طبق گفته احمد کریمی، مدیر پروژه واکسن فخرا، سرعت گرفتن روند واکسیناسیون باعث شده تا آزمایش بالینی واکسنهای داخلی به مشکل بخورد.
احمد کریمی، مدیر پروژه واکسن فخرا در خصوص عدم استقبال از آزمایشهای بالینی واکسنهای داخلی عنوان کرد که در حال حاضر اکثر جمعیت کشور واکسینه شده یا در حال دریافت واکسن هستند که البته این اتفاق خجستهای است، اما باعث شده تا تعداد کمتری از افراد حاضر به شرکت در آزمایشهای بالینی بشوند که به همین خاطر آزمایش بالینی با اختلال مواجه شده است.
ما پیشبینی میکردیم که برای آزمایش بالینی واکسن فخرا روزانه حدود 1000 تا 1500 نفر داوطلب شوند، اما در حال حاضر تنها 100 نفر در این آزمایش شرکت کردهاند که که با وجود این تعداد نمیتوان فاز سوم کارآزمایی بالینی را انجام داد، چرا که این فاز نیازمند نمونه زیادی است. البته خوشبختانه معاونت بهداشتی وزارت بهداشت، رؤسا و معاونین بهداشتی دانشگاههای علوم پزشکی خراسان رضوی، اصفهان، البرز، شهید بهشتی، ایران و تهران برای انجام فاز سوم آزمایش بالینی واکسن فخرا در استانهای مذکور اعلام آمادگی کردهاند.
وی ادامه داد وزیر بهداشت دولت سیزدهم و همچنین دولت قبلی عنوان کرده بودند که باید بلافاصله پس از کلید خوردن سومین فاز از کارآزمایی واکسنهای ایرانی مجوز اضطراری برای آنها صادر شود که تاکنون شاهد چنین مسئلهای نبودهایم و واکسنها تنها مجوز اضطرار مشروط دریافت کردهاند.
پس از آن که کمیته اخلاق در اوایل ماه گذشته مجوز اضطراری را برای فاز سوم کارآزمایی بالینی واکسن فخرا صادر کرد، یکی از مسئولان وزارت بهداشت به کمیته اخلاق نامهای زد که باعث شد تا واکسن فخرا نتواند مجوز تزریق دریافت کند. البته سازمان غذا و دارو و همچنین کمیته اخلاق مساعدت لازم برای برطرف شدن مشکل ایجاد شده را انجام داده و در نهایت مشکل رفع شد.
کریمی در ادامه بیان کرد که طی دو ماه گذشته حدود 1 میلیون واکسن فخرا تولید شده و همچنین از آذر ماه نیز تولید واکسن ماهانه به 5 میلیون دوز خواهد رسید که به منظور تولید بیشتر واکسن همکاری تازهای با شرکت داروسازی ثامن آغاز شده است و شرکت ثامن نخستین بچ را از هفته قبل برای ورود به بازار آماده کرده است. با توجه به این مسائل میتوان گفت که هماکنون تمام شرایط مورد نیاز برای تولید واکسن داخلی فخرا محیا شده است، اما با این وجود شاید تولید این واکسن ادامه پیدا نکند، چرا که بعید به نظر میرسد در شرایط کنونی کشور که تقریبا اکثر افراد واکسینه شده یا در حال دریافت واکسن کرونا هستند کسی برای تزریق واکسن فخرا در کشور باقی بماند.
وزارت بهداشت اقدامی برای پیش خرید واکسن فخرا انجام نداد
مدیر پروژه واکسن فخرا در ادامه عنوان کرد وزارت بهداشت تا پیش از این اعلام کرده بود که برای پیش خرید این واکسن وارد عمل خواهد شد، اما چنین اتفاقی هرگز نیفتاد. این در صورتی است که شرکتهای تولید کننده خارجی واکسنهای خود را در مرحله آزمایش به دولتها پیش فروش کردند و ایران نیز با پرداخت مبلغی از سبد کوواکس پیش خرید کرد.
تیم ما به هیچ عنوان از این مسئله که روند واکسیناسیون در کشور به شکل قابل توجهی رو به رشد است ناراحت نیست و حتی ابراز خرسندی هم میکند که مردم دارند در برابر این ویروس خطرناک ایمن میشوند، اما انتظار دارد که حداقل درصدی از مبلغی که برای ورود محمولههای واکسن سینوفارم از امارات به کشور هزینه میشود در اختیار شرکتهای داخلی که آزمایش بالینی آنها در حال حاضر با موانع جدی رو به رو است قرار داده شود. اگر قصد حمایت از تولید داخل را دارند باید برای این که تولیدکننده بتواند بدون هیچ دغدغهای آزمایش های بالینی را پیش ببرد، اقدام به پیش خرید واکسنهای تولید شده در داخل کنند.
وی ادامه داد که واکسن فخرا قطعا میتواند به اندازه واکسن سینوفارم نتیجهبخش باشد که این مسئله را میتوان با مقایسه این دو واکسن با یکدیگر به خوبی متوجه شد. مثلا واکسن سینوفارم به گونهای تولید شده است که برای تزریق به کودکان و بزرگسالان مناسب است، واکسن فخرا نیز میتواند این افراد را در برابر ویروس منحوس کرونا ایمن کند.
واکسنهای تولید شده در کشورهای پیشرفته در مرحله آزمایش توسط دولت این کشورها خریداری میشوند که این مسئله باعث میشود تا شرکتهای سازنده واکسن بدون هیچ دغدغهای به کار خود ادامه دهند. در ایران نیز قرار بود این اتفاق بیفتد، اما دولت برای پیش خرید واکسنهای داخلی هیچ اقدامی انجام نداد. با این وجود توقع داریم که به اندازه یک و نیم یا دو میلیون دوز از این واکسن که در سومین مرحله از آزمایش بالینی است پیش خرید شود تا بتوان به تولید ادامه داد. در ارتباط با این مسئله تا پیش از این قولهایی داده شده بود، اما این مسئله نیز هیچگاه به مرحله عمل نرسید.
پرداخت 40 میلیون دلار به واکسنهای دولتی
کریمی در ادامه اظهار کرد که واکسنهای تولید شده در داخل 40 میلیون دلار ارز دولتی دریافت کردند، اما سهم واکسن فخرا تنها 10 میلیون یورو بود. این در صورتی است که ما این ارز دولتی را با پرداخت مبلغی دریافت کردیم و دولت هیچ کمک بلاعوضی به ما نکرد.
مدیر پروژه واکسن فخرا در خصوص انتشار نتایج آزمایش بالینی این واکسن نیز بیان کرد که هماکنون برخی از نتایج در قالب مقالههایی در دست نگارش هستند و برخی نیز امیدوار هستیم که به زودی در دسترس قرار بگیرند. علاوه بر این سازمان غذا و دارو نیز نتایج آزمایشها را دریافت کرده است.
کریمی در ارتباط با این که چه گروههایی مجاز به دریافت واکسن فخرا نیستند، عنوان کرد که هماکنون افراد 18 سال به پایین، مادران شیرده، زنان باردار و همچنین افرادی که دچار بیماریهای خاص هستند نمیتوانند در آزمایش بالینی این واکسن شرکت کنند.
کریمی در انتها خاطرنشان کرد که نخستین فاز از آزمایش بالینی این واکسن با حضور 135 داوطلب و دومین فاز نیز با حضور 500 داوطلب انجام شد. نتایج به دست آمده از این آزمایشها مشخص ساخت که واکسن فخرا عوارض بسیار کمی دارد و دریافت کنندگان را با هیچ خطر جدی مواجه نمیکند. در 94 درصد از داوطلبان شرکت کننده در این آزمایشها افزایش آنتی بادی مشاهده شد که 75 درصد از این جمعیت حداقل افزایش چهار برابری آنتی بادی را تجربه کردند.