انتشار گزارشی عجیب از مرگ بیش از 2 هزار ایرانی بعد از تزریق 2 دُز واکسن

سرپرست مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات در حالی با انتشار گزارشی از فوت 2 هزار نفر پس از تزریق دو دوز واکسن کرونا در ایران خبر داد که این آمار ده‌ها برابر میانگین جهانی است.

علی شریفی زارچی، سرپرست مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات با انتشار یک گزارش تجمیعی و تحلیلی میزان بستری و فوتی کرونا پس از تزریق واکسن را به وزیر بهداشت ارائه کرد. این گزارش مواردی چون میزان بستری و فوتی کرونا بعد از تزریق دوز اول، میزان بستری و فوتی کرونا بلافاصله بعد از تزریق دوز دوم، بستری و فوت بر اثر کرونا 2 هفته پس از تزریق دوز دوم واکسن را شامل می‌شود.

طبق این گزارش، از 2 میلیون و 749 هزار و 56 نفر جمعیت، 16 هزار و 784 نفر دو هفته پس از دریافت دوز دوم واکسن به دلیل کرونا بستری شدند و همچنین نسبت افراد بستری شده با تزریق دو دوز از واکسن به افراد کرد واکسینه شده 0.0061 اعلام شده و از هر 1 میلیون نفر واکسینه شده حدود 6 هزار و 104 نفر بستری شدند؛ به بیان دیگر از هر 100 نفر واکسینه شده کامل حدود 0.6 نفر یا کمتر از 1 نفر در بیمارستان بستری شدند.

فوت 2 هزار نفر پس از تزریق دو دوز واکسن کرونا

در گزارش منتشر شده توسط سرپرست مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات آمده است در شاخص فوت ناشی کرونا پس از دو هفته بعد از دریافت دوز دوم واکسن کرونا 2072 نفر جان خود را از دست دادند که تست 1183 نفر از آنها مثبت، تست 542 نفر منفی و تست 347 نفر دیگر نیز نامشخص است. همچنین از هر 1 میلیون نفر حدود 753 نفر جان خود را از دست دادند؛ به بیان دیگر از هر 100 نفر حدود 0.7 نفر یعنی کمتر از 1 نفر با دریافت دو دوز واکسن کرونا فوت کردند.

در بخشی از این گزارش آمده، بر اساس مطالعات بین‌المللی احتمال تشدید بیماری و فوت افراد دو هفته پس از دریافت نوبت دوم واکسن (Breakthrough Deaths) بسیار اندک است. این گزارش تاکید دارد در سایر کشورها تعداد افرادی که پس از هر دو دوز واکسن به کرونا مبتلا شده و فوت کردند در هر 1 میلیون نفر، 10 نفر و در ایران در هر یک میلیون حدود 753 نفر است.

آمارهای این گزارش حاکی از آن است عامل افزایش مرگ به فاصله‌بندی نامنظم بین دوزهای اول و دوم و بی‌توجهی به نوع واکسن استفاده شده درباره افراد مربوط می‌شود. این مرکز با هشدار به وزارت بهداشت تاکید کرد به دلیل دقیق نبودن آزمایش‌های کرونا و فوت شدن شهروندان خارج بیمارستان، احتمال دارد تعداد افرادی که پس از دریافت هر دوز واکسن به کرونا مبتلا و فوت شوند بیشتر از آمار اعلامی در این گزارش باشد. این مرکز به وزارت بهداشت هشدار داد تا کارایی برندها و نوع واکسن‌ها بررسی شود؛ چراکه فاصله بین دو دوز واکسن برای هر برند متفاوت بوده و حائز اهمیت است.

متن گزارش سرپرست مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات به شرح زیر است:

«جناب آقای دکتر سعید نمکی وزیر محترم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

با سلام و احترام

از آنجا که تجمیع و تحلیل اطلاعات ابتلا و واکسیناسیون کرونا از جمله وظایف این مرکز بوده است توجه جنابعالی را به تحلیل انجام شده ذیل جلب می‌نماید.

تاکنون ۹۱۲۱۰ نفر از افرادی که نوبت اول واکسن کووید۱۹ دریافت کرده‌اند با علائم مشکوک به کرونا به بیمارستان مراجعه کرده‌اند که از این بین ۱۵۳۲۴ نفر بستری موقت و ۷۵۸۸۶ نفر بستری عادی شده‌اند.

نمودار ذیل، توزیع سن بستری شدگان پس از دریافت نوبت اول واکسیناسیون را نشان می‌دهد.

سن افراد بستری پس از واکسیناسیون نوبت اول

همچنین نمودار ذیل، فاصله‌ی زمانی بین دریافت واکسن نوبت اول و شروع بستری عادی را نشان می‌دهد. توجه فرمایید این نمودار شامل مواردی که نوبت دوم واکسن را هم دریافت کرده‌اند، است و لذا فاصله زمانی ذکر شده، صرفا مدت زمان بین تزریق نوبت اول و بستری شدن بر اساس روز است.

فاصله واکسیناسیون نوبت اول و بستری شدن بر حسب روز

متاسفانه از بین بستری شدگان، ۸۵۵۲ نفر فوت شده‌اند که از بین آنها نتیجه تست کرونای ۵۰۹۸ نفر مثبت و ۲۱۵۶ نفر منفی بوده است و در مورد ۱۲۹۸ نفر باقیمانده تست انجام نشده با نتیجه آن ثبت نشده است دو نمودار ذیل، توزیع سن و فاصله ی زمانی بین تزریق واکسن نوبت اول و بستری منجر به فوت این افراد را نشان می‌دهد. مجددا تاکید می‌شود نمودارهای ذیل شامل افرادی که نوبت دوم واکسن را هم دریافت و فوت شده‌اند، می‌شود.

اگر نتایج فوق را محدود به افرادی کنیم که نوبت دوم واکسن را دریافت نموده‌اند، از بین ایشان تاکنون ۲۳۳۸۰ نفر با علائم مشکوک به کرونا به بیمارستان مراجعه کرده‌اند که از بین ایشان ۳۰۵۶ نفر بستری موقت و ۲۰۳۲۴ نفر بستری عادی شده‌اند. نمودار ذیل، توزیع سن افرادی که پس از دریافت واکسن نوبت دوم بستری شده‌اند را نمایش می‌دهد.

سن افراد بستری پس از واکسیناسیون نوبت دوم

لازم به ذکر است تاریخ شروع بستری ۱۶۷۸۴ نفر حداقل دو هفته پس از دریافت نوبت دوم واکسن (Breakthrough Hospitalizations ) بوده است. با در نظر گرفتن جمعیت ۲۷۴۹۳۵۶ نفری که تا زمان انجام تحلیل، حداقل دو هفته از دریافت نوبت دوم آنها گذشته است، نرخ تشدید علائم و بستری افراد کامل اواکسینه شده، ۶۱۰۴ نفر در هر یک میلیون نفر بوده است. این شاخص نسبت به آمارهای اعلام شده از سوی برخی کشورها به مراتب بالاتر به نظر می‌رسد. در نمودار ذیل فاصله زمانی بین دریافت واکسن نوبت دوم و تاریخ شروع بستری نمایش داده شده است، ضمن آن که موارد Breakthrough Hospitalization با رنگ قرمز مشخص شده‌اند.

فاصله واکسیناسیون نوبت دوم و شروع بستری بر حسب روز

از بین دریافت کنندگان نوبت دوم واکسن که بستری شده اند، متاسفانه ۲۴۹۰ نفر فوت شده اند که از بین آنها نتیجه تست کرونای ۱۴۱۱ نفر مثبت، ۶۸۲ نفر منفی و ۳۹۷ نفر نامشخص یا ثبت نشده است. نمودار ذیل، توزیع سن این افراد را نمایش می‌دهد.

بسیار حائز اهمیت است که ۲۰۷۲ نفر از افرادی که تاریخ شروع بستری آنها حداقل دو هفته پس از دریافت نوبت دوم واکسن بوده است، فوت شده‌اند. این در حالی است که بر طبق مطالعات بین المللی ادعا می‌شود احتمال تشدید بیماری و مرگ افراد دو هفته پس از دریافت نوبت دوم واکسن (Breakthrough Deaths) بسیار ناچیز است. از میان فوت شدگان فوق، نتیجه تست ۱۱۸۳ نفر مثبت، ۵۴۲ نفر منفی و ۳۴۷ نفر نامشخص بوده است. با در نظر گرفتن احتمال خطای منفی کاذب تست کرونا و وجود افرادی که به هر علت خارج از بیمارستان فوت کرده‌اند، آمار افرادی که دو هفته پس از دریافت نوبت دوم واکسن مبتلا شده و سپس با تشدید علائم فوت شده‌اند حتما بیش از این خواهد بود. در نمودار ذیل فاصله ی زمانی بین دریافت واکسن نوبت دوم و تاریخ شروع بستری منجر به فوت نمایش داده شده است، ضمن آنکه موارد Breakthrough Death با رنگ قرمز مشخص شده‌اند.

فاصله واکسیناسیون نوبت دوم و شروع بستری منجر به فوت

با در نظر گرفتن جمعیت ۲۷۴۹۳۵۶ نفری که تا آن زمان حداقل دو هفته از دریافت نوبت دوم آنها گذشته است، نرخ فوت افرادی که بیش از دو هفته از نوبت دوم واکسن آنها گذشته است ۷۵۳ نفر در هر یک میلیون نفر بوده است. شاخص Breakthrough Deaths اعلام شده در برخی کشورها کمتر از ۱۰ نفر در هر یک میلیون نفر جمعیت است.

گرچه تحلیل‌های لازم به تفکیک برند واکسن قابل انجام و ارائه است اما باید به این نکات ضروری ذیل توجه داشت:

1- به دلیل ورود یا تولید برندهای مختلف واکسن در مقاطع زمانی متفاوت، گروه‌های سنی، شغلی یا بیماری زمینه ای متفاوتی از هر برند واکسینه شده‌اند.

۲- متوسط مدت زمان سپری شده از تزریق نوبت‌های مختلف هر برند بسیار متفاوت است.

3- خیز پنجم با موج مبتلایان کرونای دلتا در مقطع زمانی اتفاق افتاد که از نوبت اول یا دوم بعضی برندها چند هفته می‌گذرد در حالی که بعضی برندهای دیگر همچنان در حال تزریق هستند.

علاوه بر موارد فوق باید توجه داشت که شاخص‌های بالا در طول زمان در کشور ما و سایر کشورها در حال تغییر و تحول هستند. مثلا تقدم و تاخر ورود ویروس دلتا به کشورها و میزان کارایی هر نوع واکسن در برابر آن می‌تواند بر نتایج اثرگذار باشد. لذا باید تحلیل‌های تفکیکی بر اساس نوع برند و مقایسه عملکرد برندهای مختلف و همچنین مقایسه شاخص‌های کشور با سایر کشورها را با حساسیت و توجه بسیار بالایی انجام داد تا دقت و اعتبار نتایج به لحاظ روش علمی و اصول اپیدمیولوژی و آمار مخدوش نگردد.

با عنایت به مراتب فوق درخواست می‌شود دستور فرمایند موضوع با قید فوریت در مراجع ذیربط از جمله کمیته علمی کشوری کرونا مورد بررسی دقیق قرار بگیرد. اطلاع رسانی مناسب به عموم مردم از جدی بودن احتمال بستری و فوت پس از دریافت واکسن می‌تواند از کاهش سطح مراقبت‌های بهداشتی پس از دریافت واکسن جلوگیری کند. همچنین، پیشنهاد می‌شود نتایج تحلیل در دستور کار ستاد ملی کرونا قرار گیرد تا در سیاست گذاری و تصمیم گیری‌های ذیربط از جمله منابع تامین واکسن، تعیین سطح مراقبت‌های بهداشتی پس از افزایش درصد واکسیناسیون و سایر موارد ذی ربط مورد توجه قرار گیرد.

این مرکز آمادگی دارد تحلیل‌های تکمیلی را بر اساس درخواست کمیته علمی، دانشگاه‌های علوم پزشکی و محققان سراسر کشور ارائه دهد. همچنین به دلیل اهمیت موضوع، این مرکز آماده است در صورت موافقت ستاد ملی کرونا، کل داده‌های بستری، واکسیناسیون و مرگ ناشی از کرونا را به صورت بی هویت شده در اختیار مراجع علمی و پژوهشی سراسر کشور قرار دهد.

دکتر علی شریفی زارچی سرپرست مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات»