فناوری برای تبدیل شدن به استانداردی یکپارچه برای همهی دستگاههای الکترونیکی از جمله گوشیها، رایانهها و لوازم جانبی مختلف بود.
در آن زمان کابلهای داده (سری یا USB) برای کارهایی مثل همگام سازی دادهها بین رایانه و PDA استفاده میشدند و اینفرارد نیز به عنوان یک گزینه بی سیم حضور داشت. هرچند؛ اینفرارد برای انتقال داده به «خط دید» نیاز داشت و کاربر مجبور بود در طول انتقال داده دو دستگاه را روبروی هم قرار دهد.
بلوتوث در هر جهتی کار میکرد. هرچند؛ برد این فناوری حداکثر ۱۰ متر بود و سرعت انتقال داده در نسخه اول آن نیز ۷۲۱ کیلوبیت بر ثانیه بود؛ که یعنی نه از نظر برد و نه از نظر سرعت مزیت چندانی نداشت.
البته این میزان با توجه به اهداف اولیهای که برای این فناوری تعریف شده بود، خیلی خوب بود. اولین گوشی مجهز به Bluetooth اریکسون تی ۳۶ نام داشت که در سال ۲۰۰۰ معرفی شد. هرچند تی ۳۶ اولین دستگاهی نیست که با بلوتوث به بازار عرضه شده است، زیرا عرضه این گوشی کنسل شد.
اریکسون با عرضه تی ۳۹ در سال ۲۰۰۱ پیشتاز این عرصه شد. همان سال IBM نیز لپ تا ThinkPad A30 را با اتصال بلوتوث داخلی معرفی کرد. حالا شما میتوانستید گوشی و رایانه خود را به صورت بی سیم سینک کنید.
تاریخچه اولین لوازم جانبی مجهز به بلوتوث
در واقع اولین دستگاه مجهز به بلوتوث یک هدست بی سیم بود که در سال ۱۹۹۹ رونمایی شد و توانست جایزه بهترین دستگاه معرفی شده در نمایشگاه COMDEX را از آن خود کند. اندکی پس از آن و در سال ۲۰۰۱ اولین کیتهای بلوتوثی برای ماشینها از راه رسیدند. این کیتها دارای صدای تک کاناله بودند، ولی با هدف مهمی عرضه شده بودند. زیرا؛ خیلی از کشورهای جهان به دنبال ممنوع کردن استفاده از گوشی موبایل در حین رانندگی بودند. به عنوان مثال بریتانیا در دهم آذر سال ۱۳۸۲ جریمهای ۳۰ پوندی برای این کار وضع کرد که میتوانست بستگی به شرایط تا ۱۰۰۰ پوند نیز افزایش یابد.
اولین هدفونهای استریو در سال ۲۰۰۴ عرضه شدند و جالب است بدانید که یک سال قبل از آن اولین MP3 پلیر مجهز به بلوتوث وارد بازار شده بود.
Benefone Esc اولین گوشی مجهز به ردیاب GPS داخلی بود که در سال ۱۹۹۹ معرفی شد، ولی خیلی طول کشید تا چنین چیزی همهگیر شود و در اینجا نیز بلوتوث بود که به کمکش آمد. در سال ۲۰۰۲ شرکت Socket از اولین ردیاب GPS مستقل که میتوانست اطلاعات مکانی را به یک دستگاه همراه – در اینجا منظور رایانه جیبی است- بفرستد، رونمایی کرد. این ردیاب ۴۵۰ دلار قیمت داشت که تقریباً هم قیمت با یک رایانه جیبی بود.
اولین ماوسها، کیبوردها و پرینترهای مجهز به بلوتوث نیز در اوایل دهه ۲۰۰۰ وارد بازار شدند و بیشتر مناسب رایانههایی بودند که این قابلیت از طریق کارت بلوتوث یا دانگل USB به آنها افزوده شده بود.
تاریخچه نسخههای مختلف بلوتوث
بلوتوث نسخه ۲.۰ در سال ۲۰۰۵ و با سرعت انتقال داده بهبود یافته معرفی شد. حالا سرعت انتقال بلوتوث به ۲.۱ مگابیت بر ثانیه رسیده بود. بلوتوث همچنان یک فناوری اختیاری تلقی میشد و برای انتقال دادههای سنگین بسیار کند بود. با استاندار جدید برد بلوتوث نیز به ۳۰ متر رسید.
اما پیشرفت واقعی در سال ۲۰۰۹ و با معرفی بلوتوث نسخه ۳.۰ و هنگامی رخ داد که توانست به سرعت ۲۴ مگابیت بر ثانیه برسد. در این نسخه، از ارتباط بلوتوثی برای اتصال دو دستگاه استفاده میشد و سپس وظیفه انتقال داده به سختافزار 802.11 محول میشد. بنابراین در واقع این وای فای بود که کار اصلی را انجام میداد.
اما با پدیدار شدن فناوریهایی همچون وای فای دایرکت و اینترنت پرسرعت در شبکههای موبایلی، دیگر سرعت بالای بلوتوث به مسئله بی اهمیتی تبدیل شد.
نسخه چهارم بلوتوث یا همان بلوتوث کم مصرف در سال ۲۰۱۰ عرضه شد و در واقع بلوتوث نبود. این پروژه توسط نوکیا و با نام Wibree آغاز شد، اما بعد در قالب نسل بعدی بلوتوث جای گرفت. نسخه چهارم بلوتوث با سرعت یک مگابیت بر ثانیه خود خیلی کند تر از نسخههای قبلی بود. اما مصرف انرژی بسیار کمی داشت که به لوازم جانبی باتری محوری همچون حسگرهای ورزشی، دستگاههای سلامتی محور و … اجازه میداد با یک باتری سکهای سالها کار کنند.
بلوتوث ۴.۰ همچنین برد این فناوری را به ۱۰۰ متر رساند و تأخیر زمانی معمول آن را نیز کمی کاهش داد. با انتشار این نسخه قابلیت دیگری نیز به بلوتوث اضافه شد که با کمک آن هدفونهای بلوتوثی میتوانستند به طور همزمان به دو دستگاه متصل شوند (به طور مثال به گوشی و لپتاپ).
نسخه پنجم بلوتوث در سال ۲۰۱۶ از راه رسید و توانست به حداکثر برد ۲۴۰ متری در صورت وجود خط دید و برد ۴۰ متری در فضای بسته دست پیدا کند. البته چنین فاصلهای سبب کاهش سرعت انتقال داده میشد، ولی در فاصلههای نزدیک بلوتوث ۵ میتوانست به سرعتی ۲ برابر نسل قبلی خود (تا ۲ مگابیت بر ثانیه) دست پیدا کند.
بلوتوث از همان روزهای اول در برنامههای خانه هوشمند نیز به کار گرفته شد و حالا فراگیرتر نیز شده است. مصرف انرژی پایین، برد بالا و توانایی در ایجاد ارتباطی بینقص بین دو گجت سبب شده که بلوتوث بیش از پیش محبوب شود و شاهد حضور آن در دستگاههای مختلف از حبابهای لامپ هوشمند گرفته تا ترازوهای هوشمند باشیم.
رشد سریع و آینده پیش روی این فناوری
تا سال ۲۰۰۳ بلوتوث توانسته بود به موفقیتهای بزرگی دست پیدا کند و هر هفته یک میلیون دستگاه مجهز به بلوتوث فروخته میشدند. سال بعد این میزان به ۳ میلیون در هفته رسید و در سال ۲۰۰۵ توانست مرز ۵ میلیون را هم رد کند. تا سال ۲۰۰۶ حدود یک میلیارد دستگاه مجهز به بلوتوث در دنیا وجود داشتند و هر هفته ۱۰ میلیون دستگاه نیز به آنها اضافه میشد.
در حال حاضر خبری از بلوتوث ۶ نیست و یک فناوری بی سیم جدید به نام باند فوق وسیع (UWB) در حال جلب توجهات به سمت خود است. این فناوری دارای قابلیت انتقال داده با سرعت بالا است (چیزی که بلوتوث سالها پیش رها کرد) و میتواند همانند بلوتوث جهت دستگاه متصل شده را تشخیص دهد. در حال حاضر بلوتوث و UWB بدون هیج مشکلی در کنار هم هستند، اما بدون شک در آینده با هم تلاقی خواهند داشت.