شتاب سنج

همین حالا، برنامه‌های فیس بوک، اینستاگرام و واتس اپ را از آیفون خود حذف کنید!

هشدار جدی برای کاربران آیفون، به گفته محققان امنیتی فیس‌بوک با استفاده از شتاب‌ سنج در حال جمع‌آوری اطلاعات حساس است و هیچ راهی برای متوقف کردن آن وجود ندارد.

شاید در حال حاضر فیس بوک همانند چندین سال قبل در ایران محبوب نباشد، اما برنامه‌های زیر مجموعه‌اش مانند اینستاگرم و واتس اپ جزوی از زندگی روزمره مردم هتسند. اولین دسته از تبلیغاتی که کمپانی «اپل» (Apple) در سال 2007 برای کمک به فروش گوشی هوشمند جدید خود انجام داد، شامل تبلیغاتی می‌شد که یک کدام از آن‌ها کاربران «فیس بوک» (Facebook) را مورد هدف قرار داده بود. آن‌ها در تبلیغاتشان گفتند:

اگر آنقدر به فیس بوک علاقه دارید که هر بار پشت کامپیوتر می‌شینید فیس بوک خود را بررسی می‌کنید، فقط این شرایط را تصور کنید چقدر عالی می‌شود هر زمان که میلتان کشید فیس بوک خود را بررسی کنید و نزدیک کامپیوترتان هم نباشید.

البته که آن زمان در سال 2007 هیچ «اپ استور» (App Store) وجود نداشت و بایستی برای دسترسی به سایت فیس بوک از مرورگر «سافاری» (Safari) استفاده می‌کردید.

فیس بوک از «شتاب سنج» (Accelerometer) گوشی شما برای جمع آوری اطلاعات شخصی استفاده می‌کند

اکنون، پس از گذشت بیش از چهارده سال، محققان امنیتی به کاربران iOS هشدار داده‌اند که باید اپلیکیشن فیس بوک را از گوشی خود حذف کنند. چرا؟ زیرا حتی اگر از ردیابی توسط برنامه‌های ثالث صرف نظر کنند، فیس بوک همچنان داده‌های موقعیت و مکان را با استفاده از «فراداده» (Metadata) موجود در تصاویر و آدرس‌های IP آن‌ها جمع آوری می‌کند. فیس‌ بوک پذیرفته است که اطلاعات را به این روش جمع‌ آوری می‌کند، اما در مورد اینکه چرا زمانی که کاربر تصمیم می‌گیرد ردیابی نشود، انجام این کار اشتباه است، اظهار نظر نمی‌کند.

محققان امنیتی می‌گویند که فیس‌ بوک همچنین از شتاب‌ سنج آیفون شما برای ردیابی حرکات شما استفاده می‌کند که می‌تواند منجر به کشف رفتارها و فعالیت‌های شما در ساعات خاصی از روز توسط فیس‌ بوک شود. همچنین شتاب سنج می‌تواند شما را با افرادی که در اطرافتان حضور دارند متصل کند، حتی اگر اصلاً نمی‌دانید که این افراد چه کسانی هستند. شتاب‌ سنج می‌تواند به تشخیص این موضوع کمک کند که هنگام استفاده از یک برنامه دراز کشیده‌اید، نشسته‌اید یا راه می‌روید.

هیچ روشی برای غیر فعال کردن این مورد و جلوگیری از استخراج اطلاعات از شتاب سنج شما توسط فیس بوک وجود ندارد. محققین «طلال حاج باکری» و «تامی میسک» می‌گویند:« فیس بوک همیشه داده‌های شتاب سنج را می‌خواند. اگر به فیس‌ بوک اجازه دسترسی به موقعیت مکانی خود را ندهید، این برنامه همچنان می‌تواند تنها با گروه‌ بندی شما با کاربرانی که با همان الگوی لرزشی که شتاب‌سنج تلفن شما ثبت می‌کند، از مکان شما پی ببرد».

هر دو محقق می‌گویند که داده‌های شتاب‌ سنج توسط فیس‌ بوک، اینستاگرام و واتس اپ جمع‌ آوری می‌شوند، اگرچه می‌توان آن را برای واتس اپ غیر فعال کرد. میسک عنوان کرد:« در فیس بوک و اینستاگرام مشخص نیست که چرا برنامه شتاب سنج را می‌خواند، من نتوانستم راهی برای غیرفعال کردن آن پیدا کنم.»

با این تفاسیر تنها راه برای جلوگیری از جمع آوری این اطلاعات توسط برنامه‌های فیس بوک و اینستاگرام این است که این برنامه‌ها را از گوشی خود حذف کنید.

سایر برنامه‌های مشابه از جمله آی مسیج، تلگرام، سیگنال، تیک تاک و وی چت از شتاب‌ سنج مشترکین استفاده نمی‌کنند

جالب اینجاست که میسک برنامه‌های آی مسیج، تلگرام، سیگنال، تیک تاک و وی چت را بررسی کرده است. این محقق امنیتی تشخیص داد که هیچ یک از این پنج برنامه از شتاب‌ سنج تلفن مشترکین خود برای جمع‌ آوری اطلاعات استفاده نمی‌کنند. وی افزود:« اگرچه داده‌های شتاب‌سنج بی‌ضرر به نظر می‌رسند، اما شگفت‌انگیز است که چه برنامه‌هایی از این سنجش‌ها استفاده کنند». میسک همچنین گفت:

برنامه‌ها می‌توانند از ضربان قلب، حرکات و حتی مکان دقیق کاربر با خبر شوند. بدتر از آن، همه برنامه‌های iOS می‌توانند داده‌های این سنسور را بدون اجازه دسترسی بخوانند. به عبارت دیگر، کاربر نمی‌فهمد که هنگام استفاده از یک برنامه، آیا آن برنامه در حال اندازه گیری ضربان قلب وی است یا خیر.

فیس بوک در گفت و گو با مجله «فوربز» (Forbes) اعلام کرده بود که از داده‌های شتاب‌سنج برای ویژگی‌هایی مانند لرزش برای گزارش سریع باگ‌ها و اطمینان از انواع خاصی از عملکرد دوربین مانند چرخش به اطراف برای عکس‌های 360 درجه استفاده می‌کند.

هنگامی که ویژگی لرزش برای گزارش سریع را در برنامه فیس بوک خاموش می‌کنید، وقتی گوشی را تکان می‌دهید هیچ اتفاقی نمی‌افتد اما برنامه همچنان به گرفتن اطلاعات از شتاب سنج ادامه می‌دهد. فیس‌بوک حتی درخواستی را برای حق ثبت اختراع در مورد روشی برای استفاده از سیگنال‌های تلفن بی‌ سیم برای اتصال افراد غریبه به ثبت رسانده است.

محققان از مثال دو مسافر در اتوبوس استفاده می‌کنند تا توضیح دهند که چگونه فیس بوک می‌تواند از شتاب سنج برای یافتن مکان دقیق شما استفاده کند. چگونه؟ اگر در اتوبوس هستید و یکی از مسافران مکان دقیق خود را با فیس بوک به اشتراک می گذارد، فیس بوک می‌تواند به راحتی بفهمد که شما در همان مکان به همراه همان مسافر هستید زیرا هر الگوی لرزشی هر دوی شما یکسان است.

بار دیگر اعلام می‌کنیم، تنها راه برای جلوگیری از این اتفاق این است که برنامه‌های فیس بوک، اینستاگرام و واتس اپ را از آیفون خود حذف کنید و هیچ راه حل دیگری وجود ندارد.