جنگنده جدید روسیه با ریشه آمریکایی در نمایشگاه ماکس 2021 معرفی شد

جنگنده جدید روسیه به تازگی در نمایشگاه هوایی ماکس 2021 معرفی شد و قرار است رقیبی جدی برای F-35 آمریکایی باشد.

بلاخره پس از مدت‌ها انتظار روسیه جنگنده جدید خود را معرفی کرد. این هواپیما حاصل پروژه‌ای تحت عنوان کیش و مات از سوی کمپانی هوافضای سوخوی برای نیروی هوایی فدراسیون روسیه و البته فروش خارجی تولید شده است.

این هواپیما که پس از سوخوی Su-57 (نام‌گذاری ناتو: فلون) دومین جنگنده پنهانکار و رادارگریز نسل 5 تولید شده از سوی روسیه تلقی می‌شود، رقیبی مستقیم برای جنگنده نسل 5 آمریکایی F-35 لایتنینگ 2 – Lightning II است. جنگنده جدید که احتمالا سوخوی Su-75 نام گیرد، همچون F-35 قادر است تا اطلاعات خود را با دیگر جنگنده‌های خودی به اشتراک گذاشته و احتمالا نسخه بدون سرنشین آن نیز ساخته می‌شود.

این هواپیما در نمایشگاه هوایی ماکس 2021 در حومه مسکو معرفی و ماکتی در ابعاد واقعی از آن به نمایش در آمد. آن طور که از ماکت مشخص است ورودی هوای موتور این هواپیما زیر کابین خلبان قرار داد و دقیقا مشابه همان ماکت کوچکی است که پیشتر روی میز وزیر دفاع روسیه رویت شد.

این ورودی هوا که از نوی DSI است، دارای یک کانال با مسیر غیرمستقیم است تا بدین‌ترتیب همچون جنگنده‌های نسل 5 آمریکایی تیغه‌های کمپرسور را از دید رادار مخفی نگه داشته و سبب کاهش سطح مقطع راداری شود.

این هواپیما همچون دیگر جنگنده‌های نسل 5 دارای دهلیز داخلی حمل مهمات است که دو عدد در طرفین برای حمل موشک هوا به هوا و یک دهلیز بزرگ زیر بدنه برای حمل بمب‌های هدایتی و موشک‌های هوا به هوا و هوا به سطح مختلف است. علاوه بر این 3 آویزگاه برای حمل مهمات خارج از بدنه زیر هر بال خود دارد. این هواپیما به یک توپ خودکار (احتمالا 30 میلی‌متری) نیز مسلح می‌شود که البته مشخص نیست این توپ درون جای مخصوص خود قرار می‌گیرد یا در دهلیزها و یا زیر بدنه حمل می‌شود.

جنگنده جدید روسیه مجموعا 7.5 تن مهمات حمل می‌کند که شامل موشک‌ هوا به هوای کوتاه برد R-73، موشک هوا به هوای فرای میدان دید R-77، موشک هوا به سطح هدایت لیزری و هدایت فروسرخ Kh-38MLE و MTE،‌ موشک های ضد تششع (ضد رادار) Kh-58USHKE و Kh-31PD، مهمات هوا پرتاب Grom-E1 و E2، موشک‌های کروز ضدکشتی Kh-59MK و Kh-35UE، بمب‌های 250 کیلوگرمی هدایت لیزری Kab-250LG-E، بمب‌های هدایت ماهواره‌ای هوشمند 500 کیلوگرمی K08BE و 1500 کیلوگرمی K029BE و راکت‌های غیرهدایتی S-8 و S-13 است.

این هواپیما طوری طراحی شده که برای نشست و برخاست مسافت کمی نیاز دارد. بدین ترتیب امکان انجام عملیات از روی ناو هواپیمابر و باندهای کوتاه و آسیب دیده را داراست. این هواپیما دارای شعاع عملیاتی 1500 کیلومتر است، بدین منظور که پس از برخاستن از فرودگاه، در حالی که سوخت کافی همراه داشته و به بمب و موشک مسلح است، می‌تواند به انجام عملیات در فاصله 1500 کیلومتری بپردازد. البته با سوخت گیری هوایی این شعاع عملیاتی افزایش می‌یابد.

این هواپیمای تک موتور می‌تواند مانورهایی با فشار 8G انجام دهد و سرعتش نیز حداکثر به 1.8 ماخ می‌رسد. به گفته سوخوی این جنگنده جدید روسیه قابلیت پرواز طولانی مدت با سرعت فراصوت را دارد، اما اشاره نشده که آیا هواپیما قابلیت سوپرکروز دارد یا خیر؛ سوپر کروز به پرواز فراصوت بدون استفاده از پس سوز گفته می‌شود.

خروجی موتور این هواپیما در بخش انتهایی بدنه بین دو پایدار کننده عمودی قرار گرفته تا بدین‌ترتیب گرمای خروجی خود را از دید دشمن مخفی و پنهانکاری گرمایی جنگنده را بالا ببرد. دم عمودی این هواپیما نیز حالت V شکل دارد که در کاهش سطح مقطع راداری موثر است.

احتمالا موتور این هواپیما مدل ایزدلیه 30 باشد که برای سوخوی Su-57 تولید شده است. این موتور قدرتمند احتمالا به سیستم خروجی متغیر (تراست وکتورینگ) مجهز باشد که با تغییر مسیر هوای خروجی از موتور، سبب افزایش توان مانور می‌شود. این ویژگی در ترکیب با بال مثلی (بال دلتا) از کیش و مات یک هواپیما با توان مانور بسیار بالا خواهد ساخت. موتور قدرتمند هواپیما نیز رانش بالایی تولید کرده که سبب افزایش نسبت رانش به وزن و صد البته چالاکی بیشتر هواپیما می‌شود. نوک بال‌های هوایپما نیز به نظر لولا داشته و زاویه خود را در سرعت‌های مختلف پرواز تغییر می‌دهد تا بهینه‌ترین حالت را داشته باشد.

این هواپیما که هنوز پیش نمونه نخست آن تکمیل نشده قرار است اولین پروازش را در سال 2023 تجربه کند. ورود به خدمت آن بین سال‌های 2026 تا 2027 تخمین زده می‌شود و نیروی هوایی روسیه قصد دارد طی مدت 15 سال 300 فروند از این جنگنده را به خدمت بگیرد. گفته می‌شود هر فروند جنگنده کیش و مات 25 تا 30 میلیون دلار قیمت دارد که در مقایسه با قیمت 78 میلیون دلاری هر فروند F-35 بسیار ارزان‌تر است. علاوه‌بر این گفته می‌شود هزینه نگه‌داری و تعمیر آن نیز بسیار پایین خواهد بود. اگر سوخوی بتواند جنگنده را با این هزینه‌های علام شده تولید کند، علاوه بر پشت گذاشتن F-35، رقیبی جدی برای F-16 خواهد ساخت و مشتریان را به سمت هواپیمای ارزان‌تر خود جذب می‌کند.

به بیانی دیگر در حالی که F-35 حکم بنز را در دنیای جنگنده‌ها دارد، جنگنده کیش و مات هیوندای است و بسیاری از کشورها ترجیح می‌دهند آن را خریداری کنند؛ مسئله‌ای که روسیه به شدت روی آن حساب باز کرده است. البته هنوز برای مقایسه توان دو جنگنده بسیار زود است، زیرا کیش و مات هنوز پرواز نکرده و پیمودن مسیر از یک ماکت به یک جنگنده کامل آن هم در مدت 5 الی 6 سال کاری بسیار سخت می‌باشد و مشخص نیست سوخوی بتواند با موفقیت آن را انجام دهد. البته این کمپانی با ساخت سوخوی Su-57 تجربه و دانش بسیاری بدست آورد که از آن‌ها در تکمیل جنگنده جدید بهره خواهد برد.

این هواپیما علاوه بر رادار آرایه فازی فعال موجود در دماغه، یک سنسور جستجو و تعقیب فروسرخ (IRST) در جلوی کاکپیت دارد که هدف را از روی گرمای بدنه به صورت غیر فعال پیدا می‌کند. این سنسور برای کشف هواپیماهای رادارگریز و یافتن هدف در شرایط جنگ الکترونیک که رادار از کار افتاده بسیار موثر است.

و اما نکته جالبی که درباره این هواپیما وجود دارد این است که سوخوی طرح آن را از روی طرح یک جنگنده قدیمی آمریکایی موسوم به MRF-54E کپی کرده است. این هواپیما که توسط کمپانی هوافضا، امنیتی و دفاعی آمریکایی نورثراپ – Northrop در سال 1991 معرفی شد، یک جنگنده پنهانکار و رادارگریز ارزان قیمت بود که در نهایت با ساخت جنگنده نورثراپ YF-23 کنار گذاشته شد شد. با این حال فراموش نگردید و سوخوی با استفاده از آن جنگنده جدید خود را طراحی کرد.