گفته میشود در زمستان امسال کمبود و قطعی گاز خواهیم داشت و به دنبال کمبود سوخت صنایع، احتمال خاموشی گسترده برق هم وجود دارد.
ادموند میرزاخانیان، عضو هیات مدیره انجمن شرکتهای مهندسی و پیمانکاری نفت، گاز و پتروشیمی گفت در زمستان امسال با کمبود و قطعی گاز مواجه خواهیم بود و توزیع گاز سهمیهبندی میشود. وی همچنین اظهار کرد در ماههای پایانی سال با وجود کمبود گاز و با هدف تامین گاز خانگی، احتمالا مجبور میشویم گاز صنایع را قطع کنیم و به دنبال این اتفاق، خاموشی گسترده برق هم در راه خواهد بود.
میرزاخانیان به مشکلات عدم سرمایهگذاری در صنعت نفت و گاز اشاره کرد و گفت شرایط مطلوبی برای صنعت گاز متصور نمیشوم و ایران به کشوری با ذخایر بسیار زیاد، اما واردکننده گاز و نفت تبدیل میشود. به گفته وی، توسعه صنعت نفت، گاز و پتروشیمی در طول ۴ سال به ۶۰ میلیارد دلار سرمایه، یعنی سالانه ۱۵ میلیارد دلار سرمایهگذاری نیاز دارد.
۲۰۰ میلیون متر مکعب کسری گاز در دی و بهمن
وزیر نفت کشورمان نیز در همین راستا از کاهش ذخیره سوخت نیروگاهها خبر داد و شرایط سختی را پیشبینی کرد. جواد اوجی روز گذشته از پالایشگاه نفت تهران بازدید کرد و گفت مقدار ذخیرهسازیهای سوخت نیروگاهی در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته ۳۰ درصد کمتر شده است و تلاش میکنیم ظرفیت سوخت مایع نیروگاهها را افزایش دهیم. به گفته وی، وزارت نفت در دولت سیزدهم، ارتقای کمی و کیفی پالایشگاههای کنونی و ایجاد ظرفیت پالایشگاههای جدید یا همان پتروپالایشگاهها را در دستور کار قرار داده است. بر اساس زمانبندی تعریف شده برای پالایشگاههای موجود و پالایشگاههای جدید، ظرفیت پالایشگاههای کشور در چهار تا پنج سال آتی حدود یک و نیم برابر میشود.
وزیر نفت در ادامه افزود:
امسال با توجه به این که در زمینه تولید گاز طبیعی رقم اضافهای نخواهیم داشت و مصرف در بخشهای خانگی، صنایع و نیروگاهی هم نسبت به سال گذشته ۱۰ درصد افزایش پیدا میکند، پیشبینی میکنیم در فصل سرد سال یعنی ماههای دی و بهمن، روزانه ۲۰۰ میلیون متر مکعب کسری گاز داشته باشیم. اما طبق برنامهریزیها برای جایگزینی با سوخت مایع، تلاش میکنیم هموطنانمان در زمستان امسال با مشکل مواجه نشوند.
جواد اوجی همچنین اضافه کرد روزانه ۲۶۰ میلیون متر مکعب گاز طبیعی به نیروگاهها تحویل داده میشود و امیدواریم با برنامهریزی و تدابیر اندیشیده شده، کمترین چالش را در تامین سوخت زمستانی گاز بخش خانگی داشته باشیم. وی در پایان گفت این موضوع را در دستور کار داریم که سهم کنونی ۲ درصدی تجارت گاز ایران افزایش پیدا کند و مذاکرههایی با طرفهای ترکمنستانی، عراقی و دیگر کشورهای همسایه برای افزایش صادرات و تجارت گاز خواهیم داشت.
خاموشی در زمستان به دلیل تامین سوخت مورد نیاز
مصطفی رجبی مشهدی، مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق ایران و سخنگوی صنعت برق میگوید سال گذشته به دلیل افزایش مصرف گاز در بخش خانگی، مشکلاتی در تامین برق به وجود آمد، اما امیدواریم امسال با تامین سوخت کافی، برق بخشهای مختلف کشور تامین شود. وی افزود هماکنون در حال هماهنگی با وزارت نفت برای تکمیل مخازن سوخت مایع نیروگاهها هستیم تا مشکلی در زمستان به وجود نیاید.
به گفته سخنگوی صنعت برق کشور، تقریبا ۹۰ درصد تولید برق کشور به وسیله نیروگاههای حرارتی تامین میشود. این نیروگاهها از سوخت گاز یا مایع استفاده میکنند و به همین دلیل هرگونه محدودیت در تامین سوخترسانی به نیروگاهها باعث کاهش تولید و در نتیجه محدودیت در تامین برق میشود. رجبی مشهدی تاکید کرد به دلیل افزایش مصرف گاز خانگی در زمستان و کاهش گازرسانی به نیروگاهها و صنایع، حتی با وجود تعهد ۵۰ میلیون متر مکعبی تخصیص سوخت مایع، در زمستان امسال پیشبینی میشود با کمبود سوخت نیروگاهها مواجه شویم و در پی آن خاموشی در زمستان قابل پیشبینی است. وی همچنین گفت:
حتی اگر در زمستان، گاز تحویلی به نیروگاهها روزانه ۱۰۰ میلیون متر مکعب در روز باشد، باز هم نیروگاهها با کمبود حدود ۵۰ میلیون لیتر سوخت در روز برای استفاده از همه ظرفیت خود روبهرو میشوند. در ماههای آتی، مصرف نیروگاهها به ۳۲ میلیون لیتر در روز میرسد، اما تحویل گازوئیل ۲۹ میلیون لیتر خواهد بود و این تراز منفی از محل ذخیره گازوئیل در ماههای ابتدای سال در نیروگاهها تامین میشود.
محسن طرزطلب، مدیرعامل شرکت تولید برق نیروگاههای حرارتی ایران هم از احتمال خاموشی در زمستان به دلیل کمبود سوخت خبر داده و گفت خاموشی در فصل زمستان به برودت هوا و میزان مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری بستگی دارد و اگر میزان مصرف از رقم پیشبینی شده بیشتر شود، مجبور میشوند گاز ارسالی به نیروگاهها را کم کنند.
در مجموع، بیشتر کارشناسان، امسال را برای صنعت گاز و نیروگاههای ایران، سالی پر از چالش و مشکلات جدید میدانند.
امیدواری سرپرست شرکت گاز استان البرز
سهراب نجار، سرپرست شرکت گاز استان البرز چندی پیش اظهار کرد از ابتدای امسال تاکنون بیش از ۱ میلیارد و ۵۰۰ متر مکعب گاز طبیعی در این استان مصرف شده است. وی در ادامه گفت خوشبختانه تمهیدات لازم برای تامین پایدار گاز برای مشترکان استان اندیشیده شده و امیدواریم امسال با مشکل قطعی گاز مواجه نشویم. اما در فصول سرد سال باید از عملکرد و نگهداشت درست همه تاسیسات خاطرجمع باشیم تا به بهترین نحو ممکن در خدمترسانی به مردم عمل کنیم.
کمبود گاز برای کشوری با دومین ذخایر بزرگ گاز در جهان
ایران دارای دومین ذخایر بزرگ گاز در جهان شناخته میشود و با وجود ذخایر نفتی، یک ابرقدرت در زمینه انرژی فسیلی در جهان است. اما با وجود این، ما پس از یک تابستان پر از خاموشی برق، به نظر میرسد در زمستان هم با قطعی گاز مواجه شویم و به دنبال آن و کمبود سوخت نیروگاهها، قطعی برق هم قابل پیشبینی است. طبق آماری که در سال ۲۰۱۹ میلادی منتشر شد، ایران پس از آمریکا و روسیه، سومین تولیدکننده بزرگ گاز در جهان است و تولید سالانه گاز در آن زمان به ۲۴۴ میلیارد متر مکعب میرسید. اما اگر به آمار صادرات گاز ایران نگاه کنیم، ایران در جایگاه نوزدهم جهان قرار گرفته است. به این ترتیب این طور به نظر میرسد که بیشتر گاز تولید شده توسط ایران در داخل کشور مصرف میشود و حجم کمی از آن به کشورهای دیگر صادر میشود.
اما اکنون که به وضعیت نگاه میکنیم، میبینیم که ما در تامین گاز مصرفی خانهها و صنایعمان نیز مشکل داریم و به عبارتی حتی نمیتوانیم شکم خودمان را سیر کنیم. به عبارت سادهتر، ما نه صادرات آنچنانی به کشورهای دیگر داریم و نه میتوانیم گاز مصرفی مورد نیاز خودمان را تامین کنیم؛ پس کشوری که جزو سه قدرت برتر تولید گاز در جهان شناخته میشود، چرا به این روز افتاده است؟
مشکل اصلی در زمینه تولید انرژی به بخش اقتصادی مربوط میشود. میادین گاز و نفت کشورمان به فناوریهای جدید و سرمایهگذاریهای بیشتری نیاز دارد تا بتوانند به اندازه مورد انتظار، انرژی تولید کنند و به همین دلیل در سالهای اخیر دچار افت شدید بازدهی شدهاند. طبق برخی برآوردها، برای حداقل تولید مورد نیاز در میادین گازی پارس جنوبی، به سرمایهگذاری ۳۰ تا ۵۰ میلیارد دلاری و برای میادین نفتی به حدود ۲۰۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری نیاز است تا این میادین بتوانند حداقل به اندازه یک دهه پیش نفت و گاز تولید کنند.
از سوی دیگر به گفته بسیاری از کارشناسان، تعداد پالایشگاهها و نیروگاههای کشورمان جوابگوی نیاز حجم عظیمی از خانهها و صنایع نیست و نیاز داریم نیروگاههای جدیدی ساخته شود، اما حتی اگر نیروگاههای جدید بسازیم هم در تامین سوخت آنها با مشکل مواجه خواهیم بود. همچنین شنیده میشود ممکن است نیروگاهها با وجود کمبود سوخت به سمت مصرف بیشتر نفت کوره یا همان مازوت بروند که آلودگی شدید هوا را به دنبال خواهد داشت؛ چشمهای از این آلودگی هوا را در زمستان ۹۹ تجربه کردیم و احتمال دارد با این وضعیت موجود، استفاده از مازوت بیشتر و در نتیجه آلودگی هوا هم شدیدتر از قبل شود. در زمستان ۹۹ که بحث استفاده از مازوت انتقادات زیادی را به گوش رساند، مسئولان در ابتدا موضوع را تکذیب کردند، اما در نهایت گفتند چارهای نداشتیم و تحریمها باعث شده ما به استفاده از مازوت روی بیاوریم.
خلاصه این که مسئولان همیشه تقصیر کمبود برق و انرژی را به گردن دیگران میاندازند؛ از مصرف بی رویه مردم گرفته تا تولید بیت کوین و ارزهای دیجیتال. اما بهتر است به جای این که مردم و ماینرها را مقصر کمبود برق بدانیم، فکری به حال مشکلات موجود کنیم. اگر مشکل قطعی برق به خاطر فعالیت ماینرها است، پس مقصر کمبود گاز چه کسانی هستند؟