واکسن وبا (Cholera)، بیماری که با نوشیدن آب آلوده به وجود میآید، اخیرا موضوع تحقیقات شگفتانگیز دانشمندان ژاپنی بوده و اخبار خوشحال کنندهای در این رابطه به گوش میرسد.
به تازگی خبر رسیده که با استفاده از برنج، محققان ژاپنی موفق به ساخت نوعی واکسن وبا (Cholera) شدهاند که به صورت خوراکی بوده و میتواند مصرف کننده را در مقابل این بیماری مرگبار و فوقالعاده خطرناک مصون کند. وبا معمولا با نوشیدن آب ناسالم به وجود میآید و اگر بتوان از این طریق جلوی شیوع آن را گرفت، جان انسانهای زیادی در سراسر جهان نجات خواهد یافت.
طبق اطلاعات موجود، برنج ساخت ژاپنیها که از لحاظ ژنتیکی دستکاری شده، به نوعی ماده خوراکی تبدیل شده که داروی پیشگیری از ابتلا به بیماری مرگبار وبا را در خود دارد. دانشمندان دانشگاه توکیو در ژاپن فاز اول آزمایش واکسن مورد نظر را با موفقیت تکمیل کردهاند و داوطلبانی که در این فاز آزمایش بودند، قابلیت شگفتانگیز داروی توسعه یافته را نشان دادند.
به صورت کلی، واکسنها به شکل تزریقی ساخته میشوند و با اینکه تا به حال واکسنهای اسپری شونده و شکلهای دیگری از داروهای پیشگیری هم برای بیماریهای گوناگون در اختیار عموم مردم قرار گرفتهاند، عمده واکسنهای موجود در بازار از طریق سرنگ و سوزن وارد بدن میشوند. به همین دلیل، میتوان با اطمینان گفت که واکسن وبا ساخته شده توسط دانشگاه توکیو منحصر به فردترین در نوع خود بوده که به شکل برنج خوراکی، وارد بدن افراد میشود. برنجی که در قالب پروژهای به نام موکورایس (MucoRice)، به کمک تکنیکهای مهندسی ژنتیک ویرایش و دستکاری شده است.
ساخت واکسن وبا با برنج
البته تا به امروز تعداد زیادی واکسن غیر تزریقی برای مقابله با وبا توسعه یافتهاند که عمدتا به شکل قطره در دهان بیمار چکانده میشوند. با این حال به دلیل استفاده از سلولهای وبا در این واکسنها، نیاز به نگهداری دارو در محیطی سرد وجود دارد و همین مسئله باعث میشود تا به کار گیری چنین واکسنهایی چندان کاربردی نباشد. نکته مهم در مورد پروژه موکورایس دانشگاه توکیو این بوده که واکسن پایه برنجی توسعه یافته این محدودیت را ندارد و به شکلی طراحی شده که ترکیبی غیر سمی از بیماری وبا با نام ماده “CTB” را تولید کند.
با مصرف این واکسن وبا سیستم دفاعی بدن بیمار به CTB غیر سمی موجود واکنش نشان میدهد؛ این ترکیب از طریق غشا دستگاه گوارش جذب بدن شده و دستگاه دفاعی بدن ما را به منظور تولید دو پادتن متفاوت در مقابل ترکیب وارد شده به بدن تحریک میکند. نکته جالب این بوده که واکسنهای تزریقی تنها توانایی تحریک برای تولید یک نوع پادتن را دارند، در حالی که واکسن برنجی ساخته شده دو نوع آنتیبادی یا همان پادتن را تولید میکند.
باکتریهای دستگاه گوارش
دانشمندان دانشگاه توکیو میگویند که نیازی به پایین آوردن دمای محیط نگهداری از واکسن اخیر نبوده و برنج دستکاری شده را میتوان از ابتدا تا انتهای فرآیند استفاده در دمای اتاق نگه داشت. این برنج مخصوص، خشک شده و آغشته به نوعی پودر بوده که در دوزهای کم بستهبندی میشود؛ به هنگام نیاز برای استفاده، تنها کافیست تا واکسن را با مقداری آب مخلوط کرده و آن را مصرف کرد.
فاز اول آزمایش واکسن وبا دانشگاه توکیو نتایج بسیار امیدوار کنندهای را به همراه داشت و محققان اعلام کردند که اکثر داوطلبان شرکت کرده در آزمایش واکنش دفاعی خوبی را به دارو نشان دادند و آثار جانبی نگران کنندهای در افراد بروز نکرد.
در میان 30 داوطلب موجود، 11 نفر واکنش کم و یا بسیار ناچیزی به واکسن برنج داشتند؛ البته به نظر میرسد که دلیل چنین اتفاقی به جمعیت میکروبهای موجود در دستگاه گوارش این افراد مربوط میشود. گفته شده که میکروبهای موجود به اندازه کافی تنوع نداشتهاند و کسانی که واکنش خوبی به واکسن داشتند، در دستگاه گوارش خود رنج گستردهای از میکروبها را میزبانی میکردند. علاوه به نتایج خوشحال کننده گزارش شده، میتوان دید که باکتریهای دستگاه گوارش نقش مهمی در سلامت انسان دارند. دانشمندان میگویند که برای بهبود این مسئله میتوان از غذاهای پروبیوتیک و خوراکیهای حاوی فیبر فراوان استفاده کرد.